Hiểu đúng về tác dụng phụ của thuốc tránh thai

Tuy vậy, một số người có thể hiểu chưa đúng, thậm chí hiểu sai về ảnh hưởng nguy hại của thuốc. Do đó cần có sự hiểu biết đầy đủ về vấn đề này để yên tâm sử dụng nhằm đạt được hiệu quả tốt.

Kể từ khi thuốc tránh thai được Cơ quan Quản lý Thực - Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê chuẩn năm 1960, các vấn đề về sự bí ẩn và nguy hiểm của thuốc tránh thai bằng đường uống đã gặp nhiều bàn luận.

Nhiều phụ nữ khi thực hiện biện pháp vẫn chưa hiểu rõ tác dụng của viên thuốc với những ảnh hưởng hoặc không ảnh hưởng của chúng. Đồng thời họ thường được cung cấp các thông tin là thuốc tránh thai có tác dụng khá tồi tệ như có thể làm tăng cân, gây vô sinh lâu dài và những ảnh hưởng khác...

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sinh sản cho rằng những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai vẫn có một sức khỏe và tình cảm gia đình tốt đẹp cho đến ngày hôm nay mặc dù phải đối mặt với những thông tin về sự nguy hiểm của việc dùng thuốc trong vấn đề sức khỏe, kể cả một số trường hợp có sự tham gia ý kiến của chính quyền.

Bốn câu hỏi thường gặp liên quan đến việc dùng thuốc tránh thai như thuốc làm tăng cân, gây vô sinh, ảnh hưởng tiêu cực đến chu kỳ kinh nguyệt, không có lợi cho sức khỏe được đặt ra nhưng không có cơ sở nào giải đáp một cách cụ thể trên thực tế.

Thuốc tránh thai có thể làm tăng cân?

Thật ra những phụ nữ không dùng thuốc tránh thai sẽ dễ dàng tăng cân nhiều hơn so với những phụ nữ dùng thuốc. Các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố và kết luận rằng các loại thuốc kết hợp chứa cả nội tiết tố estrogen và progestin không có tác dụng gây tăng cân.

Chính vì lo ngại về việc tăng cân nên phụ nữ có thể hạn chế sử dụng phương pháp tránh thai hiệu quả cao này bằng cách không sử dụng hay sớm ngưng sử dụng. Tuy nhiên mối quan hệ giữa nguyên nhân dùng thuốc tránh thai và hậu quả dẫn đến tăng cân của phương pháp thánh thai bằng thuốc tránh thai kết hợp chưa được xác định, đánh giá ảnh hưởng một cách rõ ràng.

Một vài phụ nữ có thể cảm thấy mình đang tăng cân khi bắt đầu sử dụng thuốc tránh thai nhưng hiện tượng này chỉ là một trong các tác dụng phụ tạm thời do tình trạng giữ nước trong cơ thể.

Thành phần estrogen trong thuốc tránh thai có tác dụng giữ muối và nước làm tăng cân; đôi khi thấy có cảm giác sưng phù ở tay, chân và mí mắt. Còn thành phần progestin là một dạng tổng hợp của nội tiết tố progesterone có tác dụng kích thích sự thèm ăn cũng gây tăng cân.

Để khắc phục nhược điểm này cũng như những tác dụng phụ khác do estrogen và progestin, viên thuốc tránh thai được sử dụng hiện nay có hàm lượng nội tiết tố rất thấp đủ để có tác dụng tránh thai; mặc dù vậy nhưng đối với một số phụ nữ nhạy cảm với estrogen vẫn có thể tăng cân nhưng không đáng kể.

Thuốc tránh thai có thể gây vô sinh

Các nhà khoa học cho rằng một nguyên nhân gây vô sinh mang tính lý thuyết phổ biến có liên quan đến bệnh lý rối loạn nội tiết tố nữ gọi là hội chứng buồng trứng đa nang PCOS (polycystic ovary syndrome).

Thực tế có tới 10% phụ nữ mắc bệnh lý này nhưng hầu hết các trường hợp do thiếu hiểu biết về kiến thức bệnh lý nên thường nghĩ đến việc nếu uống thuốc để tránh thai sẽ có thể dẫn đến tình trạng khó có thai hay bị vô sinh sau đó, đồng thời có thể đổ lỗi cho sự hình thành hội chứng buồng trứng đa nang do dùng thuốc và làm cho việc thụ thai trở nên khó khăn hơn.

Tuy nhiên, các nhà khoa học đã xác định không có sự liên quan của hội chứng buồng trứng đa nang với thuốc tránh thai. Trên thực tế, nếu phụ nữ không bị mắc hội chứng buồng trứng đa nang và khỏe mạnh, có thể thụ thai dễ dàng và vẫn có khả năng sinh sản bình thường sau khi ngừng sử dụng thuốc tránh thai. Điều này có thể sẽ bị hạn chế và không có hiệu lực đối với trường hợp phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang mặc dù thuốc chỉ có tác dụng điều chỉnh nội tiết tố.

Đối với các trường hợp phụ nữ kéo dài thời gian dùng thuốc tránh thai và thuốc không còn tác dụng điều chỉnh nội tiết tố có thể hạn chế khả năng thụ thai. Đối với phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang, thời điểm dễ thụ thai nhất là ngay sau khi ngừng biện pháp tránh thai bằng thuốc và đây là thời gian để mang thai mà không nên chờ đợi.

