Tránh dịch bệnh từ côn trùng trong mùa Hè

Những ngày gần đây, tình trạng bọ xít hút máu người đang có xu hướng lan rộng, nhất là ở những khu bỏ hoang ẩm ướt, mục nát,… Đặc biệt, một số chuyên gia y tế nhận định, bọ xít hút máu người xuất hiện trong năm nay có thể gia tăng về số lượng cũng như độ nguy hiểm. Từ 5/2010 đến thời điểm hiện tại, số ca bệnh bị bọ xít hút máu người đốt dẫn đến nhập viện lên đến hàng ngàn người rải rác khắp 20 tỉnh thành trong cả nước, trong đó, có những bệnh nhân bị bất tỉnh, tụt huyết áp phải vào viện cấp cứu.

Theo PGS.TS Trương Xuân Lam, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, điều đáng quan tâm nhất hiện nay là chưa có thuốc hữu hiệu để đặc trị cho vết thương do bọ xít hút máu ở Việt Nam gây ra. Thêm vào đó, việc phát hiện và tiêu diệt tận gốc ổ bọ xít ở khu dân cư không phải là điều dễ dàng do mật độ dân cư đông, đồng thời bọ xít có thói quen trú ẩn ở ngóc ngách, và hoạt động vào đêm nên rất khó phát hiện. 

Bọ xít hút máu được phát hiện ở Quy Nhơn vào tháng 9/2012 - Ảnh minh họa

Cách phòng tránh

Tuy nhiên, người dân cũng không nên quá hoang mang, lo lắng do khả năng lây truyền các bệnh truyền nhiễm ở loài bọ xít ở Việt Nam rất nhỏ, hầu như không đáng kể. Điều quan trọng là chúng ta nên giữ thái độ bình tĩnh, không nên tin những lời đồn thất thiệt gây hoang mang dư luận. Đồng thời, nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường sau khi bị côn trùng cắn như ngứa, sưng to, có dấu hiệu sốt, co giật… thì nên đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Ngoài việc đề cao cảnh giác, một số cách sau cũng có thể áp dụng để tránh côn trùng nói chung và bọ xít hút máu người nói riêng.

Diệt côn trùng 

Theo Thomas Mather, nhà côn trùng học thuộc Đại học Rhode Island (Mỹ), các loại thuốc diệt côn trùng là lựa chọn không thể nào tốt hơn để xua đuổi những vị khách không mời này. Hoặc bạn có thể đặt bẫy côn trùng tự chế lót bằng các hóa chất diệt cỏ bằng cách sử dụng một thùng nhựa chứa đầy các loại lá được ngâm sẵn hóa chất diệt cỏ rồi đặt ở những vị trí ‘trọng điểm’ trong vườn. 

Bẫy tự chế đơn giản mà hệu quả làm từ chai lọ nhựa đã qua sử dụng - Ảnh minh họa

Lưu ý:không để thú nuôi trong nhà tiếp cận với bẫy này bởi hóa chất có thể đầu độc chúng.

Nếu phải làm việc trong vườn, nhớ đeo găng tay hoặc các dụng cụ bảo vệ chuyên dụng bởi bọ xít thường đẻ trứng dưới mặt dưới lá cây và trên bề mặt trứng thường có lớp gel dính gây kích ứng da. Bạn có thể thu lượm những lá chứa trứng cho vào túi ni lông rồi tiêu hủy, tuyệt đối không giết bằng tay bởi kí sinh trùng trong loài vật này có thể vô tình bám lên tay bạn. 

Theo các nhà khoa học, từ ổ các loài bọ xít hút máu có thể phát tán trong khoảng 5 - 8 km. Vì vậy, nếu sống trong ‘vòng phủ sóng’, bạn nên áp dụng một vài cách thức phòng tránh ở những nơi chúng có thể ‘ghé thăm’ như cửa ra vào, cửa sổ, hay những vết rứt của đường ống,… Nhớ ‘niêm phong’ tất cả các kẽ hở bằng keo dính hoặc mủ cao su, sử dụng tấm film trong để che kín giếng trời trên mái, và kiểm tra các lỗ hổng thường xuyên để đảm bảo không có ‘vị khách không mời’ nào có thể đột nhập.

‘Nhà sạch thì mát’

- Dọn nhà thật sạch sẽ: giặt quần áo, ga giường, nệm,… bằng nước nóng (nhiệt độ có thể điều chỉnh phù hợp với từng loại vải). Bạn có thể sử dụng thuốc tẩy cho quần áo màu để đạt hiệu quả cao hơn, hoặc sử dụng dung dịch tẩy rửa để lau sạch sàn nhà. Đối với những đồ không thể giặt, cách tốt nhất là bọc vào túi ni lông kín và phơi dưới nắng trong một vài ngày.

- Không để cạnh giường quá sát tường do các loại côn trùng thường trú ẩn ở những khe hở thiếu sáng. Nếu có thể, hãy bôi một ít mỡ khoáng xung quanh chân giường nhằm mục đích cảm trở các loại bọ bò lên bên trên.

Ảnh minh họa

- Không nên để trẻ con nghịch đất, cát hay chơi ở vườn quá lâu bởi những bụi cây um tùm rất có thể là nơi trú ẩn của côn trùng gây hại. Đặc biệt, các bé cần được rửa tay bằng xà bông sau khi vui chơi bởi theo các nhà khoa học, có đến 3/4 trẻ em bị các loài bọ bám lên người trong các hoạt động vui chơi xung quanh nhà.

- Trong những ngày có nắng, bạn nên mở cửa sổ để lọc không khí trong nhà, đồng thời ánh nắng cũng góp phần tiêu diệt một số loại côn trùng.

- Dọn dẹp các ngóc ngách trong nhà, đặc biệt là nhà kho, những nơi ẩm thấp,… 

Xử lí khi bị cắn

Nếu chẳng may bị côn trùng cắn, việc đầu tiên là rửa vùng bị đốt trong nước sạch rồi sử dụng kem chống dị ứng. Ban đầu, vết đốt có thể tấy và ngứa nhưng sẽ giảm dần sau vài ngày.

Tuy nhiên, nếu gặp phải những biến chứng như sốt, sưng to,… bệnh nhân nên đến khám chuyên khoa để tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xảy ra.

Ngọc Luyện