Các thuốc nhuận tràng (hay còn gọi thuốc xổ) có thể giúp giảm và ngăn ngừa táo bón. Tuy nhiên, không phải tất cả các thuốc nhuận tràng đều an toàn cho việc sử dụng lâu dài. Lạm dụng một số thuốc nhuận tràng nhất định có thể dẫn đến phụ thuộc và giảm chức năng ruột.
Táo bón là một tình trạng khá phổ biến. Một số yếu tố bao gồm chế độ ăn uống nghèo nàn, không vận động và sử dụng một số loại thuốc, có thể phá vỡ chức năng tiêu hóa và gây ra táo bón.
Nhiều loại thuốc nhuận tràng không cần toa sẵn có an toàn và hiệu quả để điều trị táo bón. Tuy nhiên, bạn cần đọc kỹ các hướng dẫn trên nhãn và sử dụng chúng theo chỉ dẫn. Lạm dụng thuốc xổ có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có:
- Máu trong phân
- Bụng co thắt nặng hoặc đau
- Yếu hay mệt mỏi bất thường
- Chóng mặt
- Chảy máu trực tràng
- Những thay đổi không giải thích được ở ruột
- Táo bón kéo dài hơn bảy ngày mặc dù đã sử dụng thuốc nhuận tràng
Thay đổi lối sống trước khi thử dùng các thuốc nhuận tràng
Nhu động ruột của mỗi người thường khác nhau, nhưng thông thường điều đi tiêu nhiều nhất là 3 lần mỗi ngày và ít nhất là 3 lần mỗi tuần. Bạn có thể bị táo bón nếu đi cầu ít hơn mức bình thường bạn hay đi. Ngoài ra, táo bón có thể liên quan đến phân khô cứng khó di chuyển ra ngoài.
Tuy nhiên, trước khi chuyển sang dùng thuốc nhuận tràng, bạn hãy thử thay đổi lối sống để xem bệnh có cải thiện không, gồm:
- Ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như cám lúa mì, trái cây tươi, rau quả và yến mạch.
- Uống nhiều nước hàng ngày.
- Luyện tập thể dục đều đặn.
Cải thiện lối sống sẽ giúp giảm tình trạng táo bón cho nhiều người. Tuy nhiên, nếu bệnh vẫn tiếp tục cho dù đã thực hiện những thay đổi, bạn có thể cần đến thuốc nhuận tràng.
Cơ chế hoạt động của thuốc nhuận tràng
Thuốc nhuận tràng hoạt động theo những cách khác nhau và hiệu quả của từng loại thuốc sẽ khác nhau từ người này sang người khác. Nói chung, thuốc nhuận tràng dạng xổ lớn, được gọi là chất xơ bổ sung, có tác dụng nhẹ nhàng trên cơ thể và an toàn nhất để sử dụng lâu dài.
Dưới đây là một số ví dụ về các loại thuốc nhuận tràng. Mặc dù bạn có thể mua một số loại thuốc nhuận tràng ngoài tiệm thuốc, nhưng cách tốt nhất là nói chuyện với bác sĩ về việc sử dụng loại thuốc nào phù hợp nhất với bạn.
