Dinh dưỡng cho người bệnh khớp

Thời tiết khi xuân về là điều kiện thích hợp để các bệnh về khớp gia tăng, tái phát, đặc biệt là thoái hóa khớp. Vì vậy, người bị bệnh khớp cần có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý để giảm đau và giảm sự tiến triển xấu của khớp.

Thời tiết sang xuân mưa nhiều, lạnh, gió mùa về, áp thấp nhiệt đới đều làm cho không khí trở nên lạnh, càng làm cho người bệnh khớp bị đau nhức, khó chịu. Nguyên nhân đau nhức khớp là do không khí lạnh thâm nhập cơ thể qua đường da bởi các lỗ chân lông, làm cho mạch máu tại các vùng da đó co lại, máu đến các bao khớp, dây chằng, khớp xương bị hạn chế hoặc rất ít gây nên thiếu máu nuôi dưỡng khớp, nuôi dưỡng các màng hoạt dịch và sụn khớp, chúng bị kích thích gây nên đau nhức khớp.

Vì vậy, một số người bệnh thường ngày đã bị các bệnh về khớp mạn tính (thoái hóa cột sống, thoái hóa sụn khớp, thoát vị đĩa đệm, viêm dây chằng, lao cột sống, khớp bàn tay, ngón tay...) hoặc đã, đang bị viêm khớp gây đau nhức, nay gặp thời tiết lạnh càng đau nhiều hơn.

Ngoài ra, ở những người bị bệnh gút mạn tính, loãng xương cũng gây đau nhức xương khớp, nếu bị lạnh, bệnh càng gia tăng, đặc biệt là về đêm hoặc sau uống rượu, bia, ăn các loại hải sản hoặc phủ tạng động vật.

Người bệnh khớp nên ăn nhiều cá, đặc biệt là cá hồi giàu omega 3 (Ảnh minh họa: Internet)

Đau nhức xương khớp mùa lạnh có thể gặp ở người béo phì, thừa cân do các khớp phải chịu trọng lực của cơ thể đè lên các xương khớp, thêm vào đó còn có trọng lực của áo quần mùa đông vừa nặng vừa gây khó khăn trong vận động càng làm cho xương khớp bị đau nhức.

Vì vậy, khi bị bệnh về khớp, cần được chẩn đoán sớm, chính xác và điều trị đúng, kịp thời sẽ hạn chế sự gia tăng của bệnh, đồng thời hạn chế biến chứng của chúng, đặc biệt là thoái hóa khớp, bệnh gút. Tuy vậy, cho tới nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu để làm khỏi hoàn toàn bệnh thoái hóa khớp cũng như bệnh gút. Điều trị chủ yếu nhằm mục đích giảm đau, duy trì vận động khớp và làm chậm tiến triển của bệnh. Các phương thức điều trị bao gồm nội khoa (dùng thuốc hoặc không dùng thuốc) và ngoại khoa (phục hồi và thay khớp).

Để điều trị nội khoa, ngay ở giai đoạn đau khớp, người bệnh cần phải nghỉ ngơi, bất động khớp, tránh tất cả những hoạt động gây đau và xoa bóp nhẹ nhàng với một số thuốc thoa ngoài da (dầu gió, cao sao vàng...) nhằm làm cho mao mạch vùng da của khớp bị đau giãn ra, máu sẽ đến nhiều hơn để cung cấp cho dây chằng, bao hoạt dịch, sụn khớp, từ đó sẽ giảm đau và ngay sau khi hết đau cấp, người bệnh phải tập vận động khớp nhẹ nhàng. Trong trường hợp cần thiết, cần đi khám bệnh để được bác sĩ khám và cho thuốc điều trị chống viêm, giảm đau.

Đối với một số khớp quan trọng (trật khớp háng bẩm sinh, tiêu chỏm xương, nhuyễn sụn xương bánh chè, lệch trục đầu gối...), khi điều trị nội khoa không có kết quả có thể chuyển sang điều trị ngoại khoa.

Vấn đề dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với người bệnh khớp. Cần có chế dộ dinh dưỡng tốt, lý tưởng nhất là thức ăn có đầy đủ vitamin, khoáng chất, chất chống ôxy hóa và các chất dinh dưỡng khác. Với người béo phì, thực hiện chế độ ăn uống giảm cân. Trong khi đó, người gầy bị viêm đa khớp dạng thấp nên ăn nhiều bữa nhỏ để hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Đối với bệnh nhân bị thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp, cần cung cấp lượng đạm nhiều hơn, sử dụng dầu thực vật, dầu omega 3 và dầu cá. Tránh ăn các loại thịt có màu đỏ (trâu, bò, chó), nên ăn thịt có màu trắng (lợn, gà, vịt), cá, tôm, cua, sò, ốc, hến, ngao. Người bệnh khớp cũng nên ăn nhiều rau và trái cây tươi như đu đủ, dứa, chanh, bưởi vì các loại trái cây này là nguồn cung ứng men kháng viêm và sinh tố C, các hoạt chất có tác dụng kháng viêm.

Cần uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày (khoảng 1,5 lít). Đối với bệnh nhân bị gút, cần hạn chế đạm, các loại phủ tạng động vật và không uống rượu, bia. Cần hạn chế các loại thức ăn chế biến sẵn (thịt hun khói, xúc xích, lạp sườn) bởi vì chúng tạo ra một số chất gây kích thích phản ứng viêm và thúc đẩy kết dính tiểu cầu, gây giãn mạch, sung huyết, tăng cảm giác đau.

Hạn chế thực phẩm gây tăng lipid máu gây bất lợi cho người đang bị viêm khớp vì xúc tác phản ứng viêm tấy ở mặt trong bao khớp như thịt mỡ, bơ, xúc xích, dăm bông, bánh kẹo, đặc biệt ở người vừa bị bệnh khớp vừa bị tăng mỡ máu, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch. Điều quan trọng cần lưu ý là mọi loại thức ăn, nước uống cần có độ ấm, tránh lạnh.

Để phòng ngừa và hạn chế các cơn đau, nên tập luyện thể dục nhẹ nhàng có tác dụng thư giãn các khớp, tránh tình trạng gây cứng khớp, tuy vậy, cần nghỉ ngơi khi đau. Cần giữ ấm cơ thể bằng cách mặc đủ ấm và khi ra khỏi nhà, tay đi găng, chân có tất, cổ quàng khăn, đeo khẩu trang, đầu đội mũ ấm.

>>> Xem thêm: Thực phẩm đại kỵ khi bị bênh khớp