Vì sao tăng triglyceride máu lại dẫn đến viêm tụy?

Có trường hợp bệnh nhân bị đái tháo đường và đang sử dụng một loại thuốc hạ đường huyết, nên phải nhập viện vì quá đau thượng vị liên tục trong vòng 1 ngày kèm theo triệu chứng buồn nôn và không ăn uống bình thường. Bác sĩ đã nghĩ đến trường hợp bệnh nhân bị viêm tụy cấp nhưng kết quả amylase lại trong giới hạn bình thường. Đường huyết của bệnh nhân là 410mg/dL và mẫu huyết thanh được mô tả là đục như sữa. Vì vậy cần phải tìm hiểu vì sao tăng triglyceride máu lại dẫn đến viêm tụy?

1. H1 được gọi là Tuyến tụy (pancreas)

- Huyết thanh đục như sữa là chỉ điểm cho thấy có một lượng mỡ tăng trong máu của bệnh nhân, chúng được hình thành dưới dạng triglycerides.

- Mẫu huyết thanh đục thường có sức ảnh hưởng mạnh đến thử nghiệm amylase và thường cho ra những kết quả âm tính giả, dẫn đến chẩn đoán viêm tụy cấp thường rất chính xác mặc dù trị số amylase máu vẫn bình thường.

2. H2 được gọi là Huyết thanh đục như sữa trong trường hợp tăng triglycerides máu

- Bệnh sỏi mật và chất kích thích trong rượu là nguyên nhân chủ yếu chiếm khoảng 80% trường hợp bệnh nhân bị viêm tụy. Và tăng triglyceride máu là nguyên nhân đứng hàng thứ hai, chiếm khoảng từ 1%-4% trong số trường hợp bệnh nhân bị mắc bệnh (có nghiên cứu cho thấy chiếm đến 7%).

- Có sự kết hợp giữa tăng triglyceride máu ở người bệnh ở mức độ trung bình với viêm tụy.Và đặc biệt nếu những trị số này lớn hơn 1000mg/dL sẽ có khả năng dẫn đến bệnh viêm tụy là rất cao đối với bệnh nhân.

- Tuy nhiên với tần suất viêm tụy khi có quá trình tăng triglyceride máu khá cao, thì quá trình cho việc dự báo những bệnh nhân đó sẽ mắc bệnh khi mức triglyceride máu cao hơn 1000mg/dL vẫn còn là điều nan giải (khó có thể lường trước).

- Mặt khác nếu nồng độ của các chất như: cholesterol và triglyceride có cả 2 nguồn gốc ngoại sinh lẫn nội sinh thì cũng tương tự .

- Nồng độ của Triglyceride nếu nhập vào cơ thể từ khẩu phần ăn của bệnh nhân thì bước đầu sẽ được lưu trữ trong các chylomicrons, còn triglyceride nội sinh sẽ được gan tổng hợplại và được chứa đựng trong VLDL của người bệnh.

3. H3 - Quá trình tăng triglyceride chủ yếu do hai nguyên nhân

- Nguyên nhân nội sinh (được tổng hợp từ gan) và nguyên nhân ngoại sinh (được hấp thu từ ruột)

2 lipoproteins này là nguồn triglycerides chủ yếu trong máu và chúng được tương tác với lipoprotein lipase ở mô ngoại biên của người bệnh để lưu trữ triglycerides trong cơ bắp và mô mỡ của họ.

4. H4 - Quá trình dự trữ triglycerides trong bắp cơ và mô mỡ

- LPL (lipoprotein lipase) - FFA (Acid béo không có sự ràng buộc)

Do đó, sự hình thành của quá trình tăng triglyceride máu phụ thuộc vào quá trình cân bằng giữa sự tổng hợp và quá trình dị hóa (catabolism) của các lipoproteins lipase-FFA (Acid tự do).

