Tự khám vú như thế nào để có thể phát hiện ung thư sớm

Tôi có cần làm gì thêm khi tự khám có nghi ngờ không yên tâm?

(Thái Trần Bạch T. - TP.HCM)

Theo các nhà khoa học, nghiên cứu về ung thư ở Việt Nam, trong những năm gần đây cho thấy ung thư vú ở phụ nữ là loại ung thư có tần suất cao đứng hàng thứ hai sau ung thư cổ tử cung. Vì có tần suất cao như vậy nên ung thư vú là nỗi ám ảnh cho nhiều phụ nữ trong đó có phụ nữ Việt Nam cũng như phụ nữ thế giới.

Trước các nguy cơ nói trên, nên làm thế nào để có thể phát hiện sớm, do tính ung thư vú là loại ung thư khi khởi phát và ngay cả khi đang ở giai đoạn đầu là loại ung thư không có triệu chứng cũng như không gây một biểu hiện nào cho bệnh nhân cảnh giác, nhưng ngược lại nó là một loại ung thư có thể phát hiện được rất sớm.

Muốn được điều đó cần thực hiện, tự khám vú giữ vai trò quan trọng, tự khám vú được đề nghị thực hiện với mọi phụ nữ trên 20 tuổi, nên khám ngực mình từ ngày thứ 8 của chu kỳ kinh hay sau khi sạch kinh với nhịp độ mỗi tháng một lần.

Khi tự khám đều đặn chị em sẽ biết tình trạng mỗi bên vú nên rất dễ phân biệt được đâu là bình thường đâu là bất thường, với các bước như sau:

- Đứng trước gương, tìm những thay đổi ở vú:ở trần, hai cánh tay buông xuôi hai bên hông, quan sát hai vú rồi đổi tư thế: hai tay giơ lên khỏi đầu và cuối cùng hai tay chống vào hông. Trong mỗi tư thế quay qua, quay lại chậm và quan sát cả hai vú để xem có gì thay đổi về kích thước, hình thể của hai vú, quan sát thay đổi mặt da vú (da cam, da bị lõm xuống ở một vùng nào đó), xem núm vú có bị kéo lệch hay tụt vào không và ấn nhẹ núm vú xem có máu hay chất dịch tiết ra ở đầu núm vú không?

- Tìm các thay đổi ở tư thế nằm:Nằm ngửa, kê gối hoặc khăn xếp lại dưới vai bên phải, bàn tay phải đặt dưới đầu, dùng tay trái khám ngực phải (chụm các ngón tay lại dùng phần thẳng ngón tay day tròn tìm khối u hoặc mảng dầy), bắt đầu sờ phần hõm nách tìm hạch và khối u sau đó sờ từ bờ ngoài của vú, sờ vòng quanh vú theo những đường vòng tròn nhỏ dần, cuối cùng là vùng sau núm vú nhằm tìm một cục u (khối u, khối bướu). Khi khám vú trái đổi ngược tư thế lại.

Nếu thực hiện tốt các bước trên sẽ phát hiện được ung thư vú ở các giai đoạn rất sớm hoặc với các khối u với kích thước dưới 1cm và không có di căn hạch. Lợi ích của phương thức này là một phương thức tự phát hiện sớm các u cục ở vú nói chung và ung thư nói riêng, không tốn kém.

Khi khám vú có nghi vấn cần làm siêu âm vú, vì siêu âm tuyến vú là phương tiện đang sử dụng phổ biến và rộng rãi ở nước ta, là một phương tiện khám tuyến vú an toàn, là thủ thuật không xâm lấn vào tuyến vú, không đau, không gây độc hại; siêu âm tuyến vú giúp đánh giá được tình trạng bình thường hay phát hiện được nhiều bệnh lý của vú trong đó có ung thư...

Khi cần thiết có thể làm thêm tế bào học bệnh lý tuyến vú, là phương pháp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, với tên khoa học Fine Needle Aspiration, viết tắt là FNA, phương pháp này có các ưu điểm là đơn giản, tương đối chính xác, thực hiện nhanh, ít tốn kém, an toàn, kết quả sẽ có ngay trong lần khám bệnh đầu tiên.

Chỉ chụp X-quang tuyến vú còn gọi là nhũ ảnh khi có chỉ định của bác sĩ. Đâu là phương pháp dùng tia X với tầng số thấp để chụp, vì là tia X nên có tác hại nhất định, đây là phương pháp tốt để giúp phát hiện ung thư vú ở giai đoạn rất sớm, phương pháp thường được chỉ định thích hợp với người có cặp nhũ dầy, nhiều mỡ, nên được ưa chuộng ở nữ giới các nước phương tây, khi chụp đúng kỹ thuật là ép dẹp ở mỗi vú, gây đau nên đa số nữ không ưa chuộng phương pháp này.