4 dấu hiệu trẻ bị viêm màng não

Căn bệnh này nguy hiểm với trẻ, cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Viêm màng não là tình trạng viêm màng bao quanh não và tủy sống (còn gọi là màng não). Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh như: nhiễm trùng (nặng nề nhất), virút, nấm, phản ứng phụ của thuốc, các chất độc hại từ môi trường xâm nhập vào cơ thể. Tuy nhiên, đa số các trường hợp bị viêm màng não là do vi trùng hay siêu vi trùng từ vùng mũi họng xâm nhập vào màng não và gây viêm màng não.

Bệnh lây qua đường hô hấp nên rất dễ lây lan, thường xảy ra với trẻ nhỏ vào mùa nắng nóng hay lúc chuyển mùa vì có nhiều trẻ mắc bệnh đường hô hấp và là thời điểm thuận lợi để một số vi trùng và siêu vi trùng xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương gây viêm màng não.

Những biểu hiện

Trẻ bị viêm màng não ban đầu thường có các biểu hiện: sốt, chán ăn, bú kém, rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc nôn, ho, chảy nước mũi… rất dễ nhầm lẫn với viêm nhiễm đường hô hấp thông thường, sốt virút… Các dấu hiệu dấu hiệu quan trọng gợi ý viêm màng não:

Co giật: có thể ở tay, chân, mắt, miệng hoặc toàn thân. Một số trẻ co giật đơn thuần do sốt cao hoặc có một số trẻ do rối loạn điện giải, nhưng cũng cần phải theo dõi xem trẻ có bị viêm màng não không.

Rối loạn ý thức: lúc đầu trẻ trong tình trạng dễ bị kích động, sau đó có thể ngủ li bì, lờ đờ, hôn mê.

Trẻ thường kêu đau đầu, nôn hoặc có biểu hiện liệt mặt, liệt hoặc giảm vận động ở chân, tay hoặc nửa người.

Đối với trẻ sơ sinh: các dấu hiệu ban đầu thường không đặc hiệu và rất khó phân biệt với các bệnh nhiễm trùng khác ở trẻ sơ sinh, có thể không sốt hoặc có sốt và có kèm theo một trong các triệu chứng trên. Các biểu hiện thần kinh hay gặp: ngủ li bì, thóp phồng, co giật.

Cần khám và điều trị kịp thời

Viêm màng não là loại bệnh nặng cần được điều trị cấp cứu, nếu không có thể gây tử vong hay để lại những di chứng như điếc, mù, động kinh, yếu liệt tay chân hoặc chậm phát triển tâm thần vận động…

Vì vậy, cha mẹ cần lưu ý: ngay khi trẻ có biểu hiện bị sốt, cần phải cặp nhiệt độ cho trẻ thường xuyên. Nếu trẻ sốt cao trên 38,50C cần lau mát và cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo đúng chỉ dẫn liều lượng và cân nặng. Theo dõi sát tình trạng bệnh của trẻ. Nếu thấy trẻ sốt cao không rõ nguyên nhân đến ngày thứ ba không giảm thì nên đưa đến bệnh viện kiểm tra ngay. Trẻ trong cơn sốt mà đau đầu, nôn thì chưa nghi ngờ, nhưng hết sốt rồi mà vẫn còn các biểu hiện này thì đó có thể là dấu hiệu sớm của bệnh hoặc trẻ sốt kèm nôn, đau đầu, co giật, mệt lả, ngủ li bì, ăn uống kém... cũng cần đến bệnh viện khám ngay.

Nếu trẻ mắc bệnh đường hô hấp, cần được bác sĩ khám và điều trị đúng cách, dứt điểm

Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc nếu không được thầy thuốc chỉ định hoặc chậm trễ đưa trẻ đến bệnh viện có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ và làm tăng nguy cơ để lại nhiều di chứng thần kinh do điều trị muộn.

Tại cơ sở y tế, trong nhiều trường hợp sốt, nôn, đau đầu… không rõ nguyên nhân, bác sĩ có thể khuyến cáo thực hiện xét nghiệm dịch não tủy sớm nhằm phát hiện bệnh sớm và có biện pháp điều trị phù hợp, kịp thời. Việc điều trị viêm màng não tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Nếu viêm màng não do virút, biện pháp điều trị chủ yếu nhằm cải thiện những triệu chứng của bệnh nhân, kết hợp theo dõi lâm sàng để phát hiện kịp thời những biến chứng và không cần dùng kháng sinh. Viêm màng não do vi khuẩn thường nặng nề và việc chẩn đoán sớm và điều trị bằng kháng sinh đúng, kịp thời sẽ cứu sống trẻ, tránh được di chứng.

Phòng bệnh thế nào?

Để phòng bệnh, cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và nơi ở của trẻ: thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường. Phòng tránh bệnh đường hô hấp cho trẻ để hạn chế nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh viêm màng não qua đường hô hấp khi sức khỏe suy giảm. Các biến chứng về hô hấp cũng là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh viêm màng não.

Cha mẹ cần chủ động đưa trẻ đi tiêm vắcxin phòng bệnh đầy đủ và đúng lịch để làm giảm nguy cơ mắc viêm màng não và ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm do virút cúm, thuỷ đậu, sởi, quai bị... có thể gây viêm màng não. Hiện đã có loại vắcxin phòng bệnh viêm màng não mủ do vi khuẩn HIB, viêm não Nhật Bản B và viêm màng não do não mô cầu. Do đó, cha mẹ nên cho trẻ đi tiêm đầy đủ để phòng bệnh.

BS. NGUYỄN ÐỨC MINH