Bài thuốc quý từ cây sen

Quả sen, ta thường gọi nhầm là hạt sen, nếu để nguyên cả vỏ đỏ bên ngoài gọi là liên thạch, bóc vỏ ngoài, bỏ chồi xanh ở lõi giữa gọi là liên nhục. Chồi mềm xanh nằm trong hạt sen gọi là liên tử tâm, hay tâm sen. Rễ sen thường gọi là ngó sen hay ngẫu sen, liên ngẫu có hình trụ nằm ở dưới bùn. Lá sen thường gọi là liên diệp hay hà diệp. Gương sen -Liên sen hay là bát sen, sau khi đã lấy hết hạt phơi khô gọi là liên phòng. Tua nhị sau khi đã phơi khô gọi là liên tu.

Liên nhục (hạt sen) vị hơi ngọt tình bình, ngoài làm thức ăn bổ dưỡng, còn dùng điều trị các bệnh ở tỳ, thận, tim. Trị các chứng tỳ hư đại tiện lỏng, di tinh, chứng đới hạ của phụ nữ, tim hồi hộp mất ngũ. Bài thuốc trị chứng tỳ hư đại tiện phân lỏng: Liên tử 50 gam, ý dĩ 15 gam, biển đậu (sao) 15 gam, hồng táo 10 quả sắc nước uống hàng ngày, uống liên tục 20 ngày bệnh sẽ khỏi. làm thức ăn bổ dưỡng có thể hầm với gà, vịt, bồ câu...

Hạt sen trị các chứng tâm tỳ hư

Liên tử tâm, Tâm sen, Liên tâm: Vị đắng tính hàn điều trị các bệnh ở tim, thận có tác dụng thanh nhiệt trong tim, làm hạ huyết áp, làm hai tạng tim và thận thông nhau để khỏi sinh bệnh, cố tinh, trẻ em sốt cao, mê sảng, nói nhảm, người huyết nhiệt nôn ta máu, chảy máu cam…

Ngó sen, Ngẫu sen:Vị ngọt, tính mát nếu dùng sống. Nếu nấu chín tính ôn. Điều trị các bệnh ở tim, gan, tỳ, vị. Dùng sống loại non nhỏ rửa sạch, mài nước đặc cho bệnh nhân uống có tác dụng mát huyết, cầm huyết, tiêu huyết ứ để sinh huyết mới, chảy máu cam, tiểu tiện ra máu, trị tiểu đường, giải rượu, cho uống ngày 20-40 ml. Dùng chín loại gìa, củ to: Có tác dụng bổ tỳ vị, bổ tâm an thần, ích huyết, Mài bột làm thuốc bổ dưỡng cho người già, người mới ốm dậy cơ thể suy nhược, sau khi phẩu thuật chóng liền vết mổ, phụ nữ sau khi sinh huyết hư gầy yếu, sao cháy để cầm máu. Làm thức ăn bổ dưỡng, xào với thịt bò, làm nộm, nấu canh, ninh với thịt nạc…

Liên phòng, gương sen:vị đắng chát, tính ấm, điều trị các chứng đau bụng trướng đầy, phụ nữ huyết uất kinh nguyệt không ra, băng huyết, sắc cùng một số vị thuốc khác cho bệnh nhân uống.

Lá sen, Hà diệp: vị đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trị chứng tâm phiền mất ngũ, đau dạ dày do nhiệt, cố tinh ích nguyên khí.

Bs. Nguyễn Xuân Hướng