Thứ trưởng Vũ Văn Tám: Cấm chế biến hải sản không an toàn

Trước hiện tượng một số người dân thu gom cá chết bán cho thương lái, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vũ Văn Tám vừa có công văn hướng dẫn các biện pháp ứng phó với hải sản chết bất thường tại các tỉnh Bắc Trung Bộ.

Cấm chế biến hải sản chết dạt bờ

Công văn yêu cầu các địa phương tuyệt đối không chế biến làm thực phẩm cho con người hoặc thức ăn chăn nuôi với hải sản chết dạt bờ, hải sản đánh bắt trong vùng biển 20 hải lý trở vào thuộc 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế mà có kết quả kiểm định không an toàn.

Theo Bộ Nông nghiệp, các địa phương phải thu gom, vận chuyển đến nơi chôn lấp đã được chuẩn bị sẵn. Nơi chôn lấp phải cách xa và không làm ô nhiễm vùng nước biển, nguồn nước ngọt, khu dân cư, khu đô thị, trường học, bãi tắm, khu du lịch… Khi chôn lấp, người dân cần bổ sung hóa chất như vôi bột, các loại hóa chất chuyên dụng được phép dùng trong nuôi trồng thủy sản, không làm ô nhiễm môi trường.

Người dân có hải sản khai thác được cơ quan chức năng xác định không an toàn cũng buộc phải tiêu hủy và được hỗ trợ theo quy định.

Bộ Nông nghiệp yêu cầu người dân không ăn cá chết. Ảnh: Đức Hùng.

Không đưa nước biển trực tiếp vào vùng nuôi

Trong khi chờ xác định nguyên nhân hải sản chết bất thường, Bộ Nông nghiệp đề nghị các Sở Nông nghiệp hướng dẫn cơ sở nuôi trồng hải sản. Cụ thể, tại khu vực nuôi cá lồng, người dân phải thường xuyên theo dõi cá nuôi và hàng ngày quan trắc, kiểm tra các yếu tố môi trường như oxy hòa tan, pH, H2S, NH3… nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng bất thường và có biện pháp xử lý phù hợp.

Người dân nên di chuyển lồng cá đến khu vực nước sâu hơn, đáy lồng cách nền đáy ít nhất một mét; san thưa những lồng nuôi dày, giữ mật độ thích hợp theo quy định (không quá 10 kg/m3); giãn thưa khoảng cách giữa các lồng nuôi.

Người nuôi cũng nên hạn chế sử dụng thức ăn tươi để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thay bằng thức ăn công nghiệp có hàm lượng đạm cao, trộn thêm vitamin C để tăng cường sức đề kháng cho cá.

Các cơ sở sản xuất giống, nuôi thương phẩm trong ao đầm ven biển, các cơ sở tạm thời chưa thả giống, tập trung xử lý, cải tạo ao đầm, chuẩn bị con giống; thường xuyên theo dõi và kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi; hạn chế cấp nước bổ sung.

Trường hợp bắt buộc phải lấy nước biển vào vùng nuôi, người dân chỉ nên lấy nước lấy nước tầng mặt lúc đỉnh triều, không cấp trực tiếp nước biển vào ao đầm, bể nuôi mà phải lấy nước biển qua ao chứa, ao lắng và thực hiện quy trình xử lý nước trước khi cấp vào ao đầm, bể nuôi.

Giám sát, xét nghiệm hải sản hàng ngày

Bộ Nông nghiệp yêu cầu các địa phương phải xác nhận hải sản khai thác ở vùng biển ngoài khu vực 20 hải lý trở ra tính từ bờ của các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế.

Theo đó, ngay sau khi tàu vào cảng, chủ tàu có trách nhiệm thông báo cho Chi cục thủy sản địa phương biết để cử cán bộ giám sát việc lên cá, xác nhận khối lượng cá theo từng loài. Chủ tàu hoặc thuyền trưởng phải đưa cho cán bộ giám sát các giấy tờ gồm: sổ hành trình được cơ quan biên phòng xác nhận phù hợp với hoạt động của tàu; nhật ký khai thác, nhật ký thu mua vận chuyển. Cán bộ giám sát sẽ cấp giấy xác nhận an toàn thực phẩm chia làm hai bản, một gửi cho chủ tàu và một lưu ở Chi cục thủy sản.

Với các tàu thu mua vận chuyển xuất bến trước ngày công văn này được ban hành, Chi cục thủy sản địa phương không yêu cầu chủ tàu xuất trình Nhật ký thu mua, vận chuyển.

Bộ cũng yêu cầu các địa phương phải lấy mẫu giám sát hải sản khai thác ở 4 tỉnh để xem có kim loại nặng như thủy ngân, chì trong đó không. Với hải sản ở vùng biển ngoài 20 hải lý tính từ bờ, địa phương sẽ ấy mẫu tại các cảng cá khi được bốc dỡ. Nếu phát hiện mẫu không đạt yêu cầu, Chi cục quản lý chất lượng Lâm nông sản và Thủy sản báo cáo ngay về Cục và Bộ Nông nghiệp.

Với hải sản được khai thác trong vùng biển 20 hải lý tính từ bờ thì việc lấy mẫu giám sát thực hiện hàng ngày. Nếu mẫu không đạt yêu cầu thì cơ quan chức năng sẽ tiêu hủy, hỗ trợ ngư dân theo quy định và khuyến cáo không tiếp tục khai thác.

Đầu tháng 4, từ lồng cá nuôi gần khu kinh tế Vũng Áng (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) bị chết, hiện tượng dần lan theo hướng Bắc - Nam đến Lăng Cô (Thừa Thiên - Huế). Một số ngư dân có hiện tượng thu gom cá bán cho thương lái.

Kết quả điều tra do Bộ Tài nguyên công bố tối 27/4 cho biết độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người và hiện tượng tảo nở hoa là nguyên nhân gây thảm họa. Tại cuộc họp chiều 1/5 tại Hà Tĩnh, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các bộ ngành điều tra, đưa ra kết luận cụ thể, chặt chẽ, khoa học.

Ngày 2/5, sau khi thu thập 12 mẫu cá biển, tôm, cua, mực... tại Hà Tĩnh, Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia kết luận, hàm lượng kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật trong các loại thực phẩm này đều trong giới hạn cho phép. Phân tích từ 9 đến 16 chỉ số mẫu nước biển tại 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đánh giá tất cả nằm trong giới hạn cho phép.