Bé đã 24 tháng tuổi, bình thường bé có thể nói 'ạ' và 'dạ', nhưng những lúc bảo bé 'ạ' và 'dạ' khi gặp người lớn tuổi như ông bà, thì bé cứ lầm lì mà không 'ạ' gì. Liệu có phải bé quá lì lợm hay có sự phát triển bất thường gì không? Hơn nữa, khi nghe cháu biết nói, ông bà cũng mong đợi 1 đứa cháu ngoan và vâng lời, nhưng như vậy sẽ làm ông bà thất vọng và chê trách là 'không biết dạy con'.
'Lì' trẻ con - chuyện vui của não bộ
Trẻ nghe điều bạn bảo, nhưng trẻ không hẳn sẽ lặp lại điều bạn bảo (Ảnh minh họa).
Trẻ con 'lì' nói, lì 'ạ', lì trả lời và lì 'làm theo yêu cầu của bạn'. Bạn có bao giờ tự hỏi: Con tôi từ 12 - 19 tháng tuổi thích nói bất cứ những gì tôi nói, tôi bảo bé 'ạ', bé 'ạ' ngay và thậm chí 'ạ' nhiều lần. Nhưng mọi chuyện thay đổi...
Con tôi dần chẳng chịu nói gì. Nhiều lúc dạy bé nói hoài 1 câu, bé chẳng chịu lặp lại. Bảo bé 'dạ' khách đến nhà chơi, bé chỉ chạy ra phía sau chân tôi, mặt cúi xuống và chẳng nói gì.
Gs. Amanda, ĐH Columbia, Mỹ đã cho biết: Các vùng não bộ chi phối cho hoạt động học và phản ứng ngôn ngữ. Giai đoạn trước 2 tuổi là lúc trẻ học ngôn ngữ, ngôn ngữ đối với trẻ rất mới lạ và trẻ hào hứng với âm và ngữ điệu. Chính điều này làm trẻ hứng thú với việc phát âm và lập lại điều cha mẹ nói.
Tuy nhiên, khi bước sang giai đoạn 2 - 3 tuổi, 3 vùng não bộ gồm Anterior Cingulate, Prefrontal Cortex, Orbitofrontal Cortex bắt đầu phát triển để hình thành tính độc lập ở trẻ để giúp trẻ đối phó với các tình huống cần phân tích sâu hơn trong đáp ứng cảm xúc xã hội (chẳng hạn như người lạ). Trong giai đoạn này, trẻ nghe điều bạn bảo, nhưng trẻ không hẳn sẽ lặp lại điều bạn bảo, tuy nhiên não trẻ vẫn đang tiếp nhận nó như máy thu.
Những biểu hiện đứng nép mình, cúi nhìn hay len lén nhìn ai đó hoặc lầm lì chỉ là những biểu hiện bình thường của các hoạt động khởi đầu cho phối hợp 3 vùng nêu trên để trẻ phát triển tính độc lập và sự tự điều chỉnh cảm xúc.
Khi nào trẻ hoạt bát trở lại?
Ngày đó sẽ không xa!. Từ 3 - 6 tuổi, bạn sẽ ngạc nhiên, thậm chí nhức đầu với việc nói luyên thuyên của trẻ, cái gì cũng hỏi, thậm chí biết giải thích, diễn giải và cũng có lúc sẽ lè nhè trong việc vòi vĩnh điều gì. Khi đó, việc phối hợp 3 vùng nêu trên đã hoàn tất. Tức là, tín hiệu từ 2 vùng Prefrontal Cortex và Orbitofrontal Cortex sẽ truyền cho Anterior Cingulate để quyết định 2 tác vụ là nhận thức và cảm xúc. Kết quả sự phối hợp này là trẻ đáp ứng điều bạn bảo, hỏi, thậm chí giải thích, đôi lúc câu giải thích của trẻ rất ngây ngô theo kiểu trẻ con.
Cha mẹ nên kiên nhẫn tạo tình huống để khuyến khích bé nói 'xin chào' với mọi người (Ảnh minh họa).
Cha mẹ cần làm gì khi trẻ không chịu 'dạ' hoặc 'vâng' với một ai đó
Không có gì sai khi trẻ trong độ tuổi 2-3 tuổi không chịu 'dạ' hoặc 'vâng' đối với một ai đó. Cha mẹ cũng không nên ép bé phải 'dạ' khi trẻ không muốn 'dạ'.
Khi gặp người lạ (ông bà không sống cùng gia đình cũng được xem là người lạ, bé xem tất cả ai nếu không gặp bé ít nhất 3 tiếng mỗi ngày đều là người lạ), cha mẹ có thể nói chuyện 1 lúc với người này, có thể bế bé vào lòng để bé xem phản ứng của cha mẹ với người này. Bé sẽ dễ quen và chịu giao tiếp hơn.
Điều cha mẹ nên tránh khi trẻ thể hiện thái độ lì lợm
Cha mẹ hay nói như thế này 'Sao con lì mặt ra vậy, nói dạ đi con', 'Nó lì lắm, lúc nào dạ thì dạ, lúc không thì không nói lời gì'.
Thực tế, những câu nói đó có thể ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ. Trẻ không đáp ứng yêu cầu của cha mẹ vì trẻ không muốn. Nguyên nhân do não bộ đang học sự phân tích, tuy nhiên trẻ vẫn đang ghi nhận. Sự ghi nhận những lời nói tiêu cực từ cha mẹ sẽ làm ảnh hưởng đến phân tích nhận thức của trẻ.
Lời khuyên: Cứ thong thả và thư giãn khi bé lì không đáp ứng, cha mẹ cứ kiên nhẫn tạo tình huống để khuyến khích bé nói 'xin chào' với mọi người và bất cứ vật nuôi nào, và cũng không nên nói hay chỉ trích trẻ khi trẻ không nói. Vì mẹ luôn là người mẹ thông thái và hiểu con.
Vài nét về tác giả:
Bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn hiện đang công tác tại ĐH Worcester-Anh, là thành viên của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Lâm Sàng Anh (The British Association for Applied Nutrition and Nutritional Therapy). Bác sĩ có nhiều bài viết tư vấn về việc chăm sóc sức khỏe cho Mẹ&bé trên trang cá nhân, cũng là đồng tác giả của cuốn sách 'Làm mẹ không áp lực'.
BS Anh Nguyễn
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!