Mèo cũng bị bệnh AIDS

Có lẽ không mấy người biết rằng mèo cũng có thể bị mắc bệnh AIDS giống như người. Các loài mèo chẳng hạn như mèo nhà, mèo rừng... đều có thể mắc bệnh AIDS. Tuy nhiên vi-rút bệnh AIDS ở mèo lại không ảnh hưởng đến người và các động vật khác.

Vi-rút bệnh AIDS ở mèo được gọi là FIV. Các nhà khoa học ước lượng chỉ riêng tại Bắc Mỹ đã có khoảng từ 1-5% mèo nhà có khả năng bị nhiễm AIDS.

 FIV được tìm thấy trong máu mèo

Vi-rút FIV

Một loại vi-rút có tên Feline Immunodeficiency virus được xác định lần đầu tiên vào năm 1986 tại California, Mỹ. Đây là một lentivirus thuộc họ Retrovirus tương tự như Human immunodeficency virus (HIV) - tác nhân gây bệnh AIDS ở người.

Tỷ lệ nhiễm bệnh nhiều hay ít tùy thuộc vào tuổi tác của mèo, tùy thuộc vào đó là mèo đực hay mèo cái hoặc tùy theo điều kiện và nơi mà nó sinh sống, chẳng hạn như mèo nuôi trong nhà hay mèo hoang.

Vi-rút FIV lây nhiễm bằng cách nào?

Vi-rút FIV có nhiều trong nước bọt của mèo. Cách truyền bệnh AIDS ở loài mèo chủ yếu là qua các vết cắn. Ngoài ra FIV cũng có thể truyền từ mèo mẹ sang mèo con qua nhau thai. Các nhà khoa học không cho rằng bệnh có thể truyền qua đường máu và qua đường sinh dục như lây nhiễm HIV ở người được.

Mèo đực thường dễ bị AIDS hơn mèo cái. Với bản tính hung dữ và hay đánh nhau, mèo đực thường hay đi lang thang bên ngoài nên có nhiều nguy cơ bị cắn và do đó dễ bị nhiễm bệnh hơn.

Cách nhận biết mèo đã bị AIDS?

Bệnh AIDS ở mèo thường diễn biến rất chậm và qua nhiều giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1: Triệu chứng không rõ rệt, bị sốt, chán ăn, các hạch sưng to, tiêu chảy và có vẻ không hoạt bát. Các dấu hiệu trên kéo dài trong vài ngày đến vài tuần rồi biến mất.

Giai đoạn 2:Giai đoạn này mèo tuy không biểu lộ một triệu chứng lâm sàng nào cả, nhưng con vật đã mang trong mình vi-rút FIV rồi. Nếu xét nghiệm sẽ cho kết quả dương tính. Đây là giai đoạn rất nguy hiểm vì con mèo bị bệnh có thể lây nhiễm cho những con mèo khác. Giai đoạn này thường kéo dài trong vài tháng nhưng cũng có khi đến vài năm.

Giai đoạn 3: Sau một thời gian khá dài không có triệu chứng bệnh thì bây giờ các hạch lại bắt đầu từ từ bị sưng. Giai đoạn này có thể kéo dài trong vài năm nữa trước khi bệnh phát ra.

Giai đoạn 4: Đây có thể được xem là giai đoạn tiền AIDS. Các triệu chứng do tình trạng suy giảm miễn dịch xuất hiện, ví dụ như mèo dễ bị nhiễm vi khuẩn và sụt cân nhưng không quá 20%, miệng có thể bị lở loét, viêm phổi, viêm tai, viêm đường tiết niệu, tiêu chảy và nổi nhiều mụn nhọt trên cơ thể.

Giai đoạn 5: Chưa đầy 10% số mèo chuyển sang giai đoạn này. Triệu chứng nổi bật là hiện tượng sụt cân trên 20%. Trong giai đoạn này, do hệ miễn dịch đã quá suy yếu nên mèo rất dễ bị nhiễm các loại vi khuẩn, vi-rút, ký sinh trùng và nấm như Toxoplasna, Hemobartonella, Candida, Streptococcus, Mycbacterium tuberculosis, Calicivirus và Poxvirus.

Giai đoạn 6: Có thể thấy xuất hiện một vài loại ung thư như ung thư biểu mô. Sacom limphô (lymphosarcome) và ung thư, thay đổi tính tình, bị co giật hay thay đổi trong cách đi đứng. Mèo có thể bị viêm đa khớp và có dấu hiệu thiếu máu...

