Dầu cá là một trong số những sản phẩm bổ sung chất dinh dưỡng được quảng cáo là có lợi cho sức khỏe. Nhưng khi các nghiên cứu về dầu cá được thực hiện, người ta bắt đầu đặt câu hỏi về những lợi ích cũng như sự vô hại của sản phẩm này.
Một số lợi ích của dầu cá xuất hiện trong những nghiên cứu trước đây về sản phẩm bổ sung này dường như đã biến mất. Cùng với khó khăn trong việc tách biệt những tác dụng của một chất dinh dưỡng, có thể những nghiên cứu này có cỡ mẫu nhỏ, hay những người tham gia nghiên cứu thật sự thiếu loại dưỡng chất này. Tới nay, nhiều nghiên cứu dài hạn đã cho thấy những tác hại tiềm ẩn khi sử dụng dầu cá bừa bãi.
Sản phẩm bổ sung dầu cá chứa một số loại vitamin và 2 loại axit béo omega-3 quan trọng là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA). Mặc dù đây là những chất dinh dưỡng quan trọng, cũng giống nhiều loại vitamin, nhiều người nạp đủ các loại dưỡng chất này từ chế độ ăn. Chúng có trong nhiều loại cá, do đó người ta luôn khuyên người sử dụng nạp đủ lượng dưỡng chất này bằng cách ăn cá chứa dầu 2 lần/tuần.
Hơn nữa, lượng axit béo này trong thuốc bổ sung có thể khác nhau, do đó cần kiểm tra trên nhãn sản phẩm. Chúng có cả lợi ích và nguy cơ, do đó cần hỏi ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng.
1. Sức khỏe tim mạch
Khi bị bệnh tim, thường được khuyên nên ăn cá thay cho thịt đỏ bởi nó cung cấp protein có lợi cho tim. Có bằng chứng thuyết phục cho thấy các sản phẩm bổ sung dầu cá giúp giảm triglyceride – có liên quan tới bệnh tim, cũng như giảm nguy cơ đau tim.
Tuy nhiên, theo Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kì, mặc dù thuốc bổ sung dầu cá có thể có lợi cho người có nguy cơ mắc bệnh tim, lợi ích của chúng là chưa rõ ràng với người khỏe mạnh, bởi hàm lượng omega-3 cao liên quan tới tăng nguy cơ đột quỵ. hàm lượng omega-3 cao có thể tương tác với một số thuốc khác, như thuốc chống đông máu.
2. Sức khỏe não bộ
Axit béo omega-3 DHA có trong cả chất trắng và chất xám của não và là dưỡng chất quan trọng trong quá trình phát triển ban đầu, đó là lí do cần có những nỗ lực bổ sung dưỡng chất này vào thức ăn cho trẻ, thông qua bữa ăn của bà mẹ cho con bú hay trong sữa công thức dành cho trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, dùng chế phẩm bổ sung DHA lại không thấy lợi ích rõ ràng đối với những lứa tuổi khác, với các nghiên cứu xem xét khả năng hợp chất này giúp con người duy trì chức năng nhận thức khi họ về già. Mặc dù một vài nghiên cứu đã cho thấy các lợi ích nhất định như duy trì kích cỡ não bộ, chưa có bằng chứng cho thấy DHA giúp ngăn ngừa Alzheimer.
Một nghiên cứu vào tháng 6/2012 do Tổ chức Cochrane Collaboration thực hiện đã xem xét các nghiên cứu về chủ đề này để giúp bác sĩ đưa ra quyết định, và đã không thấy lợi ích từ các sản phẩm bổ sung dầu cá đối với người cao tuổi còn nhận thức tốt. Nhưng các tác giả cho biết cần có những nghiên cứu dài hơn để đưa ra kết luận chắc chắn.
3. Bệnh tự miễn
Từ lâu DHA đã được nghiên cứu về mối liên quan với chức năng miễn dịch. Từ những năm 1970, người ta đã biết rằng hợp chất này có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch và có thể có lợi cho bệnh nhân bị các bệnh tự miễn như bệnh đa xơ cứng (MS). Từ đó, DHA đã được thử nghiệm trên người bị các bệnh tự miễn khác, như bệnh viêm khớp dạng thấp.
Nhưng từ khi bắt đầu nghiên cứu dầu cá, có nhiều cách điều trị khác đã được triển khai. Hội bệnh Đa xơ cứng Quốc gia khuyên các bệnh nhân thận trọng khi sử dụng và cần hỏi ý kiến bác sỹ trước khi dùng thuốc bổ sung, một phần do lo ngại rằng nó có thể tương tác với các thuốc điều chỉnh miễn dịch hàng đầu trong điều trị MS, mặc dù những lo ngại này đã giảm đi theo thời gian.
Các kết quả về lợi ích hệ miễn dịch khác khi dùng chế phẩm bổ sung dầu cá là không thống nhất, một số nghiên cứu cho thấy lợi ích, một số khác lại không cho kết quả như vậy.
Theo một tổng quan được công bố năm 2000 trên tờ American Journal of Clinical Nutrition, đối với người bị viêm khớp dạng thấp, thuốc bổ sung này cũng gây tranh cãi, mặc dù có một số bằng chứng cho rằng chúng có thể giảm nhu cầu dùng thuốc chống viêm không steroid.
4. Sức khỏe mắt
Nghiên cứu cho thấy rằng axit béo omega-3 trong dầu cá có vai trò quan trọng trong sự phát triển giai đoạn sớm của đôi mắt. Điều ngày càng trở nên kém rõ ràng là liệu các hợp chất này có giúp bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh khi về già hay không.
Theo các nghiên cứu, hấp thụ axit béo omega-3 có thể giúp cải thiện thoái hóa điểm vàng do tuổi, một bệnh tương đối phổ biến có thể dẫn tới mù lòa. Tuy nhiên nghiên cứu gần đây, bao gồm một nghiên cứu với 1600 người được công bố trong năm 2013 trên tờ American Medical Association lại cho biết thuốc bổ sung này ít hoặc không có tác dụng.
5. Phụ nữ có thai
Bởi nhu cầu hấp thụ omega-3 để phát triển mắt và não, người ta khuyến khích phụ nữ mang thai nên nạp đủ lượng, có nghĩa một số trường hợp có thể dùng chế phẩm bổ sung.
Mặc dù lo ngại rằng cá có chứa thủy ngân gây độc cho cơ thể, người ta vẫn khuyến khích ăn cá bởi đó là nguồn cung cấp omega-3 tốt nhất, và do đó phụ nữ mang thai được khuyên chọn ăn cá chứa ít thủy ngân.
6. Ung thư tiền liệt tuyến
Trong khi hầu hết các nghiên cứu về chế phẩm bổ sung dầu cá cho thấy không có hay ít phản ứng phụ, bằng chứng trong các nghiên cứu mới đây xem xét bệnh ung thư tiền liệt tuyến lại cho kết quả khác.
Một nghiên cứu công bố năm 2013 trên tờ Journal of the National Cancer Institute phát hiện ra mối liên quan giữa chế phẩm bổ sung dầu cá và bệnh ung thư tiền liệt tuyến. Các tác giả cho biết rằng kết quả của họ khẳng định những báo cáo trước đây rằng có tăng nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến ở nam giới có nồng độ axit béo omega-3 cao.
Theo các nhà nghiên cứu, các kết quả gợi ý rằng những axit béo này có liên quan tới sự phát triển của khối u tiền liệt tuyến, đây là điều cần xem xét khi ai đó định dùng chế phẩm bổ sung omega-3.
Nguồn ảnh: Internet
Chi Chi (Theo Livescience)
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!