Đặc điểm chung của những căn bệnh da liễu như dị ứng, nhiễm trùng... là người bệnh 'đứng ngồi không yên' cùng cảm giác ngứa ngáy nhưng lại không thể gãi để giải tỏa do sẽ khiến bệnh nặng hơn.
Cùng tìm hiểu một vài căn bệnh ngoài da phổ biến nhất.
1. Bệnh nổi mề đay - Urticaria
Theo nhiều tài liệu lịch sử y học thế giới, bệnh mề đay xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ X TCN tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, cũng có vài tài liệu cổ khác ghi lại, ở Hy Lạp thế kỷ thứ IV TCN, Hippocrates đã đề cập đến một dạng phát ban do tiếp xúc với lông ngứa của cây tầm ma và vết côn trùng chích - có tên gọi là 'cnidosis'. Nhiều chuyên gia cho rằng, cnidosis chính là nói đến căn bệnh nổi mề đay ngày nay.
Đến năm 1769, bác sĩ người Scotland - William Cullen đã sử dụng thuật ngữ 'urticaria' và đặt tên gọi chính thức cho căn bệnh mề đay này. Phần da của những bệnh nhân mắc mề đay sẽ nổi các vết đỏ lớn và sưng phồng.
Những vết này có thể nổi ở bất kỳ đâu trên cơ thể, từ tay, chân, đùi, ngực... với kích thước từ nhỏ (đường kính khoảng vài mm) đến lớn (lan thành mảng) trên da.
Người mắc bệnh này sẽ luôn có cảm giác ngứa ngáy hay đau rát như đang bị bỏng. Đôi khi, phần da bị nổi mề đay còn bị ngứa dữ dội, càng gãi càng ngứa, thậm chí còn dẫn tới chảy máu. Do đó, khi bị ngứa, bạn tuyệt đối không nên gãi để tránh bị sây sát, chảy máu, dẫn đến bội nhiễm vi khuẩn.
Một trường hợp nặng của bệnh mề đay. Bệnh nhân còn bị bội nhiễm vi khuẩn do gãi quá nhiều
Mề đay có thể xuất phát từ một số nguyên nhân, chủ yếu là dị ứng với thuốc, vết côn trùng cắn hay tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu đạm và canxi (tôm, cua...).
Có những người quá mẫn cảm cũng bị nổi phát ban khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Ước tính khoảng 20% dân số thế giới bị mắc mề đay trong suốt cuộc đời của mình.
2. Rôm sảy - Miliaria
Chắc hẳn nhiều người trong chúng ta ngày bé đã từng gặp phải chứng bệnh này. Rôm sảy - hay còn gọi là rôm, nổi sẩy - là một bệnh xuất hiện khi thời tiết nóng. Nguyên nhân gây bệnh là do mồ hôi bị kẹt trong lỗ chân lông của con người, tạo thành chứng viêm nang lông.
Rôm sảy thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh, tuy nhiên trên thực tế, mọi lứa tuổi đều có thể mắc căn bệnh này.
Vào thế kỷ IV TCN - còn gọi là thời Hippocrates, rôm sảy được xem như một chứng phát ban do đổ mồ hôi trong mùa hè nóng nực. Đến thế kỷ XVI, rôm sảy được các bác sĩ đặt cho tên Latinh là 'sudationes'.
Năm 1665, sau một dịch sốt do rôm sảy với biểu hiện trên da nổi các nốt giống hạt kê (miliary) tại thành phố Leipzig của Đức, thuật ngữ 'Miliaria' mới trở nên phổ biến và được dùng để chỉ chứng phát ban do nhiệt làm xuất hiện các mụn nước nhỏ trên da.
Rôm sảy biểu hiện ra bên ngoài thông qua các nốt đỏ nhỏ, còn gọi là vết sần trên bề mặt da. Vùng da hay bị nổi rôm sảy nhất thường là những vùng có nếp gấp như cổ, ngực, nách... hay các vùng tiếp xúc nhiều với quần áo như lưng.
Khi bị rôm sảy, người bệnh luôn có cảm giác bứt rứt khó chịu, ngứa. Ở trẻ nhỏ, do da còn non nên cảm giác ngứa càng mãnh liệt hơn. Tuy vậy, bạn có biết, càng gãi khi bị ngứa càng khiến cho vết mẩn đỏ càng sưng tấy nhiều hơn, việc gãi mạnh có thể gây xước da, dễ bị bội nhiễm vi khuẩn.
3. Chàm - Eczema
Chàm - hay tổ đỉa là một căn bệnh khá phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới. Đây là một chứng viêm da, tuy nhiên không có khả năng lây nhiễm.
Nguyên nhân chủ yếu khiến chúng ta bị chàm là do tiếp xúc nhiều với hóa chất công nghiệp như chất tẩy rửa, xà phòng, hoặc các hóa chất có trong quần áo làm bằng sợi vải tổng hợp.
Bên cạnh đó, việc mắc các bệnh ngoài da khác như nấm, ghẻ, cũng có thể khiến da bị kích ứng và gây viêm. Hay như việc rối loạn nội tiết trong cơ thể cũng là một nguyên nhân gây ra chàm.
Bệnh chàm Eczema - có nguồn gốc từ Hy Lạp cổ, ám chỉ những tổn thương do mụn nước gây ra
Căn bệnh này được nhiều tài liệu ghi nhận biết từ thế kỷ thứ II TCN. Vào thời đó, các ghi chép cho thấy nguyên nhân gây bệnh là do một số rối loạn trong cơ thể.
