Quản lý thuốc lá thế hệ mới: Cấm hay mở?

Trong khi đó, các nghiên cứu tại Anh cho thấy có mối tương quan giữa việc sử dụng thuốc lá điện tử và tỷ lệ bỏ thuốc lá thành công khi năm 2017 có từ 50.000- 70.000 người hút thuốc lá đã bỏ thuốc. Dù ở quốc gia nào, việc bỏ thuốc ở người trưởng thành không dễ dàng, do đó, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới gồm: thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử đang chứng minh giảm thiểu tác hại và có thể là công cụ để người hút thuốc bỏ dần thói quen hút thuốc lá điếu truyền thống đang là vấn đề được dư luận toàn cầu đặc biệt quan tâm.

Gây nghiện hay cai nghiện?

Theo báo cáo Bằng chứng cập nhật được công bố tháng 8-2019 của Viện nghiên cứu R Street, một tổ chức độc lập chuyên nghiên cứu các vấn đề giảm thiểu tác hại tại thuốc là tại Mỹ cho thấy, khái niệm giảm thiểu tác hại trong thuốc lá có nghĩa là giảm thiểu những nguy cơ nghiêm trọng nhất của việc hút thuốc lá dành cho những người đang hút thuốc lá hoặc có khả năng hút thuốc lá cao nhất.

Mặc khác, trong số những người hút thuốc hiện tại và những người bỏ thuốc gần đây, người dùng thuốc lá điện tử có nhiều khả năng cai thuốc hơn những người không sử dụng hình thức này, tỷ lệ lần lượt là 65% và 40% và họ cũng có cơ hội thành công cao hơn ở mức tương ứng là 8.2 và 4,8%.

Một phân tích độc lập nhằm hỗ trợ cho giả thuyết rằng những người sử dụng thuốc lá điện tử dài hạn có tỷ lệ bỏ thuốc thành công cao hơn. Hơn nữa, có một điều cần lưu ý những dữ liệu này được thu thập từ năm 2016 trở về trước, tính đến thời điểm hiện nay các thiết bị hiện đại đã và đang giúp nâng cao tỷ lệ bỏ thuốc lá.

Thuốc lá điện tử có thực dễ cai hơn thuốc lá điếu truyền thống ?

Trong khi đó, công nghệ thuốc lá làm nóng đã góp phần làm giảm đáng kể mức tiêu thụ thuốc lá ở Nhật Bản, trong đó lượng thuốc lá điếu truyền thống đã giảm đến 33% trong vòng ba năm, từ 43,6 tỷ điếu vào tháng 1-2016 còn 29,1 tỷ điếu vào tháng 1-2019. Bên trong sản phẩm thuốc lá làm nóng với lưỡi gà có thể làm nóng nhiệt độ dưới 350 độ C, nên không tạo ra quá trình đốt cháy. Chính vì thế giảm thiểu tác hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống.

Tuy nhiên vẫn có tình trạng 'sử dụng kép', kết hợp sử dụng giữa thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử. Việc sử dụng kép được xem như một bước chuyển, để hoàn tất quá trình cai thuốc. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng người dùng kép có thể giảm quá trình sử dụng thuốc lá điếu truyền thống trong thời gian dài với tỷ lệ đáng kể (trên 50%). Đối với thuốc lá làm nóng, sản phẩm này hiện đã có mặt trên 51 thị trường, giúp chuyển đổi thành công hơn 12 triệu người và khoảng 70% trong số đã không còn quay trở lại với thuốc lá điếu truyền thống như trước kia.

Chào đón hay cấm cửa

Mặc dù được xác nhận từ các cộng đồng và một số tổ chức y tế về khả năng giảm thiểu tác hại của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nhưng khung pháp lý chưa hoàn thiện dẫn đến nhiều tranh cãi. Ví dụ điển hình trong cuộc tranh biện này có thể kể đến chính sách về thuế. Trong khi có những đề xuất sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa nicotine cần có tỷ lệ đánh thuế tương tự như thuốc lá điếu truyền thống, thì cũng có những ý kiến đề xuất khác là không đánh thuế thuốc lá điện tử mà lại đánh thuế gấp đôi đối với thuốc lá điếu truyền thống.

Cũng cùng là sản phẩm thuốc lá điện tử, nhưng tại Anh việc quản lý chặt chẽ đối với các nhà sản xuất, giới hạn độ tuổi, giám sát các kênh bán hàng, minh bạch hàm lượng nicotine và các hợp chất có trong sản phẩm, đã giúp cho Anh hoàn thành thành công kế hoạch giảm thiểu tác hại thuốc lá điếu truyền thống. Theo đó, có khoảng từ 50.000-70.000 người được chuyển đổi thành công mỗi năm.

Trong khi đó, tại Mỹ việc chậm trễ trong quy định đã tạo lỗ hổng cho thị trường đen phát triển với các sản phẩm không rõ nguồn gốc. Đỉnh điểm kéo theo hàng loạt ca tổn thương phổi cùng hàng chục trường hợp xác nhận tử vong.

Tính đến thời điểm hiện nay, theo thống kê của Viện Kiểm soát Thuốc lá toàn cầu, đối với thuốc lá điện tử đã có 45 quốc gia cho phép bán, trong đó có những quy định rõ ràng bao gồm yêu cầu về tiếp thị, quy định để ngăn ngừa hàng bị tuồn sang biên giới, quy định quản lý điểm bán và một số quy định khác, như tại Anh, Pháp, Đức, Đan Mạch, New Zealand… Tuy nhiên hiện cũng có 28 nước cấm bán mặt hàng này như Ấn Độ, Oman, Qatar, Iran…

Cấm chỉ là giải pháp tình thế

Hiện nay tại Mỹ, một số tiểu bang và thành phố đã vào cuộc đối với việc quản lý thuốc lá điện tử. Cụ thể, bang Massachusett đã cho ngừng bán tất cả sản phẩm thuốc lá điện tử trong 4 tháng qua và thay đổi thành luật cấm kinh doanh thuốc lá điện tử sử dụng hương liệu. Tương tự, một số tiểu bang khác gồm Michigan, Rhode Island, Washington, Oregon và New York cũng đặt lệnh cấm thuốc lá điện tử hương liệu hoặc thực hiện các bước tương tự như vậy.

Nhiều nước trên thế giới cấm kinh doanh thuốc lá điện tử

Tuy nhiên theo nghiên cứu gần đây nhất của Tạp chí Khoa học (Science Magazine) chỉ rõ, bất kỳ quy định, chính sách quản lý một sản phẩm cụ thể nào trước khi được ban hành ở cấp địa phương, quốc gia hoặc quốc tế đều cần phải được thực thi dựa trên việc đánh giá mức độ rủi ro của sản phẩm. Điều này có nghĩa là đối với các sản phẩm có chứa nicotine gây hại nhiều nhất – đó là thuốc lá điếu đốt cháy cần phải được kiểm soát nghiêm ngặt, chặt chẽ hơn nhiều so với các sản phẩm có chứa nicotine ít gây hại hơn.

Ước tính sẽ có hơn 1 tỷ người hút thuốc sẽ tử vong sớm trên toàn thế giới trong thế kỷ 21. Vì thế việc tính toán kỹ lưỡng các ưu và nhược điểm sẽ giúp bảo đảm sự cân bằng tối ưu khi áp dụng các biện pháp mạnh hơn giúp hạn chế rủi ro tối đa trong việc hút thuốc của giới trẻ.