Nguyên nhân và biện pháp khi trẻ nói tục, chửi bậy

Sự bắt chước vô thức ở trẻ lên 3

Trẻ có thể bắt đầu nói tục ngay từ khi mới bắt đầu học nói. Nguyên nhân có thể là vô tình nghe ai đó nói ra một từ bậy, tục nào đó và sau đó trẻ bắt chước nói theo. Lúc này trẻ nói bậy chỉ với mục đích ‘thử nghiệm’ sự phong phú của từ ngữ, các bé muốn biết những từ mà mình vừa học được để sử dụng làm gì, chứ thực chất trẻ không hề hiểu nghĩa của các từ mình nói là không tốt hoặc xấu, bậy.

Thành viên trong gia đình có thói quen nói bậy

Nếu đứa trẻ sống trong gia đình có một hoặc nhiều thành viên thường xuyên sử dụng các từ lóng, nói bậy, chửi tục thì chắc chắc trẻ sẽ bắt đầu nói bậy dần dần và trở thành thói quen. Một vài ông bố, bà mẹ chỉ ‘thỉnh thoảng’ có những phát ngôn quá lời nhưng thực chất trẻ đã kịp nghe thấy, nhìn thấy những lời nói, cử chỉ hành động của cha mẹ và một lúc nào đó trẻ sẽ nói lại những từ tục tĩu đó. Nhiều đứa trẻ học được rằng, người lớn thường chửi tục khi lên cơn tức giận, và việc nói tục, chửi bậy là một cách để ‘trút giận’, ‘xả giận’.

Một số cá nhân có đưa ra nhận xét, trẻ nhỏ có cha mẹ làm các công việc liên quan đến kinh doanh hộ gia đình, buôn bán ngoài chợ, là thành phần ‘bất hảo’ của xã hội thì có khả năng cao sẽ nói tục, chửi bậy hơn trẻ có cha mẹ làm công chức văn phòng. Điều này cho thấy, con cái là tấm gương phản chiếu của cha mẹ một cách rõ nét. Nếu bạn là người thường xuyên nổi nóng và thốt ra những lời nói không lịch sự thì con trẻ sẽ dễ dàng học tập và bắt chước lại hành động từ những người thân của mình.

Cha mẹ nên chú ý lời ăn tiếng nói để không làm gương xấu cho trẻ (Ảnh: Internet)

Môi trường sống tác động không nhỏ

Chắc bạn vẫn chưa quên câu chuyện mẹ của Mạnh Tử đã 3 lần chuyển nhà để tìm được môi trường học tập tốt, tránh những tác động xấu đến con trai mình. Thực tế, môi trường sống và học tập hàng ngày của trẻ có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình định hình nhân cách cũng như những thói quen của các bé. Nếu bản chất con bạn là một đứa trẻ ngoan, gia đình bạn rất nề nếp nhưng hàng ngày trẻ phải tiếp xúc với một số người họ hàng, hàng xóm, hoặc đến lớp nghe các bạn chửi bậy, nói tục thì chuyện gì sẽ xảy ra? ‘Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng’, nếu muốn trẻ ngoan, học được những điều hay, điều tốt thì cha mẹ cần xây dựng một môi trường sống hòa thuận, ổn định và ‘trong sạch’ cho con trước những thói hư tật xấu bên ngoài.

Không được uốn nắn và sửa chữa từ sớm

Nhiều em bé lúc mới đầu nói bậy hoặc nói những từ không hay thì ông bà, bố mẹ xua tay nhắc con không tốt. Nhưng dần dần, thấy trẻ nói nhiều hơn, thường xuyên hơn thì lại ‘chán’, không muốn nhắc nhở hoặc cho rằng đó là điều bình thường ở trẻ con… nên không để tâm để uốn nắn.

Bắt chước để bằng bạn, bằng bè

Học sinh ở lớp nếu nói bậy thì được thầy cô nhắc nhở, nhưng bước ra khỏi cổng trường, trẻ đua nhau, học nhau nói bậy, chửi tục để chứng minh mình không thua kém bạn bè hoặc thể hiện cái tôi, cái ‘chất’ của mình mà không hiểu rằng mình đang có hành vi kém văn hóa.

Bạn bè cũng là yếu tố tác động đến thói quen ăn nói của trẻ (Ảnh: Internet)

Tiếp thu từ phim ảnh, internet

Trẻ nhỏ hiện nay sớm được tiếp cận với công nghệ hiện đại. Một em bé 2 - 10 tuổi có thể dễ dàng sử dụng điện thoại thông minh của cha mẹ và thoải mái ngồi xem các video trên mạng. Những lời nói tốt, xấu lẫn lộn khiến trẻ học theo, bắt chước mà thiếu sự kiểm soát của phụ huynh. Bên cạnh đó, một bộ phận các nhà xuất bản sách, truyện thiếu nhi, phim hoạt hình… đã thả nổi chất lượng sản phẩm, để lọt không ít các trường hợp nội dung ấn phẩm có những định hướng sai lệch về ngôn ngữ khiến trẻ tiếp thu một cách vô thức.

Cha mẹ nên làm gì khi con trẻ nói tục, chửi bậy

- Tìm hiểu nguyên nhân: Cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao con nói tục để tìm cách uốn nắn thay vì nổi nóng, quát mắng trẻ. Hãy giúp trẻ hiểu rằng, khi con nói bậy là con đã dùng những lời lẽ, từ ngữ không hay để trò chuyện cùng mọi người xung quanh, con phải thay đổi nếu muốn được nhiều người yêu quý.

- Giúp con kiềm chế sự tức giận: Đa số trẻ em nói bậy xuất hiện vào thời điểm trẻ bực tức. Cha mẹ cần cho trẻ biết, có rất nhiều câu nói thay thế nếu con mình nói ra trong lúc tức giận như ‘Con giận quá!’ hay ‘ Con muốn ra ngoài’… thay vì thốt ra những lời lẽ khiếm nhã.

- Gia đình cần phối hợp cùng thầy cô giáo: Trẻ phải được uốn nắn từ trong gia đình, cha mẹ là người làm gương. Khi đến trường, trẻ cần được nhà trường nhắc nhở nghiêm khắc bằng cách đánh giá hạnh kiểm, tham gia các giờ học đạo đức hoặc tự trẻ phải nhận ra sai phạm của mình để sửa chữa.

Thanh Lê