Rối loạn tiêu hóa được coi là triệu chứng thường gặp nhất trong các bệnh đường tiêu hóa. Theo một thống kê, ở Việt Nam ai cũng bị mắc rối loạn tiêu hóa ít nhất một lần trong đời. Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng trong trường hợp tiêu chảy cấp, hay trở thành mạn tính, dai dẳng tái đi tái lại nhiều lần. Với những người thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa nhiều năm thường xuyên phải sống trong cảnh lo lắng, thận trọng khi ăn uống từ đó ảnh hưởng lớn đến tâm lý của người bệnh. Đặc biệt, rối loạn tiêu hóa nếu không điều trị kịp thời có nguy cơ gây nên các biến chứng nguy hiểm như: Polyp đại tràng hay ung thư.
Vậy Rối loạn tiêu hóa là gì?
Rối loạn tiêu hóa là cụm từ dùng để chỉ chung các triệu chứng có liên quan đến việc tiêu hóa thức ăn như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, khó chịu, khó tiêu, đi ngoài, táo bón,...
Các triệu chứng chính của rối loạn tiêu hóa
Có khá nhiều các biểu hiện cho thấy bạn đang bị rối loạn tiêu hóa. Trong đó thường gặp:
Đau bụng
Có thể đau quặn bụng, đau kiểu giữ dội hay đau âm ỉ, nặng bụng . Đau thành từng cơn rồi hết hoặc đau dai dẳng liên tục cả ngày, Có trường hợp đau khu trú tại điểm nhất định ở bụng nhưng ít gặp, thường đau khắp bụng hoặc đau dọc theo hình chữ U úp ngươc ở bụng. Đau có thể lan ra phía sau lưng, xuống phía dưới khung chậu hay đau lan dọc lên phía trên mũi ức.
Thay đổi thói quen đại tiện
Người bệnh thường xuất hiện đi ngoài phân nát, phân nhày có thể lẫn máu hay nặng hơn có thể bị tiêu chảy. Nhiều trường hợp có thể xuất hiện táo bón, hoặc kết hợp cảtiêu chảy và táo bón, Cũng có khi chỉ là cảm giác mót rặn, buồn đi ngoài nhưng không đi được hoặc đi ngoài không hết. Thời gian đi đại tiện trong ngày hoặc số lần đi đại tiện thay đổi.
Ngoài ra có thể có biểu hiện bụng đầy hơi, khó tiêu, cũng có thể có cảm giác buồn nôn, nôn
Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa
Đa phần chúng ta thường nghĩ rằng rối loạn tiêu hóa là do ăn uống, khi ăn phải đồ ăn lạ, thức ăn ôi thiu, nhiều dầu mỡ thì xuất hiện rối loạn tiêu hóa.
Tuy nhiên, thực tế rối loạn tiêu hóa là do thay đổi chức năng của tá tràng và đại tràng, do mất sự cân bằng hệ vi sinh của đường ruột từ đó ảnh hưởng đến quá trình hấp thu nước và các chất dinh dưỡng ở ruột, thay đổi nhu động ruột dẫn đến đi ngoài phân nát, táo bón,...
Có thể liệt kê các nguyên nhân dẫn đến rối loạn tiêu hóa như:
- Ăn uống không lành mạnh, ăn quá nhiều đồ ăn dầu mỡ, các chất kích thích, đồ ăn cay nóng, hay ăn phải thức ăn lạ, đồ ăn bị ôi thiu, đồ ăn bị nhiễm khuẩn. Ăn quá no hay ăn vào lúc quá đói, ăn nhanh không nhai kỹ.
- Dùng 1 số thuốc giảm đau, kháng sinh, chống viêm lâu ngày cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Sử dụng nhiều các chất kích thích như: rượu chè, cafe, uống nhiều đồ uống có gas hay hút thuốc lá cũng ảnh hưởng nhiều đến chức năng đường tiêu hóa.
- Suy nghĩ, lo lắng, căng thẳng stress kéo dài là một trong các nguyên nhân tâm lý gây hại cho chức năng đường tiêu hóa.
Làm gì để đề phòng rối loạn tiêu hóa?
- Ăn uống điều độ, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục thể thao thường xuyên. Luôn giữ thái độ lạc quan, tránh căng thẳng stress.
- Có thời gian biều hợp lý, ăn uống đúng giờ. Không nên ăn vặt.
- Dùng thuốc một cách hợp lý. Không nên lạm dụng các thuốc giảm đau, chống viêm và các thuốc đông y không rõ nguồn gốc.
Điều trị rối loạn tiêu hóa như thế nào?
Theo thói quen của người Việt Nam, khi có các biểu hiện của rối loạn tiêu hóa thường ra hiệu thuốc hỏi mua thuốc về uống, một số trưởng hợp nặng mới đến khám bác sỹ để được kê đơn.
Các thuốc rối loạn tiêu hóa mà chúng ta thường dùng đa phần chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng, như: Tiêu chảy thì dùng thuốc cầm tiêu chảy, táo bón thì dùng thuốc nhuận tràng, có thể uống thêm men tiêu hóa hoặc men vi sinh.
Nhiều trường hợp người bệnh tự ý sử dụng kháng sinh khi có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa. Thực tế, chỉ nên sử dụng kháng sinh khi cần thiết, trong các trường hợp có nhiễm khuẩn. Việclạm dụng kháng sinhcó thể dẫn đến những bệnh về đường tiêu hóa mạn tính, và gây nên những hậu quả khôn lường. Việc sử dụng thuốc kháng sinh nhiều, không đúng cách có thể dẫn đến nhờn thuốc, khó điều trị bệnh khác.
Việc điều trị bằng các thuốc này chỉ kiểm soát được triệu chứng, không những không làm cho chức năng của hệ thống tiêu hóa tốt lên mà ngược lại, làm ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa.
Có thể điều trị tận gốc rối loạn tiêu hóa bằng Đông y
Đông y quy các triệu chứng của đường tiêu hóa thuộc về chứng Tỳ hư, tùy mức độ biểu hiện bệnh mà có thể chẩn đoán do tỳ khí hư hay tỳ dương hư.
Hư thì bổ, thực thì tả đó là nguyên tắc điều trị bệnh trong đông y. Các bậc thầy lương y thời xưa thường dùng các vị thuốc có tác dụng kiện tỳ, bổ khí nhằm nâng cao chức năng đường tiêu hóa, bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng của cơ thể để phòng và điều trị bệnh về đường tiêu hóa. Ngoài ra, còn sử dụng thêm nhiều vị thuốc có tác dụng cân bằng lại chức năng của đường tiêu hóa.
Một trong những bài thuốc cổ phương của đông y kinh điển trong điều trị các bệnh về hệ tiêu hóa ở Việt Nam và Trung Quốc là Tứ quân tử thang, bài thuốc là kinh nghiệm qua hàng ngàn năm sử hiệu quả trên các bệnh nhân. Được cấu trúc chuẩn bài thuốc với các vị Quân – Thần – Tá – Sứ, gồm các vị thuốc quý như: Nhân sâm/đảng sâm, phục linh, bạch truật, cam thảo,... có tác dụng điều hòa, nâng cao cũng như bổ hệ thần kinh đường tiêu hóa. Bài thuốc đã được cả tiến thêm nhiều dạng bài khác nhằm điều trị đặc hiệu hơn, điều trị hiệu quả trong cả các bệnh như viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng mạn tính, hay hội chứng ruột kích thích.
Ở Việt Nam cũng có rất nhiều vị thuốc quý điều trị tốt bệnh về đường tiêu hóa. Tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc nào nếu không có chỉ định của bác sỹ. Những trường hợp rối loạn tiêu hóa hay tái phát hoặc kéo dài dai dẳng nên đến thăm khám tại chuyên khoa đông y sớm, để được kê bài thuốc phù hợp với bệnh tình của từng người.
Bài viết được bác sĩ Đông y bảo trợ thông tin.
Huệ Phạm
Thấy hữu ích thì LIKE và SHARE ngay nhé!