Chớ chủ quan với dị ứng mắt

Nguyên nhân gây dị ứng mắt

Dị ứng làm khởi phát một số triệu chứng, như viêm kết mạc (đỏ mắt) và hen suyễn. Khi xảy ra đồng thời cả dị ứng mắt và mũi người ta gọi là viêm mũi - kết mạc dị ứng.

Dị ứng mắt gây ra do một phản ứng miễn dịch bất lợi với một dị nguyên nhất định. Hầu hết các phản ứng được kích hoạt bởi chất gây dị ứng trong không khí như phấn hoa, lông thú, nấm mốc, khói, bụi… Thông thường, hệ thống miễn dịch thúc đẩy các thay đổi hóa học trong cơ thể, giúp chống lại những yếu tố gây hại như virus và vi khuẩn.

Tuy nhiên, ở những người bị dị ứng mắt, hệ thống miễn dịch coi chất gây dị ứng vô hại như một kẻ xâm nhập nguy hiểm và phản ứng chống lại nó. Histamine được giải phóng khi mắt tiếp xúc với dị ứng nguyên, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như ngứa mắt và chảy nước mắt,đồng thời cũng có thể kèm gây chảy nước mũi, hắt hơi và ho.

Dị ứng mắt có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm, đặc biệt vào mùa xuân, hè và thu khi cây, cỏ và hoa lá nở rộ. Các phản ứng như vậy cũng có thể xảy ra khi một người nhạy cảm tiếp xúc với dị nguyên và sau đó chạm vào mắt của họ. Dị ứng thức ăn cũng có thể gây ra các triệu chứng dị ứng ở mắt. Tác dụng phụ của một số mỹ phẩm hoặc các loại thuốc như thuốc nhỏ mắt kháng sinh cũng có thể gây dị ứng mắt.

Một số người bị dị ứng với các chất bảo quản trong thuốc nhỏ mắt. Trong trường hợp này, bạn nên sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt không chứa chất bảo quản.

Khi bị dị ứng, mắt trở nên nhạy cảm quá mức với một số chất...

Dấu hiệu nhận biết

Một số dấu hiệu cơ bản của dị ứng mắt: Mắt đỏ, sưng hoặc ngứa; chảy nước mắt; mắt đỏ hoặc hồng; rỉ mắt; mí mắt bị sưng tấy hoặc sưng húp, đặc biệt là vào buổi sáng.

Triệu chứng có thể xảy ra ở một mắt hoặc cả hai mắt. Một số trường hợp còn kèm theo chảy nước mũi, nghẹt mũi, ho, hắt hơi, ngứa mũi, miệng hoặc cổ họng, đau đầu do tắc nghẽn xoang. Ngoài các triệu chứng cụ thể kể trên, bạn cũng có thể cảm thấy mệt mỏi và thiếu ngủ.

Điều trị thế nào?

Cách tốt nhất để điều trị dị ứng mắt là tránh các chất gây dị ứng. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng thực hiện được, đặc biệt các trường hợp bị dị ứng theo mùa. Hiện có rất nhiều loại thuốc điều trị khác nhau để giảm các triệu chứng dị ứng mắt.

Thuốc kháng histamin

Có nhiều loại thuốc nhỏ mắt chỉ có tác dụng để rửa mắt, nhưng cũng có những loại có chứa các hoạt chất kháng histamin ổn định các đại thực bào nhằm ức chế phản ứng viêm. Thuốc kháng histamin làm giảm các triệu chứng gây ra bởi các chất gây dị ứng trong không khí, chẳng hạn như ngứa, chảy nước mắt, sổ mũi và hắt hơi.

Thuốc co mạch:

Thuốc chứa chất làm co mạch, làm mạch máu nhỏ lại, giảm rõ rệt sự sưng nề của niêm mạc mắt hoặc mũi. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ giảm bớt các triệu chứng như bớt đỏ mắt, ngạt mũi, chứ không trị tận gốc được nguyên nhân gây bệnh.

Trong thực tế, việc sử dụng thuốc kéo dài sẽ làm cho các mạch máu trở nên nhỏ và phụ thuộc vào tác dụng co mạch của thuốc. Khi ngưng thuốc, các mạch máu giãn to hơn lúc ban đầu và hậu quả là mắt bạn ngày càng đỏ hơn.

