Ăn nhiều thịt, ít rau: Người Việt đang rước bệnh vào thân

Nhiều cuộc khảo sát đã được tiến hành và kết quả là 30 năm qua lượng tiêu thụ thịt của người Việt tăng 6 lần, trong khi ăn rau xanh chỉ đạt một nửa so với mức khuyến nghị.

Gia tăng bệnh béo phì và bệnh không lây nhiễm

Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng, năm 1985 trung bình mỗi người một ngày ăn dưới 14 g thịt, năm 2010 đã tăng đến 85 g. Mức tiêu thụ thịt của người dân ở nông thôn bằng 2/3 người thành thị. Người dân khu vực đồng bằng sông Hồng ăn thịt nhiều nhất.

Trong khi đó, người Việt ngày nay ít ăn cá, mặc dù các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích. Năm 1985 trung bình mỗi người một ngày tiêu thụ khoảng 40 g cá, sau 25 năm chỉ tăng lên đến 60 g. Lượng trứng, sữa ăn tăng gấp 20 lần, phần lớn là người già, trẻ nhỏ dùng.

Lượng tiêu thụ rau xanh mỗi người chỉ ăn khoảng 200 g một ngày, giảm so với vài chục năm trước và chỉ đạt một nửa so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Hơn một nửa dân số trưởng thành ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến cáo. Nam giới lười ăn rau xanh hơn phụ nữ.

Khẩu phần ăn của người Việt hiện nay cũng thay đổi rất nhiều. Mức tiêu thụ gạo giảm và tăng lương thực khác như bánh mì, bột mì. Các thực phẩm truyền thống có chất bột từ khoai củ giảm 10 lần.

Theo Phó giáo sư Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện Dinh dưỡng, việc ăn nhiều thịt ít rau xanh liên quan trực tiếp đến tình trạng béo phì, gia tăng các bệnh không lây nhiễm. Một điểm bất hợp lý nữa trong khẩu phần ăn của người Việt là chưa coi trọng dinh dưỡng từ các loại hạt. Thực tế người dân nông thôn ít bị bệnh tim mạch, ung thư ruột già, đái đường, táo bón hơn so với dân thành thị. Lý do vì họ ăn nhiều thực phẩm có chất xơ hơn, còn người thành thị ăn nhiều thịt và mỡ, ít thực phẩm có chất xơ.

Đời sống càng khá giả, mâm cơm của người Việt càng ít rau xanh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ăn nhiều muối làm tăng huyết áp. Ăn dư thừa chất bột đường có thể phá hủy quá trình trao đổi chất của cơ thể, làm tăng đường huyết và cholesterol trong máu, tích tụ chất béo quanh gan, giảm chức năng tuyến tuỵ. Cơ thể bổ sung nhiều protein làm tích mỡ, tạo gánh nặng cho thận. Thừa protein động vật nhiều purin gây tăng axit uric máu, tăng nguy cơ bệnh gút và ung thư đại trực tràng.

Ngoài ra, ăn ít rau xanh và trái cây liên quan đến 19% trường hợp ung thư dạ dày và ruột, 31% bệnh nhân thiếu máu tim cục bộ và 11% đột quỵ.

Ăn nhiều thịt vẫn suy dinh dưỡng thể thấp còi

Theo số liệu của Bộ Y tế, tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm 73% trường hợp tử vong do tất cả nguyên nhân, đứng đầu là tim mạch, ung thư, đái tháo đường... Chi phí điều trị bệnh không lây nhiễm cao gấp 40-50 lần so với điều trị bệnh lây nhiễm do đòi hỏi kỹ thuật cao, thuốc đắt tiền, thời gian điều trị lâu, dễ biến chứng. 

Ngoài ăn nhiều thịt ít rau cá, Việt Nam đang phải đối diện với tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở mức cao, chiếm 24,6% và ảnh hưởng lớn đến tầm vóc của người Việt Nam. Vì vậy, mỗi người cần ăn đủ nhu cầu năng lượng mỗi ngày theo nhóm tuổi, trẻ cần được bú sữa mẹ đến hết 2 năm đầu đời, mỗi ngày cần xây dựng thực đơn đáp ứng đủ vitamin, chất xơ, khoáng chất... Cùng với đó, vận động thể lực ít nhất 60 phút mỗi ngày.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, nếu một người ăn đủ 5 suất rau, tương đương 400 g rau xanh và quả chín mỗi ngày có thể giảm 2 lần nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, mỡ máu và tăng khả năng dự phòng với các bệnh không lây nhiễm khác. Mỗi suất rau hoặc trái cây 80 g tương đương với một trái chuối, táo, kiwi cỡ vừa hay một bát rau xanh, nửa cốc nước ép rau quả.

Có thể đảm bảo nhu cầu chất xơ đối với người từ 24 tháng tuổi trở lên bằng cách mỗi ngày ăn 2 lần các loại quả, 3 lần hoặc hơn các loại rau. Số lượng mỗi lần ăn cần phù hợp với lứa tuổi.

Dinh dưỡng hợp lý và thực phẩm lành mạnh là ưu tiên hàng đầu trong dự phòng kiểm soát bệnh không lây nhiễm, nâng cao sức khỏe người dân. Chương trình Sức khỏe Việt Nam với mục tiêu ưu tiên chăm sóc sức khỏe của người dân đến năm 2030. Trong đó, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vận động thể lực để cải thiện tầm vóc và nâng cao sức khỏe cho người dân.

Mới đây, mhân kỉ niệm 64 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức phát động chương trình Sức khoẻ Việt Nam. Ông kêu gọi mỗi người dân hãy bắt đầu ngay từ việc duy trì các hành vi có lợi cho lối sống, sức khoẻ bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây, giảm rượu bia, giảm muối, đường, không thuốc lá, tăng cường vận động và thường xuyên kiểm tra sức khoẻ.