Giáo dục giới tính hiện đã được khá nhiều trường học lồng ghép vào chương trình giảng dạy. Tuy nhiên, để trẻ có thể hiểu được những thông tin cần thiết về lĩnh vực này, các bậc phụ huynh không nên phụ thuộc hoàn toàn vào những hướng dẫn ngắn gọn và cơ bản trên lớp. Đây cần là hoạt động cần được tiến hành song song giữa gia đình và nhà trường.
Có lẽ sẽ khó tránh khỏi những khoảnh khắc lúng túng và ngượng ngùng, nhưng trên thực tế giáo dục về giới tính cho trẻ chính là trách nhiệm của cha mẹ. Bằng cách củng cố và bổ sung những kiến thức mà trẻ đã học được từ nhà trường, bạn có thể giúp xây dựng một cuộc sống tình dục lành mạnh cho con.
Dưới đây là một số gợi ý giúp các bậc cha mẹ trò chuyện với con cái tuổi vị thành niên của mình về giới tính dễ dàng và hiệu quả hơn.
Ảnh minh họa
‘Phá vỡ tảng băng’
Giới tính là vấn đề của tin tức, giải trí, và quảng cáo. Và khó có thể tránh một chủ đề luôn hiện diện ở khắp mọi lúc mọi nơi như chủ đề này. Tuy nhiên, việc bắt đầu một cuộc thảo luận nghiêm túc giữa cha mẹ và con cái thì lại không hề dễ dàng. Nếu chờ đến thời điểm hoàn hảo để bắt đầu thì có thể bạn sẽ bỏ lỡ mất những cơ hội tốt nhất. Thay vào đó, hãy coi việc giáo dục giới tính là một cuộc hội thoại đang diễn ra. Và một số ý tưởng dưới đây sẽ giúp bạn khơi mào và giữ cho cuộc trò chuyện của mình diễn ra suôn sẻ.
- Nắm bắt thời cơ: Khi trên ti-vi hay đài báo nói về hành vi tình dục có trách nhiệm, hãy sử dụng nó như một bàn đạp để khơi mào cuộc trò chuyện về giới tính cùng con. Hãy nhớ rằng những khoảnh khắc hàng ngày, ví dụ như đang ngồi trên xe hay đang dọn dẹp cùng nhau, đôi khi lại mang đến những cơ hội hoàn hảo nhất để trò chuyện.
- Trung thực: Nếu gặp phải vấn đề gì đó khiến bạn cảm thấy không thoải mái thì hãy cho trẻ biết điều đó – nhưng hãy giải thích rằng việc tiếp tục trò chuyện về chủ đề này sau là điều rất quan trọng. Và nếu bạn không biết trả lời câu hỏi của trẻ như thế nào thì hãy đề nghị trẻ cùng bạn tìm hiểu về câu trả lời.
- Thẳng thắn: Hãy thẳng thắn chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của bạn về các vấn đề cụ thể, ví dụ như quan hệ tình dục bằng miệng và giao hợp. Hãy nói với trẻ về những rủi ro khách quan, bao gồm cả những tổn thương về tinh thần, nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn. Hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng quan hệ tình dục bằng miệng không phải là một lựa chọn an toàn thay cho giao hợp.
Ảnh minh họa
- Quan tâm đến suy nghĩ của trẻ: Đừng lên lớp hoặc đe dọa để ngăn cản hoạt động tình dục của trẻ. Thay vào đó, hãy chú ý lắng nghe để thấu hiểu những áp lực, thách thức, và mối quan tâm của trẻ.
- Phòng xa: Trẻ cần thông tin chính xác về giới tính, nhưng việc trò chuyện về cảm xúc, thái độ và các giá trị cũng vô cùng quan trọng. Hãy xem xét những vấn đề về đạo đức và trách nhiệm trong bối cảnh niềm tin tôn giáo và cá nhân của bản thân bạn.
- Đề nghị trò chuyện nhiều hơn: Hãy cho trẻ biết rằng bất kỳ khi nào cô bé/cậu bé có những thắc mắc hoặc băn khoăn về giới tính thì hãy tìm đến bạn. Và khi trẻ làm thế, điều đầu tiên bạn cần nói với trẻ là: ‘Bố/mẹ rất vui vì con đã tìm đến bố/mẹ lúc này’.
Xử lý những chủ đề ‘khoai’
Giáo dục giới tính cho thanh thiếu niên bao gồm những chủ đề rất nhạy cảm, ví dụ như tiết dục, cưỡng hiếp, đồng tính… Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho những câu hỏi như sau:
- Làm thế nào để biết con đã sẵn sàng quan hệ tình dục?