Hiện nay chưa có bằng chứng cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến việc thụ thai và gây vô sinh sau khi ngừng sử dụng thuốc.

Thuốc tránh thai không gây chu kỳ kinh nguyệt 28 ngày

Vấn đề này đặt ra bắt nguồn từ khi thuốc tránh thai được hình thành và phát triển. Các nhà khoa học lúc đó muốn viên thuốc tránh thai phải được các nhà thờ Công giáo chấp thuận để có thể cho phép người phụ nữ giáo dân sử dụng biện pháp.

Tuy nhiên họ cho rằng các nhà thờ Công giáo chỉ chấp nhận và đồng ý với viên thuốc tránh thai nếu phụ nữ uống thuốc và có chu kỳ kinh nguyệt giống chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên hàng tháng của người phụ nữ. Vì vậy các nhà khoa học đã nghiên cứu liệu trình trong khoảng thời gian 1 tuần của chu kỳ 28 ngày hàng tháng nếu sử dụng thuốc giả dược thay thế mà không phải là thuốc có nội tiết tố sẽ dẫn đến hiện tượng người phụ nữ xuất hiện tình trạng kinh nguyệt.

Cho rằng sử dụng thuốc tránh thai ảnh hưởng đến vấn đề sức khỏe là một thông tin hoàn toàn sai

Về mặt y học, đây không phải là một hiện tượng bất thường và không có lý do nào ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy không thể nói thuốc tránh thai không gây chu kỳ kinh nguyệt 28 ngày như chu kỳ bình thường của người phụ nữ.

Thực tế người phụ nữ của các thế hệ trước đây thường có nhiều con hơn so với phụ nữ ngày nay và họ bắt đầu có con ở độ tuổi trẻ hơn rất nhiều. Ngày trước phụ nữ không có điều kiện kinh tế và dinh dưỡng đầy đủ như hiện nay, các biện pháp tránh thai chưa được thực hiện nên có thể cho rằng họ đã mất một khoảng thời gian để không ngừng mang thai, sinh con rồi cho con bú và nuôi con bằng sữa mẹ.

Còn phụ nữ ngày nay thường lập gia đình muộn, bắt đầu có con ở độ tuổi lớn hơn và có ít con hơn nên thời gian mang thai cũng như cho con bú bằng sữa mẹ cũng ít; thay vào đó họ phải trải qua hiện tượng xuất huyết với nhiều chu kỳ kinh nguyệt hơn.

Các phụ nữ ở một số quốc gia kém phát triển lại tin rằng hiện tượng kinh nguyệt hàng tháng sẽ giúp cơ thể loại bỏ độc tố, điều này cũng không đúng. Nếu đã có quyết định không muốn có con, phương pháp dùng thuốc tránh thai sẽ bảo đảm an toàn khi sử dụng.

Thuốc tránh thai không có lợi cho sức khỏe

Một số phụ nữ hiện nay được tiếp nhận các tài liệu, thông tin cảnh báo về tác dụng phụ nguy hại của thuốc tránh thai so với những gì mà công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai là một biện pháp bảo đảm an toàn và hiệu quả.

Trên thực tế, thuốc tránh thai có thể hỗ trợ giải quyết một số vấn đề có liên quan đến sức khỏe và bệnh lý như thuốc có thể giúp bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường hoặc bị bệnh co giật... do tác dụng của nội tiết tố có trong viên thuốc tránh thai sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh lý; đồng thời thuốc cũng có tác dụng có lợi cho một số phụ nữ bị mắc bệnh trầm cảm; vì vậy có thể nói nội tiết tố trong viên thuốc tránh thai có thể hỗ trợ có ích cho phụ nữ sử dụng hơn là có hại.

Mặc dù biết thuốc tránh thai sử dụng an toàn và hiệu quả nhưng nếu phụ nữ có sự lo ngại về ảnh hưởng tác dụng phụ của thuốc nên đưa ra ý kiến cụ thể để có sự tư vấn, giải thích của các bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa hay chăm sóc sức khỏe sinh sản một cách rõ ràng; đây cũng là điều cần lưu ý để tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa chăm sóc sức khỏe sinh sản khi tiếp nhận những khuyến cáo trái chiều những thông tin không có cơ sở khoa học.

Lời khuyên của thầy thuốc

Thực tế việc sử dụng thuốc tránh thai có thể tạo ra các tác dụng phụ không mong muốn như các loại thuốc thông thường khác nhưng với quan niệm tác dụng phụ của thuốc tránh thai làm tăng cân, gây vô sinh, không tạo chu kỳ kinh nguyệt bình thường 28 ngày, không có lợi cho sức khỏe cần phải hiểu đúng theo nội dung đã nêu ở trên.

Nếu có vấn đề liên quan đến tác dụng phụ nguy hại của thuốc tránh thai đáng lo ngại, cần trực tiếp gặp bác sĩ chuyên khoa về chăm sóc sức khỏe sinh sản để được tư vấn, giải thích một cách cụ thể; không nên nghe theo lời khuyến cáo của người khác hoặc đọc các tài liệu, thông tin không chính xác.