Nhận biết trẻ tự kỷ so với trẻ bình thường

Tại phần 1, bạn đọc đã tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo trẻ có khả năng bị tự kỷ. Bây giờ, hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu sâu hơn về các dấu hiệu của trẻ phát triển bình thường và trẻ tự kỷ để kiểm tra cho con kỹ hơn.

Các mốc phát triển kỹ năng giao tiếp và xã hội của trẻ bình thường

Các mục được liệt kê dưới đây là những mốc phát triển mà trẻ em sẽ đạt được trong quá trình phát triển bình thường khi tới một độ tuổi thích hợp. Việc không đạt được một mốc phát triển nào trong độ tuổi lẽ ra phải đạt được là một trong những manh mối để nghi ngờ liệu trẻ có bị chậm phát triển hoặc có bất cứ rối loạn nào như rối loạn phổ tự kỷ hay không.

Các mốc phát triển ở trẻ 15 tháng tuổi 

• Giao tiếp bằng mắt khi được nói chuyện;
• Với ra trước phòng té khi được ẵm lên;
• Chia sẽ niềm hứng thú với đồ vật hoặc hoạt động nào đó;
• Bắt chước biểu hiện nét mặt (như cười qua lại);
• Vẫy tay chào;
• Đáp lại với một cái tên được gọi nhiều lần;
• Đáp lại những mệnh lệnh bằng lời đơn giản;
• Nói “ba”, “mẹ” rõ ràng.

Các mốc phát triển ở trẻ 18 tháng tuổi

Trẻ 18 tháng tuổi có thể thực hiện các hành vi dưới đây và bao gồm các mốc đã đạt được ở 15 tháng tuổi:

• Chỉ vào phần thân thể;
• Nói được vài từ;
• Chơi giả vờ;
• Chỉ vào đồ vật;
• Phản hồi lại khi người khác chỉ vào một đồ vật nào đó.

Các mốc phát triển ở trẻ 24 tháng tuổi

Trẻ 24 tháng tuổi có thể thực hiện các hành vi dưới đây và bao gồm các mốc đã đạt được ở trên:

• Sử dụng được cụm từ 2 chữ;
• Bắt chước làm việc nhà;
• Thích chơi với trẻ em khác.

Các dấu hiệu sớm của trẻ tự kỷ

Một đứa trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ có thể sẽ không biểu hiện triệu chứng giống những đứa trẻ đồng cảnh ngộ khác. Các triệu chứng có thể biểu hiện rất đa dạng, cả về số lượng và mức độ nặng nhẹ.

Những đặc điểm khác biệt về mặt xã hội ở trẻ tự kỷ

Dưới đây là những khác biệt về mặt xã hội ở con so với những đứa trẻ mà bạn cần lưu ý:

• Không tiếp xúc hoặc tiếp xúc rất ít bằng mắt;
• Không đáp lại với nụ cười hoặc bất cứ biểu hiện nét mặt nào của ba mẹ;
• Không chỉ vào bất kỳ đồ vật hay sự kiện nào mà đứa trẻ bình thường hay làm để hướng sự chú ý của cha mẹ;
• Không khoe đồ vật hoặc bày tỏ sự thích thú của mình với bất cứ điều gì cho ba mẹ thấy;
• Thường không có biểu hiện nét mặt tương xứng;
• Không có khả năng cảm nhận suy nghĩ hoặc cảm xúc của người khác bằng cách nhìn vào biểu hiện nét mặt của họ;
• Không bày tỏ sự đồng cảm với người khác;
• Không kết bạn được hoặc tỏ ra không muốn kết bạn.

Những đặc điểm khác biệt về mặt giao tiếp ở trẻ tự kỷ

Dưới đây là những khác biệt về mặt giao tiếp ở con so với những đứa trẻ mà bạn cần lưu ý:

• Không nói được một từ đơn dù đã 16 tháng tuổi;
• Không chỉ vào bất kì vật gì để tỏ ra là mình muốn có nó hoặc không chia sẻ thứ gì với người khác;
• Lặp lại chính xác những gì người khác nói mà không hiểu ý nghĩa của nó là gì;
• Không phản hồi lại khi được người khác gọi tên, mặc dù trẻ có phản ứng với các âm thanh khác như tiếng kèn xe hoặc tiếng mèo kêu;
• Xem bản thân mình là “bạn” còn người xung quanh thì lại là “tôi” và thường xuyên xáo trộn đại từ nhân xưng;
• Thường tỏ ra không muốn giao tiếp;
• Không bao giờ bắt đầu và không có khả năng duy trì một cuộc đối thoại.
• Không dùng đồ chơi hoặc các vật khác để đại diện cho người hoặc cuộc sống thật khi chơi tái hiện;
• Học vẹt rất tốt, đặc biệt là các con số, chữ cái, bài hát, quảng cáo trên TV hoặc một chủ đề đặc biệt nào đó;
• Mất đi những mốc kỹ năng ngôn ngữ đã đạt được, thường trong khoảng giữa 15 đến 24 tháng tuổi (ví dụ như trẻ đã nói được thành câu 4, 5 chữ nhưng nay chỉ nói được 1, 2 chữ).

Những đặc điểm khác biệt vể mặt hành vi ở trẻ tự kỷ

Nếu con bạn có những hành vi dưới đây, đó có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn phổ tự kỷ:

• Đong đưa người, xoay tròn, cuộn ngón tay, đi bằng ngón chân hoặc vỗ tay trong thời gian dài;
• Thích mọi thứ được sắp xếp theo trình tự, lịch sinh hoạt thường nhật cố định. Gặp khó khăn trước bất kì thay đổi;
• Bị ám ảnh với vài động tác kì lạ và cố gắng lặp lại chúng suốt ngày;
• Chỉ chơi với một phần của đồ chơi thay vì cả món đồ chơi đó (ví dụ như đồ chơi xe tải chỉ chơi xoay bánh xe);
• Không cảm thấy đau;
• Rất nhạy cảm hoặc không nhạy một tí nào với mùi vị, âm thanh, ánh sáng, họa tiết và đụng chạm;
• Sử dụng tầm nhìn một cách khác biệt, nhìn đồ vật từ các góc không bình thường.

Nếu con bạn có những dấu hiệu bất thường nào khiến bạn nghi ngờ trẻ có rối loạn phổ tự kỷ hoặc bất cứ rối loạn nào liên quan đến phát triển, bạn hãy cho bé đến khám tại khoa phát triển hành vi ở các bệnh viện nhi khoa nhé.