Một số triệu chứng thường thấy của bệnh là gây ngứa và nổi mụn nước. Người mắc chàm sẽ cảm thấy rất khó chịu, đồng thời làn da của họ bị khô, dễ tróc thành từng mảng. Đặc biệt, nếu bệnh nhân càng gãi, da sẽ càng đỏ và sưng tấy.
Một số hình ảnh đáng sợ của chàm
Ở nước ta, dân gian thường gọi bệnh này là tổ đỉa. Nguyên do là bởi bệnh có mức độ gây tổn thương tương đối nặng, lại kéo dài khiến làn da sần sùi, đi kèm theo các lỗ sâu rỉ nước vàng như miệng của con đỉa.
4. Chốc lở - Impetigo
Một trong những bệnh da liễu gây nhiều phiền toái nhất chính là chốc lở. Chốc lở - Impetigo là một bệnh phát ban do nhiễm trùng da, do hai loại vi khuẩn thuộc nhóm A Streptococcus hay Staphylococcus aureus gây nên khi chúng xâm nhập vào da.
Ước tính vào năm 2010, gần 2% dân số trên toàn cầu (khoảng 140 triệu người) vào thời điểm đó bị chốc lở. Trong đó, trẻ em là đối tượng dễ mắc chốc lở nhất.
Điểm đặc biệt của căn bệnh này, đó là khả năng lây lan rất dễ dàng. Những người chơi thể thao, đặc biệt là các môn đòi hỏi sự tương tác như bóng bầu dụng, đấu vật, đấm bốc... có nguy cơ lây nhiễm rất cao.
Những tảng chốc lở trên đầu khiến người bệnh cực kỳ ngứa ngáy
Triệu chứng ban đầu của bệnh là việc xuất hiện các vùng phát ban dưới dạng mụn nước hay vết loét màu nâu gần mũi và miệng, gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.
Nếu người bệnh dùng tay gãi, sau đó tiếp xúc với người khác hay phần khác của cơ thể thì bệnh sẽ lan truyền đi nhanh chóng. Do đó, khi mắc phải chứng bệnh này, người bệnh cần nhanh chóng điều trị dứt điểm.
5. Ghẻ - Scrabies
Có lẽ chúng ta ai cũng từng nghe đến bệnh ghẻ, nhưng có lẽ không nhiều người có thể hiểu rõ về căn bệnh này. Ghẻ là một dạng bệnh ngoài da, và nguyên nhân gây ra ghẻ chính là do ký sinh trùng mang tên 'cái ghẻ' - itchy mite (tên khoa học là Sarcoptes scabie).
Cái ghẻ được phát hiện lần đầu tiên vào thế kỷ thứ XVIII, bởi nhà sinh vật học người Ý - Diacinto Cestoni. Cái ghẻ là những ký sinh trùng có kích thuớc siêu nhỏ từ 0,2 - 0,4mm, gây bệnh cho con người bằng cách đào hang trong da để hút máu và đẻ trứng.
Những chất thải của cái ghẻ kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể, khiến da mẩn đỏ, lâu dần bị nhiễm trùng, mẩn đỏ, nổi nốt, tạo nên 'bệnh ghẻ' chúng ta vẫn hay nói.
Theo các chuyên gia, chỉ cần trên da một người tồn tại từ 10 - 15 cái ghẻ cũng đủ gây nhiễm trùng da nghiêm trọng.
Cận cảnh con 'cái ghẻ'
Bệnh ghẻ thường xuất hiện tại vùng có mật độ dân cư đông đúc và điều kiện vệ sinh kém như các nước đang phát triển. Ghẻ cũng có thể lây lan nhanh trong môi trường nóng ẩm như tại các nước có khí hậu nhiệt đới. Đây là một trong ba bệnh da phổ biến nhất ở trẻ em cùng với nấm da và nhiễm trùng da do vi khuẩn.
Để biết thêm về quá trình cái ghẻ làm tổ trên da chúng ta, mời các bạn xem video sau:
Vào năm 2010, trên thế giới có khoảng 100 triệu người mắc bệnh ghẻ - chiếm 1,5% dân số thế giới. Đối tượng mắc bệnh chủ yếu là trẻ em, tỉ lệ giữa nam và nữ mắc bệnh là như nhau. Đây là căn bệnh đặc biệt dễ lây lan, do đó nếu trong gia đình có một người bị ghẻ thì các thành viên khác cũng sẽ có nguy cơ mắc rất cao.
Cái ghẻ thường làm tổ tại các vùng da mỏng và có nếp gấp trên cơ thể như kẽ ngón tay, cạnh bàn chân, bàn tay, nếp gấp đầu gối, bả vai... Trẻ em có thể có những vết ghẻ ở các vùng khác trên cơ thể như mặt, lưng...
Cảm giác khi bị ghẻ tất nhiên là vô cùng khó chịu. Khi mới mắc ghẻ, triệu chứng ban đầu là xuất hiện một vết đỏ, hơi nhô lên tại nơi cái ghẻ đào hang cùng cảm giác ngứa dữ dội. Tiếp đến là sự hình thành các nốt, bọng nước nhỏ tại vùng da xung quanh. Cuối cùng là các nốt và bọng nước sẽ bị vỡ ra trên bề mặt da.
Không chỉ vậy, chính từ các nốt này, người bệnh có thể mắc thêm các bệnh da liễu khác, như chàm, chốc lở...
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!