Vàng da tăng Bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh

Vàng da tăng bilirubin gián tiếp còn được gọi là vàng da sơ sinh, là tình trạng rất hay gặp. Theo thống kê thì chiếm 25 - 30% ở trẻ đủ tháng và đa số ở trẻ non tháng. Bệnh này thường xảy ra trong tháng tuổi đầu tiên nhưng theo các bác sĩ thì nguy hiểm nhất là trong 2 tuần đầu. Vậy vàng da tăng bilirubin gián tiếp là gì?

Vàng da tăng bilirubin gián tiếp là gì?

Vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh là hiện tượng tăng phá hủy hồng cầu phôi thai, làm giảm chức năng của các men chuyển hóa do gan sản xuất và đồng thời làm tăng chu trình ruột gan. Có một số trường hợp, khi bilirubin gián tiếp trong máu tăng quá cao thì có thể diễn tiến nặng và dẫn đến vàng da nhân, biến chứng của bệnh còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: Sinh con non tháng hay đủ tháng, trẻ khỏe hay có bệnh lý và có bất đồng nhóm máu không.

Vàng da sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ ( được gọi là vàng da sinh lý) nhưng cũng có thể tiến triển nặng ( được gọi là vàng da bệnh lý). Nếu không phát hiện và điều trị bệnh kịp thời thì có thể xảy ra những biến chứng nhiễm độc thần kinh do bilirubin gián tiếp xâm nhập vào não, từ đó hậu quả nghiêm trọng là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời.

Cơ chế vàng da tăng Bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh như thế nào?

Theo các bác sĩ, vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh có thể do cơ chế sau:

- Do tăng sản xuất bilirubin do bị vỡ hồng cầu.

- Do kém bắt giữ bilirubin từ huyết tương do suy giảm ligandin và protein Y và Z.

- Do sự kém kết hợp bilirubin ở gan do sự suy giảm hoạt động của Glucuronyl Transferase.

- Sự tăng chu trình ruột gan do mức độ beta glucuronidase ở ruột quá cao.

Theo các bác sĩ thì vàng da sơ sinh là một biểu hiện hay gặp do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên vàng da tăng bilirubin gián tiếp tự do có thể gặp ở 60% trẻ đủ tháng và đến 80% ở trẻ đẻ non. Tình trạng này có thể đơn giản từ vàng da sinh lý sau đó dẫn đến trầm trọng như vàng da nhân. Thực tế đây là một biến chứng cực kì nguy hiểm vì trẻ có thể tử vong (có đến 10% số trường hợp) hoặc có thể bị di chứng nặng nề về thần kinh cả tinh thần và vận động.

Những biểu hiện thường gặp của vàng da tăng Bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh

Khi mắc hội chứng vàng da tăng Bilirubin gián tiếp, trẻ sơ sinh thường có những dấu hiệu sau: trẻ bị vàng da sáng màu, tình trạng này xuất hiện từ ngày thứ 2 sau đẻ, vàng da tăng nhanh từ mặt xuống đến thân và các chi.

Trường hợp huyết tán nhiều, nếu tăng nhanh mà không được điều trị kịp thời sẽ có các triệu chứng bất thường khác có thể khiến bé rơi vào tình trạng li bì, suy giảm trương lực cơ, trẻ bú kém; sau đó sẽ chuyển sang tình trạng kích thích, trẻ khóc thét, bị tăng trương lực cơ. Cuối cùng là trẻ tiếp tục tăng trương lực cơ, vẫn khóc thét và thậm chí có thể chuyển sang co giật hay hôn mê.

Điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp cho trẻ sơ sinh như thế nào?

Thay máu cho trẻ

Trường hợp bilirubin gián tiếp cao trên 20mg% (34mmol%) thì các bác sĩ sẽ chỉ định thay máu cho trẻ.

Có một số lưu ý như sau:

Phải chọn nhóm máu phụ thuộc vào nhóm máu của con và mẹ (B3).

Thời điểm thay máu còn phụ thuộc vào cân nặng và ngày tuổi của trẻ (B4).

Lượng máu : từ 150 - 200 ml/kg.

• Những bộ phận cần được kiểm tra trong 24 giờ sau sinh của trẻ

• Có biểu hiện này tới bác sĩ ngay kẻo xơ gan, ung thư gan giai đoạn cuối

• Những bất thường trong phân của trẻ, mẹ cần lưu ý

• Vàng da ở trẻ sơ sinh và cách điều trị

• Lá sung - bài thuốc hiệu quả không tốt 1 xu

Ánh sáng liệu pháp

Đây là phương pháp điều trị ít tốn kém nhưng lại rất có tác dụng, được chỉ định cho tất cả những trẻ bị vàng da tăng bilirubin gián tiếp trên 13mg% (22mmol%).

Cụ thể thì các bác sĩ sẽ dùng ánh sáng xanh và trắng có bước sóng 420-480mm, sau đó phân bố đều 5-6Uw/cm2/nm để cách xa trẻ 50cm. Tiếp đó sẽ đặt trẻ trong lồng ấp, không mặc quần áo cho trẻ và có băng đen bảo vệ mắt.

Các bác sĩ sẽ cho ánh sáng chiếu trực tiếp lên da của trẻ, cứ 3 giờ sẽ thay đôi tư thê trẻ một lân, cứ sau 5- 6 giờ chiếu thì nghỉ 1 giờ và tiếp tục cho tới khi mức bilirubin gián tiếp xuống dưới mức bình thường (B2). Trong thời gian chiếu thì các bác sĩ sẽ cho thêm số lượng ăn 20ml/kg/ngày.

Như vậy, vàng da tăng bilirubin gián tiếp là tình trạng khá nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Khi thấy bé có những dấu hiệu của bệnh, bố mẹ nên báo ngay với bác sĩ để bé được điều trị bệnh sớm nhất có thể.

Xem thêm:

• Vàng da trẻ sơ sinh - Bệnh quá nhiều bilirubin trong máu
  
• Chỉ số Bilirubin và bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh