Thạc sĩ Ngô Thị Hà Phương, Trung tâm Giáo dục Truyền thông Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, mô hình ăn uống của người dân Việt Nam thay đổi theo chiều hướng tăng tiêu thụ chất béo, đạm, đặc biệt là tiêu thụ dư thừa muối.
Gần 60% người dân tiêu thụ lượng muối cao gấp hai lần lượng muối được khuyên dùng hàng ngày. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị, một người trưởng thành nên sử dụng dưới 5 g muối mỗi ngày, tuy nhiên một bát phở hoặc bún có thể có đến 4-5 g muối.
Thói quen của người Việt là khi ăn ở nhà, trong mỗi mâm cơm, ngoài các món ăn, đều có bát nước mắm hoặc đĩa muối dùng để chấm. Ở các cửa hàng ăn, trên mỗi bàn ăn đều có sẵn các loại gia vị để người dùng tự thêm vào cho hợp khẩu vị.
Lượng muối tiêu thụ hàng ngày chủ yếu từ việc nêm nếm trong quá trình chế biến, nấu nướng, các loại nước chấm. Ảnh: H.N.
Theo nghiên cứu, 81% lượng muối tiêu thụ hàng ngày tại nước ta chủ yếu là từ muối và các gia vị trong quá trình chế biến, nấu nướng và khi ăn. 11% muối từ các thực phẩm chế biến sẵn, trong thực phẩm tự nhiên chỉ chiếm 7%.
Bột canh và nước mắm là hai nguồn chính cung cấp muối hàng ngày (tương ứng với 35% và 32%). Mì chính và muối tinh cũng là nguồn cung cấp muối đáng kể (tương ứng 7,5% và 6%).
"Trong các thực phẩm chế biến sẵn, mì ăn liền là thực phẩm có lượng muối lớn (7,5%). Dưa muối cũng đóng góp 1,4% lượng muối hàng ngày. Vì thế, việc giảm muối trong chế độ ăn phụ thuộc rất nhiều vào cách nấu nướng của người nội trợ, thói quen lựa chọn thực phẩm và ăn uống...", thạc sĩ Phương phân tích.
Muối (NaCl), được cấu thành từ hai nguyên tố hóa học: Natri và Chlorua, có vị mặn, là gia vị thiết yếu trong bữa ăn hàng ngày của người dân trên thế giới. Natri là thành phần chính tạo nên vị mặn của muối và cũng gây ra những tác hại tới cơ thể con người khi sử dụng dư thừa.
Theo chuyên gia, lượng Natri ăn vào tối thiểu cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ thể ước tính chỉ khoảng 200-500 mg một ngày (tương đương 0,5-1,25 g muối, chưa bằng một thìa nhỏ).
Thiếu Natri rất hiếm gặp ở người khỏe mạnh bình thường. Trong khi đó, dư thừa Natri so với nhu cầu khuyến nghị, gây tăng tính thấm, tăng trương lực thành mạch, gây ứ nước trong tế bào, tăng sức cản ngoại vi gây ra tăng huyết áp. Tăng tiêu thụ Natri có liên quan tới tăng huyết áp, các bệnh tim mạch, nhất là đột quỵ và bệnh mạch vành tim.
Chế độ ăn giảm Natri theo nhu cầu khuyến nghị từ giai đoạn sớm có thể giúp trẻ có chế độ ăn uống lành mạnh và giảm tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp sau này.
Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp ở mức độ nhẹ chỉ cần ăn chế độ giảm muối là có thể điều trị được bệnh. Giảm 30% mức tiêu thụ muối trung bình một người mỗi ngày ở người trưởng thành so với năm 2015 là một trong những chỉ tiêu cần đạt được trong chiến lược Quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015 - 2025.
Một số cách để hạn chế muối trong chế độ ăn
- Không để nước mắm, nước tương và muối trên bàn ăn.
- Hạn chế lượng muối, bột canh, nước mắm… cho vào thức ăn khi nấu nướng. Mức tối đa là không quá một phần năm thìa cà phê muối cho một bữa ăn của một người một ngày.
- Hạn chế thường xuyên sử dụng các sản phẩm có hàm lượng muối cao như khoai tây chiên, pizza, thực phẩm đóng hộp…
- Lựa chọn các sản phẩm có hàm lượng muối thấp khi mua thực phẩm chế biến sẵn.
- Đọc nhãn khi mua thực phẩm đã được chế biến sẵn để kiểm tra hàm lượng muối.
- Nên cho trẻ em ăn thực phẩm tự nhiên và kiểm soát chặt chẽ việc thêm các gia vị mặn.
Một trong những chính sách cần chú trọng trong giai đoạn hiện nay là đảm bảo thông tin dinh dưỡng trên sản phẩm cho người tiêu dùng, với định hướng để giảm muối, đường, transfat và năng lượng.
Chủ đề Tuần lễ Dinh dưỡng và Phát triển 2017 (ngày 16-23/10) là Bảo đảm an ninh lương thực và Phát triển nông thôn: nền tảng để giảm suy dinh dưỡng bền vững:
- Phát triển mô hình Vườn - Ao - Chuồng để tăng thu nhập và tạo nguồn thực phẩm sẵn có, an toàn cho bữa ăn gia đình.
- Thực hiện chăm sóc dinh dưỡng sớm trong 1.000 ngày đầu đời giúp trẻ phát triển tối ưu cả về thể chất, trí tuệ và tầm vóc khi trưởng thành.
- Tăng cường vận động thể lực để phòng chống thừa cân béo phì. Hạn chế ăn mặn.
- Chủ động ứng phó với thiên tai, bảo đảm chăm sóc dinh dưỡng hợp lý trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, ưu tiên trẻ em và phụ nữ.
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!