Hết muốn yêu: Vì đâu?

Có gì khác giữa giảm ham muốn tình dục với những người không có hấp dẫn tính dục (asexual)? Ðiểm khác biệt ở chỗ hầu hết những người không có hấp dẫn tính dục vẫn cảm thấy thoải mái với hoàn cảnh của mình (họ có thể phiền muộn vì cách nhìn nhận của những người xung quanh với họ), trong khi người giảm ham muốn tình dục thường buồn phiền vì sự yếu kém trong chức năng tình dục của mình.

Tình trạng trên bảo dưới không nghe, cô bé cậu bé gặp rắc rối trong quá trình 'yêu' khiến các cặp vợ chồng không còn ham muốn. Giảm ham muốn tình dục được sách thống kê và chẩn đoán các bệnh tâm trí (DSM) coi là một trong số những rối loạn về tính dục và bản sắc giới, lúc đầu có tên là ham muốn tình dục bị ức chế. Bệnh có đặc trưng là không có những huyễn tưởng (trí tưởng tượng) và ham muốn tình dục.

Để được coi là bệnh, cần đáp ứng một số đòi hỏi như: Có phiền muộn do bị bệnh; Gặp khó khăn trong quan hệ với người khác giới; Không giống một bệnh tâm trí (ví dụ trầm cảm); Không do dùng thuốc; Không do một bệnh nào đó.

Giảm ham muốn tình dục là 1 rối loạn tình dục (ảnh minh họa: Internet)

Có nhiều dạng giảm ham muốn tình dục, nhất là ở nam

Suốt đời: Có ít hay hoàn toàn không có ham muốn với kích thích tình dục (với bạn tình hay chỉ một mình) và chưa bao giờ có.

Thứ phát nhưng theo từng hoàn cảnh: Trước đây đã từng quan tâm về mặt tình dục với bạn tình hiện thời nhưng bây giờ lại không quan tâm nữa nhưng vẫn có ham muốn trong những hoàn cảnh khác (với bản thân hoặc với bạn tình mới).

Thứ phát và không phụ thuộc hoàn cảnh: Trước đây đã từng quan tâm đến bạn tình hiện thời nhưng nay không còn quan tâm nữa, dù với bạn tình nào hay ngay cả với bản thân.

Nguyên nhân của giảm ham muốn suốt đời còn là một ẩn số. Giảm ham muốn thứ phát có thể do nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe và bệnh tâm trí, nồng độ testosteron thấp hay nồng độ prolactin cao. Tăng prolactin máu là triệu chứng của nhiều bệnh khi nồng độ prolactin trong máu bằng hoặc trên 20 nanogam/ml qua nhiều lần xét nghiệm liên tiếp. Một trong những ảnh hưởng của tăng prolactin là suy sinh dục. Đối với nữ gồm các triệu chứng: vô kinh thứ phát, mất dục năng, vô sinh, chảy sữa, rậm lông... Ở nam có các triệu chứng: mất dục năng, liệt dương, rất hiếm gặp vú to và chảy sữa...

Có lý thuyết cho rằng ham muốn tình dục được chi phối bởi sự cân bằng của các yếu tố ức chế và kích thích. Do đó, khi mất cân bằng giữa các chất dẫn truyền thần kinh dopamin và norepinephrin (có tác dụng kích thích) với các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng ức chế như serotonin thì dẫn đến mất ham muốn tình dục.

Giảm ham muốn tình dục ở nữ

Năm 2006, một nghiên cứu quốc tế về sức khỏe và tình dục nữ đã phát hiện có 24-36% phụ nữ từ 20-70 tuổi có vấn đề giảm ham muốn tình dục. Bệnh giảm ham muốn tình dục là dạng thường gặp nhất của rối loạn chức năng tình dục nữ. Phụ nữ hiếm khi ở trạng thái phấn khích, cũng không khởi xướng hay tìm kiếm những tác nhân kích thích (sách báo, phim ảnh…).

Mức độ ham muốn cũng khác nhau rất nhiều giữa phụ nữ, một số không có ham muốn tình dục nhưng có thể có đáp ứng tốt trong những bối cảnh thích hợp.

Các nguyên nhân gây giảm ham muốn tình dục ở nữ

Lối sống rõ ràng là yếu tố có ảnh hưởng đến tình dục nhưng đôi khi còn có vai trò của nhiều tác nhân khác.

Stress trong cuộc sống, tiền sử đã bị lạm dụng thể chất/tình dục.

Dùng thuốc: Một số loại thuốc thường dùng như thuốc chống tăng huyết áp, chống trầm cảm và tránh thai có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, hưng phấn và cả khoái cực do làm mất cân bằng hormon giới và sự dẫn truyền các thông tin hóa học.

Mãn kinh:

Dù là tự nhiên hay sau phẫu thuật thì cũng gây ra sự suy giảm dần dần các hormon estrogen, progesteron và testosteron. Đặc biệt là giảm nồng độ testosteron có thể dẫn đến giảm từ từ hay đột ngột ham muốn tình dục. Giảm nồng độ testosteron đi kèm với giảm ham muốn, giảm khả năng tiếp nhận và có khoái cảm. Tuy nhiên, liệu pháp hormon thay thế thường dùng  estrogen và progesteron cho phụ nữ mãn kinh lại có thể làm cho tình hình xấu hơn vì estrogen gây tăng protein gắn với testosteron (globulin gắn với hormon steroid), vì thế hormon này giảm trong máu.

Trầm cảm: Giảm ham muốn tình dục là triệu chứng thường thấy và vì thế làm trầm cảm nặng hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy 12% phụ nữ có biểu hiện trầm cảm ở một thời điểm nào đó trong đời. Một trong những tác dụng phụ của các thuốc trầm cảm thường dùng như prozac, paxil và zoloft là mất ham muốn tình dục.

Các yếu tố văn hóa, xã hội, kinh tế…chắc chắn có ảnh hưởng xấu: Phụ nữ trong bối cảnh bị bạo hành gia đình, không được tiếp cận với chăm sóc y tế, giáo dục gia đình nghiêm khắc, luật lệ tôn giáo…. đã làm cho phụ nữ không được hưởng sức khỏe tình dục.

Không hòa hợp trong đời sống tình dục cũng là nguyên nhân để dẫn đến giảm dần ham muốn tình dục.

Ðiều trị ra sao?

Trước tiên, cần tìm hiểu cả đôi bạn tình, phát hiện những vấn đề về tâm lý hay nguyên nhân sinh học.

Với nam, phụ thuộc vào từng thể bệnh, khó có thể tăng ham muốn tình dục với thể suốt đời mà thay vì giúp cặp vợ chồng thích nghi với hoàn cảnh. Với dạng thứ phát, có thể áp dụng liệu pháp tâm lý, riêng với nam hay cả đôi.

Với nữ, nếu đã bị cắt bỏ buồng trứng thì cần định lượng testosteron, dưới 20 nanogram/dl có thể xem xét dùng liệu pháp testosteron. Nếu đã dùng liệu pháp hormon thay thế, có thể bổ sung testosteron.

BS. Ánh Xuân