Quá trình tăng triglyceride máu nguyên nhân bộc phát là do một căn bệnh di truyền hiếm gặp ở con người gây ra quá trình tăng triglycerides máu bao gồm: Bệnh chylomicron máu trong gia đình (Tăng lipid máu type I), tăng triglyceride máu gia đình (Tăng lipid máu type IV), và đặc biệt là qúa trình tăng lipide máu hỗn hợp gia đình (Tăng lipide máu type V).

5. H5 - Phân loại Fredrickson về quá trình tăng lipoprotein máu

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tăng triglyceride máu đã được phát hiện như :nghiện rượu, bệnh đái tháo đường, chế độ ăn uống không phù hợp gây ra béo phì, tăng estrogen, mang thai, suy thận mãn và suy giáp với một số thuốc đặc trị (thiazides, thuốc chặn beta và thuốc ức chế protease).

6. H6 - Quá trình biến đổi về xơ vữa có khả năng sẽ đi kèm với tăng triglyceride máu

Đặc biệt với ác rối loạn chuyển hóa nguyên phát mang tính chất gia đình thì có khả năng gây ra những mức độ tăng triglyceride máu cao hơn 1000mg/dL.

Đối với các nguyên nhân thứ phát, người bệnh cần phải có một khiếm khuyết căn bản đặc biệt là trongquá trình dị hóa triglyceride, cùng với sự tác động của những tác nhân gây bệnh thì mới có thể đạt được những mức độ triglyceride máu như trên.

7. Vậy tại sao tăng triglycerides máu lại gây nên viêm tụy cấp?

- Với những cơ chế chính xác cũng chưa thể biết rõ nhưng nó có thể được xem là có sự liên quan đến sự gia tăng nồng độ chylomicrons trong máu. Nồng độ chylomicrons thường được tạo ra trong khoảng thời gian từ 1-3 giờ sau khi ăn và sẽ được dọn sạch trong vòng thời gian là 8 giờ.

-Mặc dù vậy , nhưng khi lượng triglycerides vượt quá 1000mg/dL, nồng độ chylomicrons hầu như sẽ được xuất hiện thường xuyên ở người bệnh .

- Các phần tử chiếm tỉ trọng thấp nhưng với kích thước rất lớn thì có thể là nguyên nhân gâyra quá trình tắc nghẽn các mao mạch dẫn đến sự thiếu máu tại chỗ và quá trình chuyển hóa máu ở người bệnh .

- Người bệnh nếu bị tổn thương tại chỗ sẽ khiến triglycerides máu tiếp xúc với các men lipases của tụy gây ra nguy hiểm cho người bệnh .

- Sự thoái biến của triglycerides máu thành các acids béo tự do sẽ gây ra sự tổn thương và nhiễm độc tế bào ở người bệnh, gây ra quá trình làm tổn thương tại chỗ, tăng các chất trung gian của phản ứng viêm (inflammatory mediators) và đặc biệt là các gốc tự do (free radicals),dẫn đến cuối cùng là biểu hiện bằng viêm tụy.

- Viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu bệnh nhân cần phải điều trị cấp cứu tương tự giống như viêm tụy cấp do các nguyên nhân khác; cũng như các biện pháp nâng đỡ bao gồm :nhịn ăn, dịch truyền tĩnh mạch và có thể thuốc giảm đau nếu cần thiết.

- Phải thường xuyên xác định được rằng mức triglycerides máu thực sự sẽ gia tăng trong cơ thể .

- Người bệnh cần phải tiến hành thêm các xét nghiệm để hướng đến việc xác định nguyên nhân gây nên quá trình tăng triglycerides máu (như bilan chuyển hóa cơ bản, chức năng gan, protein niệu, và TSH).

-Các biện pháp cần thiết để điều trị các nguyên nhân thứ phát như: đái tháo đường, thuốc men, suy giáp v.v. vì chúng sẽ làm giúp giảm lượng triglyceride máu, và cải thiện quá trình diễn biến lâm sàng của viêm tụy cấp.

