Chăm sóc dài hạn – cách để người cao tuổi hưởng sự già hoá khoẻ mạnh

Ông Nguyễn Xuân Trường, Vụ trưởng Vụ Cơ cấu và Chất lượng dân số, Tổng cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chăm sóc dài hạn là các hoạt động do người khác thực hiện để bảo đảm cho người cao tuổi đang hoặc có nguy cơ mất năng lực nội tại đáng kể vẫn có thể duy trì khả năng hoạt động ở mức phù hợp, vẫn có thể hưởng sự già hóa khỏe mạnh. Nói cách khác, chăm sóc dài hạn là phương thức đảm bảo cho người cao tuổi bị suy giảm năng lực nội tại đáng kể có thể hưởng sự già hóa khỏe mạnh.

Vậy già hóa khỏe mạnh là gì? Đây là quá trình phát triển và duy trì khả năng hoạt động của con người, giúp mang lại sự viên mãn ở tuổi già. Khả năng hoạt động là khả năng cho phép tất cả mọi người được sống và làm những gì mà họ coi là có ý nghĩa, có giá trị.

Ông Trường cho biết nhiều quốc gia trên thế giới đã xử lý thành công vấn đề này bằng việc phát triển loại hình dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi với sự tham gia của cộng đồng, xã hội và kết nối giữa các cơ sở chăm sóc và cộng đồng. Loại hình đa chức năng này là nơi tổ chức các hoạt động phục hồi chức năng, rèn luyện sức khỏe, thể thao, vui chơi, giải trí; cung cấp dịch vụ tư vấn cho người cao tuổi về tự chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng, các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại gia đình đối với người cao tuổi không có khả năng đến cơ sở và dịch vụ sinh hoạt trong ngày (ăn, nghỉ…).

Khám bệnh tình nguyện cho người cao tuổi tại xã Phúc Thành, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương. Ảnh: HD

Ở nước ta, trong thời gian tới cùng với việc củng cố phát triển các trung tâm bảo trợ xã hội và các cơ sở dưỡng lão tư nhân, theo ông Trường, cần phải phát triển loại hình chăm sóc sức khỏe dài hạn cho người cao tuổi có sự kết nối, tích hợp giữa chăm sóc ở cơ sở và cộng đồng để đảm bảo đáp ứng nhu cầu chăm sóc dài hạn, chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ngày càng tăng. Đặc biệt là đảm bảo thực hiện già hóa tại chỗ với chi phí thấp, diện bao phủ cao, phù hợp với đặc điểm 68% người cao tuổi ở nông thôn như ở nước ta hiện nay.

Mô hình này sẽ sử dụng mạng lưới tình nguyện viên là cán bộ, cộng tác viên dân số, y tế thôn bản là lực lượng nòng cốt. Địa bàn triển khai ở cấp xã, đầu tư nhân lực, cơ sở vật chất đồng thời bổ sung chức năng để Trạm y tế xã là cơ sở triển khai, không tăng thêm đầu mối và biên chế.

Từ năm 2011, khi nước ta bắt đầu bước vào giai đoạn già hóa dân số, Tổng cục DS-KHHGĐ đã xây dựng và hướng dẫn địa phương triển khai mô hình Tư vấn và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nhằm tăng khả năng tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần phù hợp; phòng tránh các nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm; biết tự chăm sóc thông thường, đúng cách.

Mô hình nhằm mục tiêu cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần cho người cao tuổi nhằm góp phần phát huy, nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.

Thời gian qua, mô hình đã thành lập và duy trì hoạt động câu lạc bộ 'Người cao tuổi giúp người cao tuổi' với mục đích nhằm thực hiện và hỗ trợ thực hiện về tư vấn và chăm sóc người cao tuổi.

Cán bộ Dân số xã kết hợp với các ban ngành liên quan (nòng cốt là Hội Người cao tuổi) tổ chức và duy trì hoạt động câu lạc bộ theo nội dung hướng dẫn của Ban quản lý mô hình tỉnh. Mỗi xã tổ chức 1 câu lạc bộ, sinh hoạt mỗi quý/lần dưới các hình thức hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao và vui chơi giải trí với nội dung phù hợp; kết hợp tư vấn, cung cấp các thông tin, kiến thức về chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Duy trì hoạt động mạng lưới tình nguyện viên hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng. Với mục đích thực hiện các hoạt động tư vấn và chăm sóc người cao tuổi tại cộng đồng và hỗ trợ các hoạt động khác của mô hình, trong quá trình hoạt động các tình nguyện viện tại các xã tham gia đã thực hiện: tư vấn và chăm sóc người cao tuổi định kỳ tại gia đình; cập nhật thông tin về chăm sóc người cao tuổi qua việc thăm tại gia đình, vào sổ theo dõi và báo cáo trạm y tế; thực hiện chế độ hội họp, giao ban định kỳ; thực hiện các nhiệm vụ khác do ban quản lý mô hình giao.

Mặc dù với số lượng tình nguyện viên tham gia còn ít song hoạt động của mạng lưới tình nguyện viên tư vấn, chăm sóc người cao tuổi tại các thôn/xã đã bước đầu có hiệu quả, đóng góp nhất định và nhận được sự quan tâm, ủng hộ của chính quyền và nhân dân địa phương.