Các nghiên cứu đã chứng minh được việc sử dụng các thuốc này có ít nguy cơ gặp tác dụng phụ hơn so với những lợi ích về sức khỏe mà thuốc mang lại.
Các thuốc statin là gì?
Cholesterol là chất cần thiết để duy trì các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể. Tuy nhiên, với một lượng cholesterol “xấu” cao trong máu (LDL - cholesterol) dẫn đến hình thành các cục máu đông, làm hẹp và xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch), làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Statin là nhóm thuốc được kê đơn phổ biến nhằm làm giảm lượng LDL - cholesterol trong máu, ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch.
Các thuốc statin hiện có mặt trên thị trường bao gồm: atorvastatin, fluvastatin, lovastatin, pravastatin, rosuvastatin, simvastatin, và pitavastatin. Cơ chế tác dụng của các thuốc này là ức chế một loại enzym có vai trò trong tổng hợp cholesterol ở gan - HMG - CoA reductase.
Các thuốc statins có tác dụng giảm cholesterol.
Lợi ích vượt trội nguy cơ
Nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng trên quy mô lớn đã chỉ ra rằng: Các statin có một tác dụng đáng kể làm giảm tỉ lệ bệnh nhân mắc nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh mạch vành và tỉ lệ tử vong liên quan đến tim mạch. Qua hơn 30 năm nghiên cứu đánh giá về độ an toàn và các quan ngại liên quan đến tác dụng phụ của thuốc, cho thấy rằng, các thuốc statin chỉ có rất ít tác dụng phụ nghiêm trọng.
Khi so sánh và cân nhắc các tác dụng không mong muốn có thể gặp của thuốc, thì hậu quả của việc xuất hiện các cơn nhồi máu cơ tim và đột quỵ (có thể phá hủy chức năng tim mạch và não bộ vĩnh viễn) do không sử dụng thuốc trong điều trị lipid máu là lớn hơn nhiều. Các hướng dẫn điều trị hiện nay kết luận rằng: Lợi ích làm giảm nguy cơ xuất hiện các bệnh lý tim mạch do các thuốc statin mang lại vượt xa nguy cơ về độ an toàn của thuốc.
Các tác dụng phụ nghiêm trọng có thể gặp của thuốc bao gồm: đột quỵ, xuất huyết não, đái tháo đường mới mắc liên quan đến sử dụng các thuốc statin và một số trường hợp viêm cơ hoại tử tự miễn.
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến cáo sử dụng statin cho các nhóm bệnh nhân: người có tiền sử nhồi máu cơ tim, đột quỵ, cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua hoặc người có tiền sử các bệnh lý tim mạch như: đau thắt ngực và các bệnh động mạch ngoại vi; người trong độ tuổi từ 40 - 75 có LDL - cholesterol trong khoảng 70 - 189mg/dl và có ngưỡng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ trong vòng 10 năm tiếp theo là ≥ 7,5%; người trong độ tuổi từ 40 - 75 mắc đái tháo đường týp 2 và LDL - cholesterol trong khoảng 70 - 89mg/dl; bất cứ đối tượng nào từ 21 tuổi có LDL - cholesterol ≥ 190 mg/dl.
Các tác dụng phụ thường gặp
Đau cơ: Những người đang điều trị bằng statin thường than phiền họ bị đau cơ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhận định rằng chỉ dưới 1% bệnh nhân có các triệu chứng đau cơ gây ra bởi các statin.
AHA khuyến cáo rằng, những bệnh nhân ngưng sử dụng statin vì tác dụng phụ này sẽ dễ làm tăng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch.
Nguy cơ đái tháo đường và đột quỵ xuất huyết não: Có một tỉ lệ nhỏ cho thấy các statin làm tăng nguy cơ đái tháo đường, đặc biệt ở những bệnh nhân có sẵn các yếu tố nguy cơ như béo phì hoặc những người có lối sống thụ động.
Các báo cáo chỉ rằng nguy cơ mắc đái tháo đường ở những bệnh nhân đang sử dụng statins là khoảng 0,2%/năm.
Đối với những người đang mắc đái tháo đường, thì có sự tăng nhẹ glucose máu và chỉ số HbA1C. Tuy nhiên, AHA cũng lưu ý rằng, độ tăng này là nhẹ và không nên ngưng sử dụng các statin.
Các báo cáo khoa học cũng không nhận thấy rằng statins làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ xuất huyết não lần đầu. Tuy nhiên, người có tiền sử đột quỵ xuất huyết não khi sử dụng statins sẽ có nguy cơ hơn những đối tượng khác. Dù vậy, nguy cơ này ở mức độ nhỏ và lợi ích toàn thể mà statin mang lại giúp làm giảm đột quỵ vượt trội hơn nhiều so với các biến cố bất lợi của thuốc.
Nguy cơ tác dụng phụ khác: Chỉ có ít bằng chứng cho thấy sử dụng statin làm tăng nguy cơ của một số tình trạng như bệnh lý dây thần kinh ngoại biên, các ảnh hưởng lên thần kinh, phá hủy chức năng gan, đục thủy tinh thể, đứt gân.
Trong một số ít trường hợp, có một tác dụng không mong muốn là tiêu cơ vân - một dạng tổn thương cơ có thể dẫn đến suy thận cấp. Triệu chứng đi kèm là nước tiểu đậm màu, do vậy, nếu xuất hiện dấu hiệu này thì nên ngưng thuốc và gặp bác sĩ. Theo các báo cáo thì tiêu cơ vân gặp ở dưới 0,1% người sử dụng statin.
Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân không nên tự ý ngưng sử dụng các thuốc statin vì nghĩ mình đang gặp tác dụng phụ. Thay vào đó, hãy gặp và trao đổi với bác sĩ.
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!