Cẩn trọng với thai bám ở sẹo mổ cũ

Các bác sĩ cho biết, thai phụ N. đang khỏe mạnh thì thấy máu âm đạo ra mỗi lúc càng nhiều hơn. Bệnh nhân đến bệnh viện trong tình trạng ra huyết âm đạo ồ ạt gần một lít máu, da xanh, mạch nhanh. Nhận thấy bà mẹ trẻ đã từng mổ lấy thai trước đây và thấy khối thai nằm thấp trong lòng tử cung, bác sĩ siêu âm đã kiểm tra rất kỹ và ghi nhận các dấu hiệu điển hình của một túi thai 6 tuần tuổi bám ngay tại vị trí sẹo mổ cũ. Ngay lập tức, thai phụ được chuyển lên phòng mổ và can thiệp lấy khối thai ra nhằm bảo toàn tính mạng cho người mẹ.

Cũng theo các bác sĩ, sản phụ đã trải qua 5 lần sinh có 6 đứa con không nghĩ mình rơi vào tình huống nguy hiểm tính mạng như vậy vì sau lần sinh mổ vì song thai, chị này đã sinh thường một bé cách đây 2 năm. Chính vì vậy, cách nay 2 tháng, chị biết mình có thai nhưng không đi khám. Khoảng một tuần trước, dù có ra ít huyết nhưng chị vẫn chưa thể sắp xếp công việc để khám thai. Chỉ khi thấy máu ra ồ ạt chị mới quyết định tới bệnh viện.

Trước đó, cũng tại BV. Từ Dũ, các bác sĩ đã buộc phải chấm dứt thai kỳ 12 tuần tuổi của thai phụ ở Long An sau khi chị này khám thai và phát hiện thai bám sâu vào sẹo mổ cũ. Theo các bác sĩ, trước đó thai phụ đã có mổ lấy thai và vết sẹo để lại ở tử cung khiến thai bám vào. Ở tình huống này, nếu không chấm dứt thai kỳ sớm, thai phụ sẽ có thể nguy kịch tính mạng do vỡ tử cung, băng huyết không thể khống chế.

Nhau cài răng lược

-Ngoài thai dính vết mổ cũ, nhau cài răng lược là một tai biến sản khoa rất nguy hiểm cho cả bà mẹ và em bé, nếu không được xử trí và cấp cứu kịp thời nguy cơ tử vong mẹ và con rất cao. Nhau cài răng lược là tình trạng bánh nhau bám chặt bất thường vào lớp cơ tử cung của thai phụ.

-Tùy vào mức độ xâm lấn của bánh nhau mà chia làm 3 mức độ: mức độ nhẹ là nhau bám chặt và xâm lấn một phần cơ tử cung; mức độ trung bình là nhau xâm lấn sâu vào cơ tử cung nhưng chưa qua khỏi lớp thanh mạc tử cung; mức độ nặng là tình trạng bánh nhau xuyên qua khỏi lớp thanh mạc tử cung và xâm lấn đến những cơ quan lân cận như bàng quang và ruột. Đây là một tai biến sản khoa rất nguy hiểm đối với các sản phụ. Nếu không xử trí kịp thời, sẽ nguy kịch tính mạng cho mẹ và con.

-Nhau cài răng lược thường thấy ở người bị nhau tiền đạo không kèm theo sẹo mổ cũ trên thân tử cung; thai phụ có tiền căn sẹo mổ trên tử cung; người có tiền căn hút nạo buồng tử cung; thai phụ lớn tuổi và thai phụ nhiều lần sinh con.

Thai bám sẹo mổ cũ là tình trạng thai làm tổ tại vị trí đã được mổ trước đây trên cơ tử cung. Thai thường không thể phát triển hoặc phát triển thành nhau cài răng lược, đây là một tình trạng rất nguy hiểm trong sản khoa. Thực tế ghi nhận nhiều trường hợp bị thai bám sẹo mổ cũ nhưng thai phụ không hề biết do không có triệu chứng cụ thể. Chỉ đến khi thai phụ thấy đau bụng, bị ra máu kéo dài, đi khám mới phát hiện bị thai bám vào sẹo mổ.

Những thai phụ đã từng mổ lấy thai cần đi khám thai ngay khi trễ kinh, đặc biệt khi có tình trạng ra huyết âm đạo cho dù rất ít. Khi nghi ngờ thai bám sẹo mổ cũ, các chuyên gia siêu âm sẽ tìm kiếm các dấu hiệu đặc trưng bằng hình ảnh. Bằng các kỹ thuật can thiệp đa dạng như hủy thai, hút thai, đặt bóng foley, mổ nội soi hay mổ hở… các bác sĩ sẽ lấy khối thai ra nhằm bảo vệ tính mạng cho người mẹ. Các kỹ thuật này tương đối phức tạp, cần được thực hiện tại cơ sở y tế có phòng mổ và có máu dự trữ để cứu sống bệnh nhân trong trường hợp mất máu nhiều.

