6 dấu hiệu cảnh báo rất có thể bạn đã bị sỏi mật

Túi mật là cơ quan nhỏ hình quả lê nằm bên dưới gan và chứa mật - chất dịch tiêu hóa giúp phân hủy các chất béo.

Các vấn đề về túi mật thông thường nhất là sỏi mật, tinh thể kết tinh của mật và cholesterol hòa tan hình thành trong túi mật hoặc ống mật, ống dẫn mật vào ruột non. Sỏi mật có thể gây viêm và đau.

Khoảng 20 đến 25 triệu người ở Mỹ gặp vấn đề liên quan đến túi mật.

Phụ nữ có xu hướng bị sỏi mật nhiều hơn do sự thay đổi hoóc-môn giới tính estrogen và progesterone có thể làm tăng sản xuất sỏi. Estrogen làm tăng lượng cholesterol trong mật và progesterone làm chậm quá trình làm rỗng túi mật. Nguy cơ hình thành sỏi mật tăng lên một chút trong thời kỳ thai nghén hoặc uống thuốc tránh thai vì thời gian này ảnh hưởng đến lượng hoóc-môn.

Hầu hết mọi người đều có sỏi trong cơ thể nhưng không có triệu chứng gì, thường được gọi là "đá im lặng" và không cần điều trị, nhưng đối với những người có triệu chứng sỏi mật hoặc viêm túi mật ở mức độ thấp thì nên điều trị bỏ túi mật.

Giống như ruột thừa, túi mật có thể được loại bỏ mà không làm hại các chức năng khác. Tuy nhiên, cơ thể cần phải điều chỉnh để có mật trực tiếp vào đường tiêu hóa. Và sau cuộc giải phẫu loại bỏ túi mật thì việc tiêu hóa các bữa ăn có chất béo có thể là hơi khó khăn một chút.

Theo thống kê của trường Đại học Gastroenterology, sỏi mật thường được phát hiện ngẫu nhiên trong các cuộc kiểm tra sức khỏe. Nhưng nếu có các dấu hiệu và triệu chứng sau đây, hãy nhanh chóng đến bệnh viện vì có thể bạn đã bị sỏi mật.

Đau bụng

Nếu có dấu hiệu đau ở khu vực gần gan có thể bạn bị sỏi mật. Edward Levine, nhà nghiên cứu về dạ dày, ruột và giáo sư y học lâm sàng tại Trung tâm Y tế Wexner, Đại học Ohio State ở Columbus cho hay: Cơn đau thường xuyên xảy ra sau khi ăn và có thể kéo dài vài giờ. Đau thường ở vùng bụng phía trên bên phải, gần khung sườn, nhưng cũng có thể lan ra phía sau lưng và trung tâm vùng bụng.

Nếu có dấu hiệu đau ở khu vực gần gan có thể bạn bị sỏi mật.

Đau sau bữa ăn có thể thỉnh thoảng xảy ra hoặc liên tục sau các bữa ăn. Đau bụng mật hoặc túi mật có thể kéo dài từ 1 giờ đến vài giờ đồng hồ và thường bị kích thích bởi các bữa ăn lớn và nhiều chất béo. Kiểu đau này xuất hiện và lặp đi lặp lại nhiều lần. Đau mãn tính, đau liên tục kéo dài hơn một vài giờ cũng có thể xảy ra nếu ảnh hưởng nặng đến túi mật.

Theo bác sĩ Allison Yang, bác sỹ chuyên khoa về tiêu hoá và gan học tại Bệnh viện Brigham ở Boston, thời gian đau là rất quan trọng. Các triệu chứng đau thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau bữa ăn, do đó, nếu bạn đau sớm hơn, trong khi ăn hoặc ngay sau đó thì có thể không phải là bệnh túi mật.

Uống thuốc giảm đau không đỡ

Nếu đau ống mật hoặc đau mãn tính mà uống thuốc giảm đau không đỡ thì đó cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn có vấn đề túi mật. Tiến sĩ Yang nói: "Những dấu hiệu loại trừ giúp chúng tôi xác định được bệnh liên quan đến túi mật chính xác hơn".