Loại thuốc nhuận tràng (thương hiệu)Cách thức hoạt độngTác dụng phụ
Osmotics dạng uống Hút nước vào ruột làm phân dễ di chuyển Sưng phù, đau thắt bụng, tiêu chảy, buồn nôn, đầy hơi, tăng khát
Dạng uống số lượng lớn (Benefiber, Citrucel, FiberCon, Metamucil) Hấp thụ nước để làm mềm phân, lượng phân nhiều lên, tăng co bóp bình thường của cơ thành ruột
Sưng phù, đầy hơi, đau thắt bụng hoặc tăng táo bón nếu không uống đủ nước
Làm mềm phân dạng uống (Colace, Surfak) Thêm độ ẩm cho phân, làm cho nhu động ruột được dễ dàng Mất cân bằng điện giải khi sử dụng kéo dài
Các chất kích thích dạng uống (Dulcolax, Senokot) Kích hoạt co thắt nhịp nhàng của cơ thành ruột giúp loại bỏ phân
Thoát hơi, chuột rút, tiêu chảy, buồn nôn, mất màu nước tiểu do các dẫn xuất senna và Cascara
Thuốc đạn trực tràng (Dulcolax, Pedia-Lax ) Kích hoạt co thắt nhịp nhàng của cơ thành ruột và làm mềm phân Kích thích trực tràng, tiêu chảy, co thắt bụng
Các thuốc nhuận tràng dạng uống có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu của cơ thể đối với một số thuốc và chất dinh dưỡng. Một số thuốc nhuận tràng có thể dẫn đến sự mất cân bằng điện giải, đặc biệt là sau khi sử dụng kéo dài. Các chất điện giải bao gồm canxi, clorua, kali, magiê và natri giúp điều hòa nhiều chức năng của cơ thể. Sự mất cân bằng điện giải có thể gây ra nhịp tim bất thường, suy nhược, lú lẫn và co giật.
Thuốc nhuận tràng kết hợp: Kiểm tra nhãn thuốc cẩn thận
Một số sản phẩm kết hợp các loại thuốc nhuận tràng, chẳng hạn như chất kích thích và thuốc làm mềm phân, có thể không hoạt động hiệu quả hơn các sản phẩm có thành phần đơn lẻ. Ngoài ra, các thuốc này có thể gây nhiều tác dụng phụ hơn.
Các rủi ro khi sử dụng các thuốc nhuận tràng
- Tương tác với các loại thuốc khác. Bệnh sử và thuốc bạn đang dùng có thể hạn chế các lựa chọn thuốc nhuận tràng. Thuốc nhuận tràng có thể tương tác với một số thuốc kháng sinh, các loại thuốc tim và xương nhất định. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ nhãn thuốc. Nếu không chắc chắn liệu bạn có nên thử một thuốc nhuận tràng cụ thể nào hay không, hãy hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ. Bạn cũng không nên dùng vượt quá liều theo khuyến cáo trừ khi bác sĩ chỉ định.
- Các biến chứng. Sử dụng thuốc nhuận tràng có thể nguy hiểm nếu táo bón là do một tình trạng nghiêm trọng như viêm ruột thừa hoặc tắc ruột gây ra. Nếu bạn thường xuyên sử dụng thuốc nhuận tràng trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng, chúng có thể làm giảm khả năng co thắt của ruột già và tình trạng táo bón càng xấu đi.
- Thận trọng khi dùng thuốc cho phụ nữ có thai và trẻ em. Không dùng thuốc nhuận tràng cho trẻ em dưới 6 tuổi khi không có ý kiến bác sĩ. Nếu bạn đang mang thai, hãy hỏi bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nhuận tràng. Thuốc nhuận tràng dạng xổ lớn và làm mềm phân thường an toàn sử dụng trong khi mang thai, nhưng các thuốc nhuận tràng gây kích thích có thể có hại.
Nếu bạn vừa mới sinh con, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nhuận tràng. Mặc dù các thuốc này thường an toàn để sử dụng trong quá trình cho con bú, một số thành phần của thuốc có thể truyền qua sữa mẹ và gây ra tiêu chảy ở trẻ bú mẹ.
Hãy sử dụng thuốc một cách thận trọng
Nếu bạn đang phụ thuộc vào thuốc nhuận tràng để có thể đi cầu, hãy hỏi bác sĩ cách ngưng thuốc dần dần để khôi phục khả năng co bóp tự nhiên của ruột già.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- 10 nguyên nhân gây táo bón bạn nên biết để phòng tránh
- 7 thực phẩm nhuận tràng giúp bạn ngăn ngừa táo bón
- 5 cách chữa táo bón tại nhà vô cùng hiệu quả
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!