Chào bạn!
Nguyên nhân gây ngất được chia làm 4 nhóm chính: do mạch, do tim, do thần kinh, mạch máu não và do chuyển hóa hỗn hợp.
Không có một xét nghiệm đặc hiệu nào phù hợp với tất cả các bệnh nhân ngất nên rất khó hình thành một tiêu chuẩn chẩn đoán thống nhất và đó cũng là một thách thức cho các thầy thuốc lâm sàng.
Ở người trẻ, lưu lượng máu não khoảng 50-60 ml máu cho 100g mô não trong 1 phút, chiếm khoảng 12-15% lưu lượng tim lúc nghỉ và luôn được điều hòa ổn định. Đó cũng là nhu cầu oxy tối thiểu cần thiết để duy trì ý thức (khoảng 3-3,5 ml oxy/100g mô/phút). Ở người lớn tuổi hoặc mắc các bệnh khác, việc cung cấp oxy cho não có thể kém hơn. Áp lực tưới máu não phụ thuộc chủ yếu vào huyết áp động mạch. Do vậy, bất kỳ yếu tố nào làm giảm huyết áp động mạch như giảm cung lượng tim hay giảm sức cản động mạch ngoại vi đều làm giảm áp lực tưới máu não.
Yếu tố sinh lý quyết định cung lượng tim là sự đổ đầy máu trong tĩnh mạch và phụ thuộc vào: ứ máu quá mức ở các bộ phận khác nhau của cơ thể; giảm thể tích máu quá nhiều như trong mất máu, mất nước...; nhịp tim quá chậm hay quá nhanh hoặc trong các bệnh lý van tim nặng.
Liên quan tới sức cản mạch máu ngoại vi có thể do: việc sử dụng các thuốc giãn mạch quá mức; sự giãn mạch quá mức trong môi trường nóng; giảm sức cản mạch quá nhiều khi đứng; tăng sức cản của mạch máu não một cách bất thường; trong môi trường có nồng độ khí cacbonic quá thấp.
Ngừng đột ngột dòng máu não từ 6-8 giây có thể gây ra mất ý thức hoàn toàn. Các nghiên cứu cho thấy nếu giảm huyết áp tâm thu xuống tới 60mmHg là có thể gây ra ngất. Tuy nhiên, tính toàn vẹn của các cơ chế kiểm soát là rất quan trọng trong việc cung cấp đầy đủ oxy và chất dinh dưỡng cho não, bao gồm:
+ Khả năng tự điều hòa của mạch máu não cho phép duy trì dòng máu lên não luôn ổn định cho dù có những thay đổi của áp lực tưới máu não.
+ Cơ chế điều hòa hóa học và chuyển hóa tại chỗ cho phép mạch máu não giãn ra khi có giảm oxy hoặc tăng khí cacbonic.
+ Bộ phận nhận cảm áp lực ở động mạch giúp điều chỉnh nhịp tim, sức co bóp của cơ tim và sức cản mạch máu ngoại vi để duy trì huyết áp động mạch và sự cung cấp máu cho não luôn ổn định.
+ Điều hòa thể tích máu có vai trò của một số hooc-môn và tuyến nội tiết ở thận giúp duy trì thể tích tuần hoàn.
Suy yếu tạm thời các cơ chế bảo vệ này do một số yếu tố như dùng thuốc giãn mạch quá liều, xuất huyết nặng gây mất máu nhiều làm giảm huyết áp, cơ thể không tự điều hòa được có thể gây ra ngất.
Nguyên nhân quan trọng nhất làm suy yếu các cơ chế trên là tuổi cao và một số bệnh lý (tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường).
Để an tâm bạn nên đi khám và làm thêm một số xét nghiệm cơ bản xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
Chúc bạn sức khỏe!