Lạm dụng tiêm khớp, biến chứng khó lường

Bệnh nhân là N.V.N (nam, 75 tuổi) ở Thanh Trì (Hà Nội) nhập viện với biểu hiện sốt cao 38,6 độ C, khó thở, chân trái sưng tấy lan tỏa từ đùi xuống cẳng chân.

Qua khai thác thông tin được biết bệnh nhân có tiền sử bệnh ung thư gan cách đây 1 năm đã điều trị nút mạch 1 lần, mới phát hiện bệnh đái tháo đường nhưng chưa điều trị.

Trước khi vào viện 10 ngày, bệnh nhân sưng đau khớp gối trái đi khám tại phòng khám tư, được bác sĩ tiêm thuốc vào khớp gối (không rõ loại thuốc), sau tiêm 2 ngày khớp gối trái không đỡ đau mà ngày càng sưng to và lan rộng xuống cẳng chân và lên đùi, sốt cao 38 - 39 độ C.

Lạm dụng tiêm khớp có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường, để lại hậu quả nghiêm trọng, đáng tiếc.

Bệnh nhân vào bệnh viện tuyến huyện, được chẩn đoán viêm mô tế bào chân trái, tụ máu đùi trái, điều trị kháng sinh 3 ngày tình trạng diễn biến nặng hơn, khó thở tăng dần, ý thức lơ mơ. Ngay sau đó, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Bước đầu tiếp nhận, các bác sĩ Khoa Cấp cứu nhận định đây là tình trạng nhiễm trùng nặng, có thể nhiễm khuẩn huyết mà nguyên nhân hàng đầu là vi khuẩn tụ cầu vàng.

Bệnh nhân được làm các xét nghiệm, cấy máu, chụp Xquang tim phổi có tổn thương phổi lan tỏa hai bên, điều trị kháng sinh mạnh, thở ôxy liều cao. Sau 2 ngày điều trị bệnh diễn biến nặng lên, bệnh nhân đi vào suy hô hấp nên được đặt ống nội khí quản, thở máy, dùng thuốc vận mạch.

Kết quả cấy máu 2 lần đều như chẩn đoán, bệnh nhân bị nhiễm khuẩn máu do tụ cầu vàng. Mặc dù được điều trị rất tích cực, hỗ trợ hô hấp, sử dụng 3 loại kháng sinh mạnh liều cao, song tình trạng bệnh nhân tiến triển nặng dần, ngừng tuần hoàn và tử vong sau 5 ngày điều trị.

Theo ThS.BS. Trịnh Huy Bình, đây là trường hợp rất đáng tiếc do biến chứng nhiễm khuẩn nặng sau tiêm khớp mà không đảm bảo các nguyên tắc vô trùng tại các cơ sở y tế.

Tiêm khớp là phương pháp điều trị tại chỗ một số bệnh lý xương khớp được coi là phổ biến, đơn giản, ít tốn kém, hiệu quả cao. Tuy nhiên, lạm dụng tiêm khớp có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường, để lại hậu quả nghiêm trọng, đáng tiếc, BS. Bình nhấn mạnh.

Tiêm khớp đã được áp dụng điều trị trong lĩnh vực khớp học trên 40 năm nay và ngày càng khẳng định đây là một trong những phương pháp điều trị an toàn có hiệu quả, chi phí thấp trong điều trị tại chỗ một số bệnh lý xương khớp.

Do tính ưu việt của phương pháp điều trị này, nên hiện nay một số cơ sở y tế và cán bộ y tế đã lạm dụng tiêm khớp trong khi không nắm vững chỉ định, chống chỉ định cũng như kỹ thuật tiêm, gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc như nhiễm khuẩn vị trí tiêm, viêm khớp mủ, nhiễm khuẩn huyết, đứt gân, teo cơ, hủy xương...

Để đạt được hiệu quả tốt của phương pháp điều trị tại chỗ, bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa khớp để được các bác sĩ khám, tư vấn, chẩn đoán bệnh, chỉ định và tiến hành tiêm khớp (nếu cần) nhằm tránh các hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, BS. Bình khuyến cáo.

Những trường hợp được chỉ định tiêm khớp

- Tiêm khớp chỉ được chỉ định điều trị tại chỗ cho các bệnh lý phần mềm cạnh khớp (gân, dây chằng, bao khớp...).

- Một số bệnh viêm màng hoạt dịch khớp không đặc hiệu như: thoái hóa ở khớp giai đoạn nhẹ, viêm khớp dạng thấp, gút, bệnh lý cột sống thể huyết thanh âm tính, viêm khớp sau chấn thương (không có tràn máu khớp do chấn thương).

Cần lưu ý rằng chỉ nên áp dụng tiêm khớp sau khi các biện pháp điều trị nội khoa không có kết quả (vật lý trị liệu, thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid) nhằm tránh việc lạm dụng tiêm khớp và tiêm phần mềm quanh khớp.

Không áp dụng tiêm khớp cho các trường hợp

- Viêm khớp nhiễm khuẩn: viêm khớp mủ, lao khớp.

- U xương khớp (lành tính và ác tính).

- Tổn thương khớp do bệnh lý thần kinh, bệnh máu.

- Nhiễm khuẩn ngoài da vùng tiêm khớp.

Thận trọng chỉ định tiêm khớp đối với bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh máu, nhiễm nấm, suy giảm miễm dịch. Nếu quá lạm dụng tiêm khớp trong các trường hợp này có thể làm cho bệnh tiến triển nhanh và trầm trọng hơn, nhiều khi nguy hiểm đến tính mạng.

Không phải loại thuốc nào cũng sử dụng để tiêm khớp: Do thiếu hiểu biết nên một số người đã sử dụng cả thuốc kháng sinh, vitamin B12, thậm chí cả các thuốc chống viêm không steroid (voltaren, diclofenac...) để tiêm vào ổ khớp.

Điều này rất nguy hiểm vì các thuốc này sẽ gây phản ứng viêm mạnh ở màng hoạt dịch, sụn khớp... làm khớp sưng to, rất đau và có thể dẫn đến hậu quả viêm dính khớp, làm mất khả năng vận động của khớp.