Vàng da

Bệnh vàng da là triệu chứng của bệnh gan, biểu hiện như là vàng da và mắt trắng, cùng với các triệu chứng như nước tiểu màu đậm và phân màu nhạt. Bệnh vàng da rất phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng cũng là dấu hiệu của một vấn đề về túi mật ở người lớn. Bàng mật phóng thích mật vào ruột non thông qua một ống gọi là ống dẫn túi, kết nối với ống mật. Bệnh vàng da xuất hiện khi những ống này có vấn đề. Tiến sĩ Yang cho biết: "Bạn cứ tưởng tượng đơn giản như ống dẫn, túi mật có sỏi và sỏi mắc kẹt trong ống thì sẽ gây tắc nghẽn".

Sự tắc nghẽn đó có thể do mật tích tụ trong túi mật và tăng nồng độ của một chất màu vàng gọi là bilirubin.

Bệnh vàng da rất phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng cũng là dấu hiệu của một vấn đề về túi mật ở người lớn.

Buồn nôn

Rất nhiều người nhầm lẫn các vấn đề về túi mật với đau bụng, ợ nóng hoặc acid reflux. Tiến sỹ Yang cho biết: "Đôi khi người ta có thể nhầm lẫn túi mật như đau cơ bắp. Nhưng nếu buồn nôn kết hợp với các cơn đau sau khi ăn có thể là dấu hiệu của bệnh túi mật. Đó là những dấu hiệu cho thấy bạn nên đến gặp bác sỹ khẩn cấp".

Viêm tụy

Tiến sĩ Yang cho biết nếu bạn bị viêm tụy, viêm đại tràng thì nên kiểm tra sỏi mật. Tụy tụt bên cạnh gan và thải các enzyme tiêu hoá vào cùng một vị trí của đường tiêu hóa như mật. Hai ống dẫn gặp nhau gần ruột, một viên sỏi trong ống có thể ảnh hưởng đến chức năng của ống kia. Nếu viên sỏi mật ra khỏi túi mật và bị mắc kẹt trong ống tụy, nó có thể gây viêm và đau bụng. Tiến sĩ Yang nói rằng nếu điều này xảy ra, bác sỹ thường khuyên bạn nên bỏ túi mật. Các triệu chứng viêm tụy có thể bao gồm đau bụng, buồn nôn, mạch đập nhanh và sốt.

Béo phì hoặc sút cân đột ngột

Đây là những vấn đề liên quan đến sỏi mật và không phải là triệu chứng cần. Thông thường, tăng giảm cân xảy ra trước, sau đó các vấn đề túi mật mới phát triển. Điều này được lý giải là do những người béo phì có nguy cơ bị sỏi mật cao hơn. Giảm cân có thể giúp làm giảm nguy cơ sỏi mật nhưng giảm cân quá nhanh lại có thể khiến bạn dễ bị sỏi mật hơn. Tiến sĩ Yang cho biết: "Những bệnh nhân trải qua phẫu thuật cắt bỏ dạ dày hoặc phẫu thuật thường giảm cân nhanh và có nguy cơ bị sỏi mật".

Thông thường, tăng giảm cân xảy ra trước, sau đó các vấn đề túi mật mới phát triển.

Tập thể dục là rất quan trọng. Tiến sĩ Yang khuyến cáo nếu có ý định giảm cân thì cần giảm từ từ cùng với chế độ ăn uống tập luyện ổn định để giữ cơ thể luôn được khỏe mạnh.

Những bất thường trong siêu âm, MRI (chụp cộng hưởng từ), HIDA scan (theo dõi dòng chảy của mật từ gan vào ruột non và để đánh giá túi mật).

Túi mật là một cơ quan rỗng và sỏi mật hiển thị là khối rắn trong túi mật hoặc ống mật trên siêu âm. Từ các kết quả siêu âm, bác sỹ có thể lưu ý về kích thước của túi mật xem liệu có sưng hoặc dày lên không vì đây có thể là dấu hiệu viêm.

Các xét nghiệm khác bao gồm hình ảnh cộng hưởng từ nhìn rõ hơn các ống dẫn. Cuối cùng, quét HIDA có thể cho thấy túi mật được làm sạch như thế nào. Tiến sĩ Yang cho biết: "Các xét nghiệm siêu âm có thể giải thích tại sao có người bị các triệu chứng túi mật mà không có một viên sỏi nào hoặc một cái gì gây tắc nghẽn".

(Nguồn: Health)