Có rất nhiều yếu tố, ví dụ như áp lực từ bạn bè, sự tò mò, sự cô đơn… có thể khiến một số trẻ vị thành niên hoạt động tình dục sớm. Tuy nhiên, trẻ không cần phải vội vàng. Hãy nhắc nhở trẻ rằng chờ đợi là điều hoàn toàn bình thường. Quan hệ tình dục chỉ nên dành cho những người đã trưởng thành. Trong thời gian chờ đợi đó, trẻ có rất nhiều cách để thể hiện tình cảm của mình, ví dụ như nói chuyện thân mật, cùng nhau đi dạo thật lâu, nắm tay nhau, cùng nghe nhạc, cùng khiêu vũ, ôm hôn nhau….
- Làm thế nào khi bạn trai/bạn gái của con muốn quan hệ tình dục trong khi con thì chưa?
Hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng không một ai cần phải quan hệ tình dục chỉ vì trách nhiệm hay sợ hãi. Bất kể hình thức quan hệ tình dục không tự nguyện nào cũng đều bị coi là cưỡng hiếp, dù đó là với người lạ hay người mà trẻ đang hẹn hò. Hãy nhắc trẻ nhớ rằng rượu bia và ma túy có thể làm con người mất tỉnh táo và giảm khả năng kiềm chế - và do đó có thể dễ xảy ra tình trạng cưỡng hiếp.
- Con nghĩ con là người đồng tính. Con phải làm sao đây?
Rất nhiều thanh thiếu niên thường băn khoăn tự hỏi liệu mình có phải là người đồng tính hay lưỡng tính không. Hãy giúp trẻ hiểu rằng cô bé/cậu bé mới chỉ bắt đầu khám phá những hấp dẫn của tình dục. Những cảm xúc này sẽ thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là hãy cho trẻ biết rằng bạn yêu trẻ vô điều kiện. Hãy khuyến khích và khen ngợi trẻ đã chia sẻ cảm xúc của bản thân với bạn.
Ảnh minh họa
Mối quan hệ lành mạnh và không lành mạnh
Cả trẻ vị thành niên và người lớn đều thường không nắm rõ về tần suất xảy ra bạo lực hẹn hò. Chính vì thế, bản thân phụ huynh cần tìm hiểu những thông tin này và chia sẻ với con cái. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng cần lưu ý đến những dấu hiệu cho thấy trẻ có thể là nạn nhân của bạo lực hẹn hò, ví dụ như:
• Sử dụng ma túy hoặc rượu bia
• Xa lánh bạn bè và các sự kiện xã hội
• Bào chữa cho hành vi của bạn gái/bạn trai
• Không hứng thú với việc học hành và các hoạt động đã từng được xem là thú vị
• Có những vết thâm tím, vết xước, hay các thương tích khác đáng ngờ
Những trẻ vị thành niên bị người yêu lạm dụng và ngược đãi thường có nguy cơ vướng vào những vấn đề liên quan đến pháp luật cũng như tổn thương về tình cảm. Nếu không nhận được sự hỗ trợ kịp thời thì trẻ thường hình thành những mối quan hệ không lành mạnh và đau khổ trong suốt cuộc đời về sau.
Những bài học mà trẻ học được trong giai đoạn này về sự tôn trọng, về những mối quan hệ lành mạnh, về cái đúng cái sai sẽ đồng hành với trẻ trong những mối quan hệ tương lai. Chính vì thế, một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của các bậc cha mẹ là phải trò chuyện và giúp con biết thế nào là một mối quan hệ lành mạnh và không lành mạnh.
Với sự hỗ trợ của bạn, con bạn có thể dần trở thành một người trưởng thành có trách nhiệm trong quan hệ tình dục. Hãy chân thành và lên tiếng từ trái tim. Đừng nản lòng nếu trẻ có vẻ không quan tâm tới những gì bạn nói về giới tính. Hãy kiên nhẫn. Các nghiên cứu đã cho thấy rằng những trẻ vị thành niên có cha mẹ trò chuyện cởi mở về giới tính thường có trách nhiệm với hành vi tình dục của mình hơn.
Xem thêm:
Suy nghĩ của con khi cha mẹ quá bận rộn
Cha mẹ khẩu chiến ảnh hưởng tới trẻ như thế nào?
Điều xảy ra với trẻ khi bố mẹ thất hứa
Hãy khéo léo để con yêu mở lòng
Ảnh hưởng tâm lý của con trẻ khi cha mẹ ly hôn
Nhật Khôi
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!