Các bệnh lý ở tuyến vú thường gặp

Đến tuổi quanh mãn kinh và mãn kinh thì do sự thiếu hụt của các hoóc-môn buồng trứng cũng dẫn đến một số triệu chứng bất thường như đau tức vùng vú.

Điều đáng bàn là khi phụ nữ cảm giác thấy có gì là lạ trong ngực lại nghi ngờ ung thư rồi lo âu, sợ hãi đến sinh bệnh.

Xơ nang tuyến vú: một trong những bệnh xuất phát từ tình trạng loạn sản tuyến vú. Đây là một dạng tổn thương lành tính thường gặp ở nữ giới, nó thường do sự rối loạn nội tiết tố nữ gây ra. Bệnh thường gặp ở chị em trong độ tuổi 30 - 50.

Đặc điểm nổi bật nhất là sờ thấy các khối mềm, ranh giới không rõ xuất hiện nửa sau chu kỳ kinh, gặp ở nửa ngoài vú hoặc có thể cả 2 bên vú. Nhiều chị em còn cảm nhận thấy các triệu chứng như: đau hoặc cảm giác cương, trong nhiều trường hợp thì cảm giác này xuất hiện rõ hơn khi sắp đến ngày hành kinh, và ở thời điểm này sờ thấy khối u có thể to ra và khiến cho vú có thể mất cân xứng.

Tuy nhiên cũng có một số phụ nữ có cảm giác cương, đau không liên quan với chu kỳ kinh.Tuy nhiên, triệu chứng đau vú, tăng kích thước vú và có nhiều khối xơ nang cần phải phân biệt với các khối nhân xơ lành tính hoặc tổn thương của ung thư vú.

Nhân xơ vú:bệnh lý lành tính thường gặp ở các phụ nữ trẻ trong nhóm tuổi sinh đẻ hoặc tiền mạn kinh; u xơ hay gặp trong thời kỳ tiết hoóc-môn sinh dục cao nhất, thường nguyên nhân chủ yếu là do mất cân bằng nội tiết estrogen, progesteron, prolactin và có thể gặp ở một bên hay cả 2 bên vú (chiếm 10 - 15%).

Điều đáng lưu ý, nhân xơ vú thường không xuất hiện sau mãn kinh, chỉ những phụ nữ mãn kinh có sử dụng thuốc nội tiết bổ sung thì vẫn có thể thấy xuất hiện nhân xơ.

Biểu hiện của một nhân xơ vú điển hình thường là một khối tròn đều, cứng chắc, ranh giới rõ, di động, nắn không đau, kích thước thay đổi từ 1 - 5cm. Nhân xơ tuyến vú là một bệnh lành tính, bệnh rất ít chuyển thành ác tính, nhân xơ tuyến vú không gây nguy hiểm cho bệnh nhân, nhưng các triệu chứng của bệnh có thể đem lại cho bệnh nhân nhiều phiền toái, hơn nữa triệu chứng của bệnh nhân xơ tuyến vú có thể giống với một số bệnh lý khác gây nhầm lẫn, chủ quan gây hậu quả cho người bệnh.

Nhân xơ tuyến vú có thể không phát triển hoặc tự mất trong giai đoạn đầu nhưng cũng có thể tiếp tục phát triển về số lượng, kích thước gây ảnh hưởng tới thẩm mỹ lo lắng, hoang mang  cho người bệnh. Phát hiện nhân xơ vú khá dễ dàng và thường do tự phát hiện thấy một cách ngẫu nhiên, tuy nhiên đối với những phụ nữ trên 30 tuổi thì cần phân biệt với nang vú (siêu âm hay chọc hút) hoặc với ung thư vú.

Nang vú: thường liên quan đến nội tiết, là bệnh lành tính, bắt nguồn từ việc trong vú xuất hiện các túi dịch. Về cơ bản, bệnh không có nhiều ảnh hưởng, các khối u này không phải ung thư, có thể xuất hiện một hoặc số lượng nhiều, với hình dạng khác nhau (chủ yếu là dạng cầu hoặc bầu dục). Tình trạng bệnh xảy ra nhiều nhất ở phụ nữ độ tuổi 30 - 40, sau mãn kinh hầu hết là u tự triệt tiêu hết.

Dấu hiệu nhận biết nang là những khối riêng rẽ, ranh giới rõ, di động, mật độ căng. Kích thước nang to nhỏ khác nhau, thường có nhiều nang ở một hay cả hai vú, khi siêu âm sẽ thấy các vùng giảm âm đồng nhất, ranh giới rõ, vỏ mỏng. Chọc hút dịch nang có màu vàng xanh hoặc nâu. Nếu nhiều nang nhỏ có thể không cần can thiệp.

Ápxe vú:tình trạng trong vú có nang giống túi chứa đầy mủ và bao quanh bởi các mô viêm. Một người bị ápxe vú thường do biến chứng của bệnh viêm vú, tình trạng viêm và nhiễm trùng của các mô vú. Viêm và ápxe vú là do xâm nhập của vi khuẩn vào các mô vú thông qua núm vú, gây ra nhiễm khuẩn các ống dẫn sữa và các tuyến sữa. Ápxe vú là bệnh lý khá phổ biến, gặp nhiều nhất ở phụ nữ cho con bú vì sữa mẹ có thể gây nứt núm vú tạo điều kiện cho phép vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào vú.

Giai đoạn muộn, khối viêm có thể hóa mủ khu trú tại chỗ thành khối, đau và ấn lõm, đôi khi có thể tự vỡ khối mủ. Trong các trường hợp này cần mở thông khối mủ và dẫn lưu (thường bằng gạc chèn vào ổ đó để vừa cầm máu vừa dẫn lưu).

Ápxe vú cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ thừa cân, có ngực lớn hoặc người ít vệ sinh cá nhân. Trong trường hợp hiếm gặp, viêm vú và áp xe vú có thể là một dấu hiệu của bệnh ung thư vú. Tuy nhiên, ápxe vú phổ biến nhất là do nhiễm trùng vi khuẩn.

Tiết dịch núm vú:ở phụ nữ không có thai hoặc không cho con bú có thể là dấu hiệu bất thường, cần đến bệnh viện để bác sĩ tư vấn và khám bệnh.Tiết dịch có thể ở một hay cả hai vú, xảy ra tự nhiên hay khi nặn núm vú.

Dịch tiết có thể giống sữa, hoặc trắng trong, hoặc vàng, xanh lá cây, nâu, hoặc máu. Dịch tiết có thể đặc nhầy hoặc loãng. Phần lớn các trường hợp tiết dịch vú bất thường thường liên quan với u nhú (papilloma) ống tuyến vú, xơ nang gây giãn ống tuyến, hoặc ung thư vú.

Để chẩn đoán nguyên nhân cần phải thăm khám tỉ mỉ và nếu tiết dịch máu phải nghĩ tới ung thư tuyến vú, nhưng thường là do u nhú ống tuyến vú. Xét nghiệm tế bào dịch tuyến vú cho phép xác định có phải ác tính hay không, tuy nhiên dù có âm tính thì cũng không loại trừ ác tính ở những phụ nữ trên 50 tuổi.

ThS.BS. Nguyễn Thị Mai