Dùng thuốc trị tăng huyết áp: Những nguyên tắc cần tuân thủ

Nguyên tắc cần tuân thủ

Trước khi điều trị THA bằng thuốc, bệnh nhân cần được khám kỹ để được làm rõ những vấn đề sau: Mức độ tăng huyết áp; tổn thương cơ quan đích; tình trạng tim của bệnh nhân; các yếu tố nguy cơ tim mạch; các bệnh đi kèm... Từ đó bác sĩ chuyên khoa tim mạch mới có biện pháp cũng như lựa chọn loại thuốc phù hợp cho từng người bệnh.

Thuốc điều trị bệnh THA nhằm giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp trong giới hạn mục tiêu, chứ không chữa trị được dứt điểm căn bệnh này. Việc dùng thuốc điều trị THA phải đạt được 2 mục đích: Giữ mức huyết áp ổn định và phòng ngừa lâu dài các biến chứng của bệnh. Nếu đã xảy ra các biến chứng thì điều trị tích cực chống tái phát và hạn chế tối đa bệnh tiến triển.

Muốn phòng ngừa lâu dài, cần phải tuân thủ một nguyên tắc quan trọng nhất: Đó là điều trị suốt đời.

Khi mới dùng thuốc nên khởi đầu bằng liều thấp, dùng loại thuốc tác dụng dài, tốt nhất nên dùng 1 lần/ngày (cho đỡ bị quên uống). Thông thường bác sĩ sẽ kê cho bệnh nhân dùng thuốc đầu tiên là nhóm lợi tiểu, đặc biệt là nhóm thiazid. Nếu thuốc này không hiệu quả mới kết hợp hai nhóm thuốc hoặc đổi sang nhóm thuốc khác. Hoặc bệnh nhân tuy mới phát hiện bị THA, nhưng huyết áp cao hơn mức cần phải đạt khá nhiều, thì người bệnh mới cần được điều trị ngay với 2 thuốc phối hợp, trong đó thông thường có thuốc lợi tiểu.

Các thuốc thuộc nhóm ức chế thụ thể angiotensin II hiện nay đã lưu hành ở Việt Nam. Một số bệnh nhân được người thân từ nước ngoài gửi về thuốc loại này tự ý sử dụng khi chưa có ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tim mạch là không đúng. Bởi thuốc điều trị THA có nhiều loại và vấn đề sử dụng khá phức tạp, chỉ có bác sĩ điều trị mới biết bệnh nhân cần dùng loại thuốc nào là an toàn và hiệu quả.

Người bệnh cần tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Bệnh nhân cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý lựa chọn và mua thuốc về sử dụng. Thuốc điều trị THA hiệu quả không có nghĩa phải là thuốc đắt tiền. Bởi mỗi loại thuốc lại hiệu quả cho mỗi người bệnh khác nhau, nên chỉ có bác sĩ mới có thể quyết định loại thuốc điều trị nào tốt nhất và phù hợp nhất, căn cứ vào tình trạng sức khỏe cụ thể của bệnh nhân, như các yếu tố nguy cơ tim mạch, các bệnh lý mắc kèm hay có sự tổn thương các cơ quan khác hay không.

Những lưu ý khi dùng thuốc điều trị THA

Trên thực tế, một số bệnh nhân THA sau khi uống thuốc được một thời gian, đi khám lại, thấy huyết áp ổn định, sinh hoạt bình thường, đã tự ý bỏ thuốc... Cho đến khi xuất hiện trở lại các triệu chứng của bệnh THA mới dùng lại thuốc, có nguy cơ cao xảy ra tai biến. Vì, việc dùng thuốc như vậy không có tác dụng giữ cho huyết áp ổn định, dự phòng được các biến chứng mà còn để lại hậu quả nặng nề, gây tàn phế, thậm chí là tử vong. Vì vậy, sau khi uống thuốc, huyết áp đã trở về bình thường, cơ thể cảm thấy khỏe mạnh, làm việc và sinh hoạt bình thường, người bệnh vẫn phải duy trì uống thuốc đều đặn, có như vậy mới đạt được mục đích điều trị như đã nêu trên.

Ngoài dùng các thuốc điều trị tăng huyết áp, một biện pháp khác cũng rất quan trọng, bắt buộc và song song với dùng thuốc đó là: Từ bỏ các thói quen nguy hại (hút thuốc lá, uống nhiều rượu, thói quen ăn mặn, lười vận động); giảm cân (nếu có thừa cân); tăng cường tập luyện thể lực (tùy theo khả năng thể lực của mỗi người mà có các biện pháp tập luyện thích hợp; tập đều đặn hàng ngày, mỗi ngày ít nhất 45 phút); chế độ ăn uống giảm muối (lượng muối ăn không quá 6g muối/ngày); hạn chế ăn mỡ động vật và các thức ăn giàu cholesterol (như phủ tạng động vật).

Đối với nhiều bệnh nhân tăng huyết áp nhẹ, chỉ việc thay đổi lối sống đã có thể làm cho huyết áp trở về bình thường.

Ngoài ra, mục tiêu huyết áp ổn định còn tùy thuộc vào mỗi bệnh nhân, do đó, không phải tất cả các bệnh nhân đều phải đạt chỉ số huyết áp như nhau mới là ổn định. Chẳng hạn, với bệnh nhân THA thì mục tiêu điều trị là cần giảm huyết áp tâm thu dưới 140 và huyết áp tâm trương dưới 90mmHg. Với bệnh nhân THA có đái tháo đường, có tiểu đạm nên giảm huyết áp dưới 130/80mmHg. Với bệnh nhân THA có suy thận HA nên là 135/85mmHg. Nếu không đạt được mục tiêu huyết áp như trên nên giữ mức HA thấp nhất cảm thấy dễ chịu.