Lứa tuổi vị thành niên chứng kiến sự thay đổi rất nhiều về tâm sinh lý. Đây cũng là điểm khởi đầu để trẻ hình thành kỹ năng sống, chuẩn bị cho giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên, việc tuyên truyền, giáo dục giới tính, giáo dục sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên, việc chia sẻ những thắc mắc cho các em trong gia đình, trường học vẫn còn nhiều hạn chế.
Theo các chuyên gia y tế, phần lớn các trường hợp tuổi vị thành niên tìm đến phòng thủ thuật nạo phá thai đều do không biết đến các biện pháp tránh thai cơ bản nhất, không biết thế nào là quan hệ tình dục an toàn cũng như không hiểu việc nạo phá thai, nhất là khi ở tuổi cơ thể chưa phát triển toàn diện sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng thế nào tới sức khỏe.
Bên cạnh đó, nhiều bậc phụ huynh, đặc biệt là phụ huynh khu vực nông thôn vẫn còn e ngại khi con cái có thắc mắc hoặc khi chia sẻ những vấn đề về giới tính với con cái. Thậm chí, nhiều người cho rằng đây là vấn đề 'tế nhị' cần phải 'giữ ý' với con cái, có người lại lảng tránh hoặc giáo dục một cách không đầy đủ, không có phương pháp. Nhiều bậc phụ huynh còn sai lầm khi nghĩ rằng: Nói những chuyện ấy cho con cái thì khác gì 'vẽ đường cho hươu chạy', chỉ làm cho chúng dễ hư hỏng...
Học sinh được trang bị kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản tại trường học. Ảnh: TL
Theo TS Khuất Thu Hồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội, thực trạng bạo lực tình dục là vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe cộng đồng và quyền con người, gây hậu quả trực tiếp và lâu dài đến sức khỏe thể chất, tinh thần, tình dục và sinh sản của phụ nữ và trẻ em gái.
TS Hồng chia sẻ, phần lớn nạn nhân im lặng vì sợ bị kỳ thị, sợ đổ vỡ cuộc sống, sợ bị trả thù, sợ không được tin tưởng, thậm chí tin rằng mình đáng bị như thế… Kết quả khảo sát về bạo lực tình dục với trẻ em gái trong trường học cho biết nhiều học sinh nữ đã từng bị xâm hại tình dục nhưng không dám chia sẻ với ai (ngay cả với cha mẹ, người thân).
Các em cảm thấy xấu hổ với mọi người, tội lỗi, nhục nhã, chán chường, sợ bị coi thường, miệt thị, định kiến và không tin rằng việc chia sẻ có thể giúp các em giải quyết được vấn đề và hậu quả của nó. Rất ít học sinh báo cáo với giáo viên hay hiệu trưởng khi bị quấy rối, xâm hại tình dục.
Hiện nay, dù đã được quan tâm nhiều hơn, song thực trạng việc giảng dạy kiến thức giới tính, sinh sản, tình dục ở lứa tuổi vị thành niên cần phải thường xuyên, liên tục, không chỉ vài tiết dạy học trên lớp. Trong giáo dục giới tính tích cực, việc học ở trường chiếm 30% và học ở nhà 70%. Các phụ huynh đừng quên con cái gắn kết với cha mẹ nhiều hơn là thầy cô và bạn bè. Do đó, bố mẹ phải là người đầu tiên trang bị các kiến thức cần thiết cho con và cũng đừng bao giờ 'e ngại' hay đùa cợt với con cái.
Đó chính là nguyên nhân khiến trẻ vị thành niên thiếu kiến thức, hiểu biết mù mờ, tự tìm tòi và tìm tòi ở những tài liệu không lành mạnh như: Trang web đen, băng đĩa... dẫn đến hiểu biết sai lệch, quan niệm sai lầm trong tình yêu và tình dục, không biết cách bảo vệ và chăm sóc bản thân.
Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nhằm trang bị cho các em những kiến thức cần thiết để có cái nhìn đúng đắn về tình yêu, hôn nhân gia đình. Các bậc cha mẹ nên là tư vấn viên về giáo dục giới tính cho con. Đây là chìa khóa giúp trẻ biết cách bảo vệ mình, giữ gìn bản thân khi người khác có động tác đụng chạm, người lạ rủ đi chơi... Đặc biệt, trang bị cho con gái lứa tuổi vị thành niên kỹ năng biết từ chối trước những đòi hỏi hoặc dụ dỗ từ người yêu; cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống để tránh những nguy cơ xấu.
Hiện nay, các Chi cục Dân số - KHHGĐ tại các tỉnh, thành phố tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục dân số, tăng cường tuyên truyền về chăm sóc sức khoẻ vị thành niên/thanh niên; tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường, gia đình, đoàn thể, các tổ chức xã hội trong các hoạt động giáo dục về dân số, sức khoẻ sinh sản, bình đẳng giới.
Để vị thành niên, thanh niên - những lao động chủ lực của ngày mai có đầy đủ kiến thức về thể chất cũng như tinh thần, tự tin bước vào ngưỡng cửa cuộc đời, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng rất cần sự chung tay của các cấp, các ngành, đoàn thể, đặc biệt là vai trò của gia đình. Bởi chỉ khi vị thành niên, thanh niên có đầy đủ kiến thức; hiểu rõ vai trò, trách nhiệm khi trở thành bố - mẹ; khi đủ 'chín' để vun vén, chăm lo cho những đứa trẻ ra đời, lớn lên với đầy đủ tình yêu thương và trách nhiệm xã hội mới là sự chuẩn bị tốt nhất cho tương lai.
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!