Chẩn đoán bệnh

- Nếu xét nghiệm (test) có kết quả dương tính thì chắc chắn là có vi-rút FIV trong máu và con mèo đó coi như bị nhiễm suốt đời.

- Xét nghiệm ELISA (enzyme linked immunosorbent assay) thường được sử dụng để tìm kháng thể chống FIV. Test này rất nhạy nhưng có thể cho từ 2-20% kết quả dương tính giả. Chính vì lý do này nên cần làm thêm những test chuyên biệt khác để xác định lại kết quả dương tính đã có.

Những con mèo nào đã được tiêm vắc-xin phòng bệnh từ trước sẽ cho kết quả dương tính giả. Những con đang bú mẹ thì kháng thể cũng sẽ cho kết quả dương tính giả, vì vậy chúng cần được thử test lại 6 tháng sau.

Ngược lại với dương tính giả, đôi khi kết quả cũng có thể cho ra âm tính giả, bởi vì thử test quá sớm sau khi mèo bị nhiễm vi-rút nên có thể mèo chưa có thời gian để tạo đủ kháng thể.

Nên biết rằng phải cần tới 6 tháng sau khi bị nhiễm, kháng thể mới thấy xuất hiện trong cơ thể mèo. Thử test trước thời điểm này sẽ cho kết quả âm tính giả.

- IFV test (Immuno fluorescent antibody test) có thể được sử dụng thêm nhằm mục đích xác định kết quả dương tính của test trước đó.

Nếu mèo có FIV dương tính nhưng để biết chắc nó có vi-rút trong máu hay không thì cần làm thêm test PCR (Polymerase chain reaction).

 Lở miệng là một trong các triệu chứng của bệnh AIDS ở mèo

Phải làm gì khi mèo đã bị nhiễm vi-rút?

Mèo đã bị nhiễm vi-rút FIV không có nghĩa là nó sắp chết. Nguyên tắc chính là phải giữ con vật trong nhà, giúp nó đừng bị nhiễm khuẩn có thể gây thành bệnh trầm trọng rất nguy hiểm.

Tránh sự tiếp xúc giữa mèo bị bệnh và mèo không bị bệnh nuôi chung trong nhà. Có thể sử dụng kháng sinh trong một thời gian dài để điều trị các nhiễm khuẩn nhưng cho kết quả không cao. Có thể tiếp dịch truyền để tăng sức khỏe.

Nên cho mèo ăn những thực phẩm giàu năng lượng và bổ dưỡng. Sử dụng các loại thuốc steroide anabolisant để chống hiện tượng giảm cân.

Có thể sử dụng thuốc interferon và AZT của người, nhưng nên nhớ rằng tất cả các cách điều trị không thể tiêu diệt được vi-rút FIV.

Hiện nay, các nhà khoa học đang nghiên cứu những loại thuốc khả dĩ có thể làm giảm thiểu số lượng vi-rút chứ không loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh được. Một khi đã bị nhiễm vi-rút rồi thì rất khó mà biết đến lúc nào con vật sẽ chết. Nếu được chăm sóc cẩn thận, mèo sẽ có sức khỏe bình thường trong nhiều tháng đến vài năm rồi mới chết.

Người có thể bị lây nhiễm bệnh AIDS từ mèo không?

Mặc dù FIV (vi-rút gây bệnh AIDS ở mèo) và HIV (vi-rút gây bệnh AIDS ở người) rất giống nhau về hình thái và cách lây bệnh nhưng FIV là vi-rút rất đặc thù chỉ gây bệnh cho mèo mà thôi.

Có vắc-xin phòng ngừa bệnh AIDS ở mèo không?

Cách đây vài năm, Trường đại học Florida, Mỹ qua nghiên cứu đã tìm ra được một loại vắc-xin để tiêm phòng bệnh AIDS cho mèo, vắc-xin này được tạo ra từ hai chủng vi-rút FIV lành tính, nghĩa là lấy từ những con mèo mang vi-rút trong thời gian rất dài nhưng lại phát thành bệnh rất muộn. Mèo này được các nhà khoa gọi là không tiến triển bệnh trong thời gian dài.

Tuy nhiên vắc-xin này chỉ có thể bảo vệ mèo đến một mức độ nào đó mà thôi, chứ không thể chữa cho mèo hoàn toàn khỏi bệnh.