Dị ứng mắt có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm. Tuy nhiên, nó đặc biệt phổ biến vào mùa xuân, hè và thu khi cây, cỏ và hoa lá nở rộ.

Một số loại thuốc có tác dụng ổn định tế bào, giảm bớt sưng đỏ. Chất ổn định tế bào có công dụng tương tự như thuốc kháng histamin. Điểm khác nhau là thuốc kháng histamin có tác dụng nhanh chóng còn chất ổn định tế bào có tác dụng lâu dài.

Thuốc kháng histamin, thuốc co mạch và chất ổn định tế bào đều có sẵn ở dạng viên, nhưng dạng viên lại thường không có hiệu quả nhanh bằng thuốc nhỏ hoặc thuốc mỡ tra trực tiếp vào mắt.

Thuốc nhỏ mắt:

Thuốc nhỏ mắt kháng viêm không steroid (NSAID) được kê để giảm viêm hoặc sưng tấy, hoặc làm giảm bớt một số triệu chứng khác liên quan đến viêm kết mạc dị ứng theo mùa.

Thuốc nhỏ mắt có chứa steroid có tác dụng hiệu quả lập tức.Tuy nhiên, tác dụng phụ của loại này là tăng áp lực nội nhãn dẫn đến bệnh tăng nhãn áp gây đe dọa dây thần kinh thị giác. Steroid cũng được cảnh báo là nguyên nhân gây ra bệnh đục thủy tinh thể.

Bên cạnh đó, có nhiều loại thuốc không cần đơn như “nước mắt nhân tạo,” có thể giúp rửa các dị nguyên khỏi mắt.

Miễn dịch liệu pháp:

Miễn dịch liệu pháp là phương pháp tạo miễn dịch cho cơ thể bằng cách tiêm một lượng rất nhỏ các dị ứng nguyên để cơ thể từ từ sản xuất ra các kháng thể chống lại các chất dị ứng. Phương pháp này không hoàn toàn hiệu quả bởi mỗi lần cơ thể bạn có thể dị ứng với các chất khác nhau.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng biện pháp tự nhiên như: Đắp khăn ẩm và mát có thể làm nhẹ triệu chứng cho mắt bị dị ứng. Đặt khăn lên mắt nhắm kín nhiều lần trong ngày giúp giảm khô cũng như kích ứng mắt. Tuy nhiên, hãy ghi nhớ là phương pháp này không trực tiếp điều trị nguyên nhân cơ bản gây ra các phản ứng dị ứng.

Kính áp tròng:

Vào mùa dị ứng, các tác nhân gây dị ứng vẫn có thể len lỏi vào kính áp tròng và làm bạn khó chịu.Ngoài ra, chúng còn kích thích sự sản xuất quá mức các thành phần tự nhiên trong nước mắt. Các chất này bám vào kính tiếp xúc và làm bạn không còn thoải mái khi đeo.

Nên tìm lời khuyên của bác sĩ mắt về thuốc làm giảm các triệu chứng dị ứng và nhớ giữ kính tiếp xúc luôn sạch.

Bạn cũng có thể sử dụng kính sát tròng loại dùng một lần, bỏ đi sau khi gỡ khỏi mắt vào ban đêm. Vì kính được thay mới hàng ngày, nên khó tích tụ những chất lắng đọng gây dị ứng mắt.

Tránh các dị nguyên gây dị ứng mắt để phòng tránh bệnh xuất hiện.

Có thể phòng bệnh?

Cách phòng bệnh đơn giản và phổ biến nhất là hạn chế tối đa tiếp xúc với các phần tử gây dị ứng mắt. Cần giữ môi trường sống sạch sẽ, hút bụi các ngóc ngách trong ngôi nhà, tạm thời cách li với các loài động vật, giữ thú cưng tránh xa khỏi giường, ghế đệm.

Nếu trong không khí có nhiều phấn hoa, nên ở trong nhà nơi có chạy máy điều hòa. Màng lọc của máy điều hòa nhiệt độ sẽ giúp lọc ra các chất gây dị ứng, nhưng bạn cần thường xuyên làm sạch bộ lọc. Khi di chuyển, nên đeo kính mát ôm sát mặt để hạn chế chất gây dị ứng bay vào mắt.

PGS. TS. BS. Trần Hải Yến

(Bộ môn Mắt- ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch)