Quan hệ giữa môi trường và bệnh sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết liên quan mật thiết với muỗi truyền bệnh. Trong môi trường tự nhiên có rất nhiều loại muỗi khác nhau (trên 3.000 loại), trong đó có khoảng hơn 100 loại có khả năng mang mầm bệnh từ vật chủ này truyền sang cho vật chủ khác.

Với bệnh sốt xuất huyết, có 2 loại muỗi đóng vai trò trung gian truyền bệnh, một là loại muỗi vằn (Aedes aegypti) và hai là Aedes albopictus.

Cần lưu ý rằng, muỗi đóng vai trò trung gian truyền bệnh chứ bản thân nó không mắc bệnh đó. Sự lây truyền này qua vết đốt và hút máu của muỗi. Trong máu người bệnh sốt xuất huyết có vô vàn vi-rút Dengue gây bệnh sốt xuất huyết, muỗi hút máu vào dạ dày thì mang theo vi-rút sốt xuất huyết, từ đây sẽ lây lan sang người khác qua vết đốt của muỗi.

Muỗi vằn - vật trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết (Ảnh minh họa: Internet)

Sự sinh trưởng của muỗi Aedes cũng liên quan mật thiết với nước trong tự nhiên và nước trong sinh hoạt hàng ngày của con người. Nếu môi trường sinh sống hàng ngày của con người tạo điều kiện cho sự phát triển của muỗi Aedes thì mầm bệnh càng dễ lây lan tạo thành dịch.

Đặc điểm của trứng muỗi Aedes là chịu đựng độ khô trong nhiều tháng và chỉ nở ra thành bọ gậy (loăng quăng) khi trứng bị ngập nước. Ở vùng nhiệt đới như nước ta, muỗi Aedes rất thích đẻ trứng trong môi trường gần nhà ở như ao, hồ, cống rãnh, chum, lu, vại...

Ngoài môi trường sinh sống là nước thuận lợi cho muỗi Aedes đẻ trứng và phát triển thì nhà ở của con người cũng liên quan đến sự sinh tồn của muỗi Aedes. Sau khi hút no máu người thì chúng thích trú đậu ở trong nhà và có khi đậu cao tới 2m.

Cũng nên biết là muỗi cái Aedes chỉ giao phối một lần và đẻ trứng suốt đời theo từng đợt. Mỗi một đợt hút máu người là muỗi cái lại đẻ trứng. Như vậy nhà ở không thông thoáng, đồ đạc, dụng cụ trong nhà không được bài trí gọn và sạch, tối tăm cũng là những điều kiện thuận lợi cho muỗi Aedes trú ngụ và phát triển.

Chúng ta biết được những nét cơ bản về đặc điểm của loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết, những yếu tố môi trường sống của con người thuận lợi cho sự phát triển của muỗi để mỗi một chúng ta, mỗi một gia đình sống trong môi trường có nguy cơ dịch bệnh sốt xuất huyết biết, cảnh giác và đặc biệt là tìm mọi biện pháp để phòng ngừa từ khâu diệt muỗi, bọ gậy (lăng quăng) đến cải thiện môi trường sống cho hợp vệ sinh.