- Mặc dù lượng triglycerides trong máu sẽ giảm dần theo một cách tự nhiên khi nhịn ăn trongkhoảng thời gian là vài ngày, cũng đã có những tiếp cải tiến cụ thể để thúc đẩy quá trình này diễn ra nhanh chóng hơn.

- Một trong những biện pháp đó là cần phải loại bỏ trực tiếp các nồng độ chất lipoproteins bằng chuyển đổi huyết tương (plasmapharesis) đã được sử dụng để dự phòng ở những bệnh nhân không thể đáp ứng với cách điều trị bằng thuốc để đạt được hiệu quả cao hơn.

Xét nghiệm theo dõi mỡ máu tại Xander

Người ta gọi mỡ máu cao là thành phần mỡ trong máu cao hơn mức bình thường. Chứng mỡ máu cao chủ yếu là tăng cholesterol và triglycerid. Vì vậy để xác định mình có bị mỡ máu cao hay không, bạn nên làm các xét nghiệm như"

• Xét nghiệm tăng Cholesterol toàn phần:Để định lượng nồng độ cholesterol toàn phần. Bình thường nồng độ cholesterol toàn phần có giá trị từ 4-5mmol/l. Nếu chỉ số này lớn hơn mức tiêu chuẩn thì bạn đã nhiễm mỡ máu cao.
• Xét nghiệm triglycerid toàn phần:Để định lượng nồng độ triglycerid toàn phần. Bình thường nồng độ triglycerid toàn phần có giá trị nhỏ hơn 2,3mmol/l. Khi chỉ số này vượt quá tiêu chuẩn thì được gọi là mỡ máu cao.

Chỉ với một cuộc điện thoại hay một cú click, bạn có ngay xét nghiệm mỡ máu tại nhà của Xander, với:

• Toàn bộ quy trình phân tích mẫu xét nghiệm sẽ được thực hiện tại phòng lab hiện đại của Bệnh viện Đại học Y Hà Nội và Bệnh viện nhiệt đới Trung ương.
  
• Với Xét nghiệm tại nhà, bạn sẽ được lấy mẫu xét nghiệm tại nơi mình đăng ký thay vì ngồi cả ngày chờ đợi mệt mỏi ở bệnh viện.
  
• Nhanh chóng có ngay kết quả xét nghiệm chính xác và Được trả kết quả tận nơi với địa chỉ bạn đã đăng kí. Ngoài ra kết quả được trả cả qua email và tra cứu trên website, tối ưu hóa thời gian chờ kết quả.
  
• Hỗ trợ đặt khám tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

• Bệnh ung thư vòm họng là gì, dấu hiệu sớm để nhận biết

• Địa chỉ xét nghiệm HIV tại Hưng Yên

• Xét nghiệm sàng lọc nhiễm sắc thể là gì?

• Mẹ đã biết gì về xét nghiệm sàng lọc trước sinh không xâm lấn?

• Mẹ bầu nên làm xét nghiệm sàng lọc trước sinh vào tuần thứ mấy?

Chi phí xét nghiệm:

• Giá gói xét nghiệm theo dõi mỡ máu: 520,000 đồng
  
• Tổng giá = Phí xử lý mẫu xét nghiệm + Giá xét nghiệm + Phí km tăng thêm
  
• Phí xử lý : 30.000đ
  
• Phí km tăng thêm : 5.000đ x (n-5) với n là số km tính từ Đại học Y Hà Nội tới địa chỉ lấy mẫu
  

Địa chỉ:300 Đê La Thành nhỏ, Đống Đa, Đống Đa, Hà Nội

Điện thoại: (024)73.049.779 - 0984999501 (Giờ trực: 6-22h)

Giờ làm việc:Thứ Hai - Thứ Sáu: 06:00 - 15:30, Thứ Bảy: 06:00 - 10:00

Xem thêm:

• Mỡ máu triglycerid cao là hiện tượng gì?
  
• Ung thư tuyến tụy lặng lẽ nhưng lây lan nhanh, hãy cảnh giác với 10 dấu hiệu này