Chuyên gia chỉ rõ 4 chế độ ăn uống nên áp dụng ngay để phòng bệnh 'giết người nhiều nhất'

Theo thống kê của WHO, năm 2015 có khoảng 17,7 triệu người tử vong vì bệnh tim mạch trên toàn thế giới, trong đó có 7,4 triệu ca là do bệnh mạch vành và 6,7 triệu ca là do đột quỵ. Hơn 1/4 số ca tử vong vì bệnh tim mạch xảy ra tại các nước có thu nhập thấp và trung bình.

TS Sơn cho biết, tại Việt Nam việc tập trung nghiên cứu vào các chế độ ăn giúp giảm nguy cơ tim mạch là một hướng đi còn khá mới. Tuy nhiên, trên thế giới xu hướng này đã được triển khai từ nhiều năm nay. Trong đó, tập trung chủ yếu vào 4 loại chế độ ăn đã được áp dụng gồm:

TS Trương Hồng Sơn

1. Chế độ ăn ít chất béo

Chế độ ăn này làm tăng nhu cầu nạp carbohydrate, đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh luận về hiệu quả của chế độ ăn có giúp phòng ngừa mỡ máu và béo phì - 2 yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh tim mạch hay không.

Kết quả của các nghiên cứu trên phụ nữ Mỹ đã được công bố trên tạp chí JAMA năm 2006 và nhiều nghiên cứu gần đây đã kết luận rằng, chế độ ăn ít chất béo nếu tổng năng lượng vẫn giữ nguyên chưa được chứng minh có tác dụng giảm nguy cơ mắc tim mạch.

2. Chế độ ăn ít tinh bột

Chế độ ăn này giúp giảm lượng triglycerides và năng lượng HDL Cholesterol. Theo các nghiên cứu khoa học của TS.BS Heather Fields ở bệnh viện Mayo đã kết luận, tuân thủ chế độ ăn ít tinh bột trong thời gian ngắn tốt cho sức khoẻ.

Chế độ ăn ít tinh bột có những ảnh hưởng tích cực đến cân nặng và các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Tuy nhiên, ảnh hưởng này có tác dụng dài hay không thì cần nghiên cứu thêm. Nhiều nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng, chế độ ăn ít tinh bột có hiệu quả cao hơn so với chế độ ăn ít chất béo và chế độ ăn Địa Trung Hải.

3. Chế độ ăn Địa Trung Hải

Chế độ ăn Địa Trung Hải bắt nguồn từ các loại đồ ăn truyền thống của nước Ý và Hi Lạp những năm 1960. Chế độ ăn này tập trung vào các thực phẩm như rau, củ, quả, cá và các loại gạo nguyên cám nhưng chú trọng đến thực phẩm đặc trưng của vùng Địa Trung Hải là các loại cá.

Chế độ ăn Địa Trung Hải được cho là có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành. Đây là kết quả của 2 báo cáo tổng quan tổng hợp trên 7 nghiên cứu thuần tập vào năm 2010.

Một nghiên cứu can thiệp ngẫu nhiên khác của Tây Ban Nha đã kết luận rằng, chế độ ăn Đại Trung Hải đi kèm với dầu olive làm giảm tỷ lệ mắc mới các bệnh tim mạch trên tất cả các đối tượng nghiên cứu có nguy cơ cao mắc bệnh.

Chế độ ăn Địa Trung Hải phòng bệnh tim mạch

4. Chế độ ăn ngăn ngừa tăng huyết áp (DASH)

Chế độ ăn này chứa nhiều chất dinh dưỡng, chất xơ và nhiều các vi chất như kali, canxi, magie và chứa ít natri (muối)

So với chế độ ăn thông thường, chế độ ăn DASH từ những năm 2006 đã được giáo sư Lawrence Appel, Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg và cộng sự chứng minh có thể ngừa tăng huyết áp, giảm huyết áp tâm thu và tâm trương khi kết hợp với lối sống lành mạnh hơn như giảm cân, tập thể dục, hạn chế nghiêm ngặt lượng natri (muối) và rượu ở bệnh nhân tăng huyết áp.

TS Sơn cho biết, 4 mô hình chế độ ăn được lập ra ở trên có tác dụng giảm nguy cơ mắc và tử vong do tim mạch. Tuy nhiên, tác dụng dài hạn của những chế độ ăn này, đặc biệt là chế độ ăn ít tinh bột đối với tim mạch và các nguyên nhân gây tử vong khác vẫn đang được đánh giá thêm.

Ngoài ra, người dân nên thay đổi thói quen ăn uống khác như chế độ ăn ít muối. Đây là điểm mấu chốt của nhiều chế độ dinh dưỡng được khuyến cáo cho người khỏe mạnh để phòng chống bệnh tim mạch.

Thống kê của WHO năm 2017 kết luận ăn mặn làm tăng huyết áp. Tiêu thụ quá nhiều muối cũng là nguyên nhân dẫn đến 4,1 triệu ca tử cong mỗi năm trên thế giới.

Dữ liệu từ rất nhiều quốc gia cho thấy, rất nhiều người tiêu thụ lượng muối cao cấp nhiều lần so với mức khuyến nghị là ít hơn 5 gram để phòng ngừa các nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch.

Các bằng chứng thử nghiệm lâm sàng, dịch tễ học, phân tích gộp trên động vật cho thấy giảm lượng muối trong nước tiểu sẽ giảm huyết áp ở cả người bình thường lẫn người tăng huyết áp.

Ngoài ra, các loại ngũ cốc nguyên cám, các chất xơ bởi ngũ cốc nguyên cám giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Hiệp hội tim mạch Mỹ (AHA) và Hiệp Hội dinh dưỡng tiết chế Hoa Kỳ đều khuyến cáo tăng cường chất xơ trong chế độ ăn phòng bệnh tim mạch.