BS Nguyễn Trung Cấp. Ảnh: PV
ThS.BS Nguyễn Trung Cấp (50 tuổi) vừa được bổ nhiệm Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương hồi cuối tháng 7/2020, kiêm Trưởng Khoa Cấp cứu của Bệnh viện, vị trí anh đảm nhiệm suốt thời gian dài.
Không ngần ngại 'vừa đi vừa dò đường'
24 năm làm nghề, 14 năm công tác tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, BS Nguyễn Trung Cấp đã cùng các đồng nghiệp cấp cứu thành công nhiều ca bệnh nguy kịch. Họ cũng đã khống chế thành công nhiều dịch bệnh truyền nhiễm như dịch SARS (năm 2003), dịch cúm, sốt xuất huyết, dịch não mô cầu... Bản thân anh cũng trực tiếp 'cầm tay chỉ việc', xông xáo về tuyến dưới chuyển giao, đào tạo, tập huấn cho các bác sĩ trẻ qua các Đề án 1816, Bệnh viện vệ tinh…
Đặc biệt, từ tháng 1/2020, thời điểm COVID-19 xuất hiện ở Việt Nam đến nay, BS Nguyễn Trung Cấp đã tham gia trực chiến tại bệnh viện liên tục để phục vụ điều trị bệnh nhân COVID-19 và tham gia đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước về thử nghiệm lâm sàng thuốc điều trị COVID-19. Anh còn trực tiếp tham gia nghiên cứu cải tiến bộ mũ trùm đầu và thiết bị lọc không khí cá nhân di động cho y bác sỹ khi thao tác trong môi trường ô nhiễm… để chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống dịch bùng phát trên phạm vi rộng.
Cũng trong 9 tháng 'chinh chiến' ấy, nhiều lần, anh cùng đồng nghiệp tại Khoa Cấp cứu, tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương mạnh dạn thay đổi phác đồ điều trị dựa trên trải nghiệm thực tế, như cho bệnh nhân thở oxy dòng cao, kết luận COVID-19 lây qua khí dung trong môi trường cấp cứu và phương tiện kín... Nhờ những kinh nghiệm từ thực tế, khi tham gia đội phản ứng nhanh tăng cường tại Bệnh viện Trung ương Huế, anh đã góp phần ngăn chặn đà tăng bệnh nhân COVID-19 tử vong, điều trị thành công nhiều ca bệnh nặng, chia sẻ cách làm hay cho đồng nghiệp trong phân luồng, tiếp nhận, điều trị bệnh nhân nặng.
Nhớ lại những ngày chống dịch, BS Nguyễn Trung Cấp cho hay, COVID-19 là bệnh quá mới, thông tin về cơ chế gây bệnh, diễn biến bệnh lý... thay đổi hàng ngày, làm khó không chỉ anh mà mọi bác sĩ, chuyên gia. Vừa điều trị, vừa học hỏi, anh gọi quá trình điều trị bệnh nhân COVID-19 là 'vừa đi vừa dò đường'.
Hai lần 'bẻ lái'
BS Nguyễn Trung Cấp thăm khám cho một bệnh nhân. Ảnh: TL
BS Nguyễn Trung Cấp không thể quên hai lần phải đưa ra những quyết định có tính bước ngoặt cho việc điều trị bệnh nhân COVID-19. Lần thứ nhất là khi Khoa Cấp cứu của anh đón nam bệnh nhân sau bệnh nhân 19, vào đầu tháng 3/2020. Lúc này, dịch COVID-19 vẫn còn quá mới mẻ. Các quan điểm, chiến lược điều trị đều dựa vào các kiến thức, kinh nghiệm đã có từ các bệnh lý tương tự trước đó như SARS hay MERS-CoV-2, thậm chí là cúm hay nhiễm trùng.
Nhưng COVID-19 quá khác. Nhận thấy bệnh nhân COVID-19 có thể chịu đựng tốt hơn với những chỉ số xấu vốn phải thở máy hay ECMO (tim phổi nhân tạo), BS Nguyễn Trung Cấp và cộng sự 'thử' trì hoãn việc đặt ống nội khí quản và thở máy xâm nhập, thay vào đó hỗ trợ hô hấp bằng thở HFNC (thở oxy dòng cao).
Vừa đi vừa dò đường, sự tự tin không đến ngay được, họ đã phải cùng nhau theo dõi sát bệnh nhân gấp nhiều lần. Sau khoảng 4 ngày, bệnh nhân đó khá lên, sau 7 ngày có thể chuyển sang thở oxy (rút ngắn khoảng 7 - 10 ngày so với bệnh nhân thở máy) và sau 10 ngày có thể cai thở oxy, chứng minh quyết định của bác sĩ là chính xác. Sau khi 'thử' thành công, BS Nguyễn Trung Cấp báo cáo các Giáo sư đầu ngành, đề xuất đổi mới, cải tiến trong áp dụng các hướng dẫn chẩn đoán điều trị và các guideline kỹ thuật cho phù hợp với đặc điểm tổn thương bệnh lý đặc trưng của COVID-19. Nhờ đó, hàng chục bệnh nhân nặng đã được áp dụng quan điểm điều trị mới và ngăn ngừa nguy cơ diễn biến nguy kịch. Các bệnh nhân hồi phục, tiến triển tốt. Khoa đã góp phần hạn chế được tỷ lệ bệnh nhân phải thở máy.
Lần thay đổi quan điểm thứ hai là khi 2 nhân viên trong Khoa Cấp cứu của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhiễm COVID-19 trong quá trình làm việc dù đã mặc đồ phòng hộ đầy đủ. Khi đó, các chuyên gia trên thế giới còn tranh cãi chuyện SARS-CoV-2 có lây qua khí dung (aerosol) hay không, hay chỉ qua các giọt bắn nhỏ. BS Nguyễn Trung Cấp đã suy luận, chắc chắn virus này có thể lây qua khí dung trong môi trường hồi sức cấp cứu, trên phương tiện kín.
Từ đó, các chiến lược về ngăn ngừa lây truyền virus phải áp dụng. Khẩu trang, áo phòng hộ, mạng che mặt chỉ mới đạt tương đương an toàn sinh học cấp 2, nhưng khi SARS-CoV-2 có thể lây qua aerosol thì phải nâng lên tương đương cấp 3, có thêm mũ trùm đầu và cấp cứu sạch. Đặc biệt, mũ trùm đầu là sản phẩm sáng tạo được anh cùng các đồng nghiệp chế tạo từ những vật dụng có sẵn. Thiết bị bảo hộ mới có tên gọi rất dễ thương là 'mũ bảo hộ con vịt'. Mũ này có thiết bị áp lực dương, màng lọc không khí, giúp người dùng dễ chịu, không làm mờ màng che mặt trong quá trình sử dụng và không gây hằn trên mặt như đeo khẩu trang N95. Thực tế sau đó, Bệnh viện không có ai bị lây nhiễm COVID-19 nữa.
Các quan điểm, kiến thức về dự phòng lây nhiễm COVID-19 của vị Trưởng khoa Cấp cứu khi đó càng được củng cố khi bệnh viện nhận nhiệm vụ sang Guinea Xích đạo đưa hơn 200 công dân về nước, trong đó không ít người nhiễm COVID-19. Khi ấy, bệnh viện nói chung, đích thân BS Nguyễn Trung Cấp đã tự mình nghiên cứu, tìm hiểu để có sự chuẩn bị kỹ càng nhất, thậm chí phải 'thiết kế' không gian không giống ai trên máy bay để đảm bảo không lây nhiễm COVID-19 trên phương tiện này.
Cách đây 2 tuần, BS Nguyễn Trung Cấp được trao danh hiệu Công dân Thủ đô Ưu tú. Anh nói, anh chỉ là một người may mắn trong tập thể ngành Y tế được lựa chọn cho danh hiệu này và những câu chuyện anh kể là tiếng nói chung cho hàng nghìn nhân viên y tế luôn coi người bệnh là trung tâm, sự bình yên của xã hội là điểm đến…
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!