Thống kê tại BV. Từ Dũ về tình trạng thai bám ở sẹo mổ lấy thai qua các năm cho thấy, năm 2014 có 869 ca, năm 2015 là 1.102 ca, đến năm 2016 con số này lên đến 1.240 ca. Tỷ lệ này đang có xu thế gia tăng do tỷ lệ mổ lấy thai tăng và sự phát triển của kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.

Tình hình cũng xảy ra tương tự tại BV. Hùng Vương - bệnh viện sản khoa lớn thứ tại TP.HCM. Các bác sĩ của bệnh viện này cho biết thi thoảng vẫn phải mổ cấp cứu những trường hợp thai bám sẹo mổ cũ, hoặc buộc phải chấm dứt sớm thai kỳ nhằm đề phòng biến chứng nguy hiểm cho thai phụ.

BS. Nguyễn Thị Kim Anh - Trưởng khoa Phụ Ngoại Ung bướu, BV. Hùng Vương, cho biết, tỷ lệ sinh mổ tại Việt Nam ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc gia tăng nhiều nguy cơ do thai bám sẹo mổ cũ. Có hai dạng thai bám sẹo mổ cũ: Một là thai làm tổ ở vết mổ cũ, nhưng phát triển chủ yếu trong buồng tử cung; hai là thai hoàn toàn làm tổ và phát triển thành túi thai ngay vị trí vết mổ cũ cấy sâu vào trong lớp cơ và phần mô sợi của tử cung ở vị trí vết sẹo mổ lấy thai cũ, lấn sâu vào bàng quang.

Cần áp dụng các biện pháp phòng tránh thai, để không mang thai ngoài ý muốn

Cũng giống như thai ngoài tử cung, dấu hiệu thai bám sẹo mổ cũ thường thấy nhất là trễ kinh, ra huyết âm đạo bất thường, đau bụng lâm râm… Những trường hợp mang thai ở vết mổ cũ, thai phụ cũng có những triệu chứng như mang thai bình thường như nghén, mệt mỏi… Nguy hiểm hơn cả là những trường hợp thai bám sẹo mổ cũ nhưng vẫn phát triển thậm chí đến cuối thai kỳ. Ở những trường hợp này, sản phụ dễ rơi vào những biến chứng như nứt sẹo mổ cũ có thể xảy ra trên thai phụ mang thai lần thứ hai sau sinh mổ sớm. Sản phụ cũng gặp nguy nếu vỡ tử cung, tai biến sản khoa này rất nguy hiểm, nếu không phát hiện và cầm máu kịp thời, thai phụ có thể bị sốc, mất máu và tử vong.

Trường hợp khác, sản phụ mang nhau cài răng lược, khi đó dù chấm dứt sớm thai kỳ hay sinh mổ cũng đều có thể nguy hiểm, khả năng phải cắt tử cung, truyền máu khá cao. Ngoài ra, nhau cài răng lược còn có thể gây tổn thương những cơ quan lân cận như bàng quang, ruột… do bánh nhau xâm lấn.

Lời khuyên của thầy thuốc

Để đảm bảo an toàn, những phụ nữ đã sinh mổ lần đầu chỉ nên mang thai lần hai sau 24 tháng.

- Cần áp dụng các biện pháp phòng tránh thai, kể cả khi cho con bú, để không mang thai ngoài ý muốn, có thể dẫn tới những hậu quả đau lòng.

- Với người trót mang thai trước 24 tháng, vết mổ dễ bị nứt, gây mất máu và tử vong thai. Nên khám thai đều đặn, đúng hẹn.

- Cần khám phụ khoa và điều trị những viêm nhiễm ở tử cung, cổ tử cung, âm đạo trước khi mang thai.

- Khi đi khám thai, đi sinh, cần khai rõ thời gian, lý do mổ lần trước, nằm viện bao nhiêu ngày sau mổ, có nhiễm trùng trong thời gian hậu phẫu không.

- Đặc biệt chú ý triệu chứng đau ngang trên xương mu, đau liên tục, ấn vào thì đau nhói lên. Khi có các dấu hiệu này là có nguy cơ nứt vết mổ cũ, cần phải đến ngay bệnh viện có khoa sản gần nhất.

- Chẩn đoán sớm và chính xác thai bám vết mổ cũ có vai trò quan trọng trong việc quyết định điều trị, nhằm giảm tình trạng tử vong.