Ngày 25/11, tại Hà Nội đã diễn ra lễ mít tinh hưởng ứng tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phát động hằng năm trên toàn thế giới.

Phát biểu tại lễ mít tinh, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, kháng sinh ra đời là bước ngoặt trong Y học để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Kháng sinh không chỉ được sử dụng trong điều trị mà còn được sử dụng rộng rãi trong chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản nhằm mục đích trị bệnh và kích thích tăng trưởng.

'Việc sử dụng kháng sinh là hết sức cần thiết để điều trị bệnh cho con người cũng như cho vật nuôi. Tuy nhiên do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý, lạm dụng kháng sinh, điều trị kháng sinh khi không cần thiết… đã làm gia tăng tình trạng kháng thuốc kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh' - Thứ trưởng chỉ rõ.

Việc đầu tư, nghiên cứu cho ra đời các kháng sinh mới đã giảm trong nhiều thập kỷ nay, dẫn đến sự thiếu hụt các kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn đa kháng.

Kháng thuốc ngày nay không chỉ của riêng quốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu, đặc biệt nổi trội ở các nước đang phát triển, thế giới mỗi năm có hàng chục ngàn người tử vong do kháng thuốc và phải chi phí hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc.

Lễ mít tinh Sử dụng kháng sinh đúng cách vì tương lai của chính chúng ta.

Kháng thuốc làm tăng thời gian nằm viện và tỉ lệ tử vong

Theo báo cáo toàn cầu về kháng thuốc năm 2014 của Tổ chức Y tế thế giới được tổng hợp từ 114 quốc gia trên khắp các khu vực cho thấy: Người bệnh phải nằm viện lâu hơn và tỷ lệ tử vong tăng lên ở tất cả các nhóm tuổi.

Tại Châu Âu: số ngày nằm viện tăng 2,5 triệu ngày, tỷ lệ tử vong 25.000 người/năm. Thái Lan tăng hơn 3,2 triệu ngày nằm viện và tử vong 38.000 người/năm. Ở Mỹ khoảng 2 triệu người mắc bệnh nhiễm khuẩn và tử vong 23.000 người/năm.

Điều này tác động đến kinh tế, xã hội hết sức to lớn (ở Mỹ chi phí trực tiếp hơn 20 tỷ đô la/năm và chi phí gián tiếp hơn 30 tỷ đô la/năm) đặc biệt ở các nước nghèo, kém phát triển.

Kháng thuốc và xu hướng gia tăng kháng thuốc đã và đang trở thành một nguy cơ lớn cho toàn thể nhân loại là mối hiểm họa nhiều mặt đối với sự sống còn của loài người, đối với sức khỏe cộng đồng, đối với kinh tế - thương mại và sự phát triển­­­­­ bền vững của mỗi quốc gia; làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị kinh điển.

GS.TS Trần Văn Thuấn cảnh báo, kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi và càng đáng báo động hơn khi nó xâm nhập vào chuỗi thức ăn và môi trường sinh thái của chúng ta.

Việt Nam đi đầu xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc

Việt Nam đã hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ chức Y tế thế giới 'Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa' và là một trong số các nước đi đầu trong việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020 (Quyết định số 2174/QĐ-BYT ngày 21/6/2013), với mục tiêu đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống kháng thuốc, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác phòng, chống dịch bệnh, khám chữa bệnh góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Kế hoạch phòng chống kháng thuốc là Kế hoạch liên ngành, đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết thực hiện của tất cả các Bộ/ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương cùng vào cuộc để ngăn chặn tình trạng kháng thuốc chứ không chỉ riêng của ngành y tế.

Vì vậy, tháng 6/2015, Bộ Y tế đã cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các đối tác phát triên ký kết Văn bản thỏa thuận cam kết đa ngành về phòng, chống kháng thuốc.

Năm 2020, Việt Nam đối phó với dịch bệnh COVID-19, ngay từ khi bệnh chưa xâm nhập vào Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn về chẩn đoán điều trị. Tất cả tài liệu của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã rất đầy đủ. Phác đồ điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus Corona chủng mới tại Việt Nam cũng xuất phát từ những nghiên cứu của Trung Quốc và các nước khác, cũng như những kinh nghiệm của người thầy thuốc qua điều trị cho hàng trăm, hàng nghìn ca điều trị bên Trung Quốc và dựa trên thông tin từ những trung tâm nghiên cứu lớn của WHO.

Từ những kinh nghiệm của đồng nghiệp, Việt Nam đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho mình. Hiện phương pháp điều trị của chúng ta là chưa cần những thuốc điều trị đặc biệt mà vẫn sử dụng những loại thuốc sẵn có trong đó có nhiều loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus và thuốc kháng nấm theo từng tình trạng của mỗi người bệnh.

Năm 2020, cũng đánh dấu lần đầu tiên Nghị định quy định về tổ chức, hoạt động dược lâm sàng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được Chính phủ ban hành (Nghị định 131/2020/NĐ-CP). Trong đó có các nội dung quy định về số lượng người phụ trách công tác dược lâm sàng và người làm công tác dược lâm sàng, Nghị định quy định, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có từ 200 giường bệnh trở lên phải bố trí 01 người phụ trách công tác dược lâm sàng và phải có số lượng người làm công tác dược lâm sàng với tỉ lệ ít nhất 01 người cho mỗi 200 giường bệnh nội trú và ít nhất 01 người cho mỗi 1.000 đơn thuốc được cấp phát cho người bệnh ngoại trú có thẻ bảo hiểm y tế trong một ngày.

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có dưới 200 giường bệnh hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không tổ chức khoa dược theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh phải có ít nhất 01 người phụ trách công tác dược lâm sàng kiêm người làm công tác dược lâm sàng phục vụ người bệnh nội trú (nếu có) và phải có số lượng người làm công tác dược lâm sàng với tỉ lệ ít nhất 01 người cho mỗi 1.000 đơn thuốc được cấp phát cho người bệnh ngoại trú có thẻ bảo hiểm y tế trong một ngày.

Nhà thuốc trong khuôn viên cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải có ít nhất 01 người làm công tác dược lâm sàng cho 01 địa điểm kinh doanh của nhà thuốc. Người chịu trách nhiệm chuyên môn về dược của nhà thuốc có thể đồng thời là người làm công tác dược lâm sàng tại nhà thuốc.

Về quản lý sử dụng thuốc kháng sinh, Bộ Y tế đang tiến hành bổ sung sửa đổi 'Hướng dẫn thực hiện quản lý sử dụng kháng sinh trong bệnh viện' được ban hành kèm theo Quyết định số 772/QĐ-BYT ngày 04/3/2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế, hướng dân này nhằm bổ sung, sửa đổi các nội dung mới về quản lý sử dụng kháng sinh, việc phân chia các nhóm kháng sinh theo mức độ quản lý, hoàn thiện quy trình phê duyệt kháng sinh thuộc nhóm cần dự trữ.

Để đẩy mạnh truyền thông phòng, chống kháng thuốc, trong 5 năm qua Bộ Y tế phối hợp với các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các Bộ có liên quan và các tổ chức quốc tế: WHO, FAO đã tổ chức tuần lễ truyền thông về phòng chống kháng thuốc :

- Năm 2015 -2016, chủ đề 'Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa'

- Năm 2017-2018 , chủ đề 'Sử dụng kháng sinh có trách nhiệm'

- Năm 2019, chủ đề 'Sử dụng kháng sinh thông minh'

- Năm 2020, chủ đề 'Sử dụng kháng sinh đúng cách vì tương lai của chính chúng ta'.

Thực hiện Kế hoạch số 1014/KH-BYT ngày 25/09/2018 về việc triển khai tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc từ năm 2018 đến năm 2020, hôm nay, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các đối tác phát triển tại Việt Nam tổ chức Mít tinh hưởng ứng tuần lễ truyền thông về phòng chống kháng thuốc trên thế giới. Đây là hoạt động quan trọng, thiết thực để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc phòng chống kháng thuốc ở Việt Nam.