THẮC MẮC

Tại sao Amylase máu tăng mà không giảm?

Tôi năm nay 32 tuổi, ngày 11/8/2014, tôi bị đau bụng vào bệnh viện, bác sĩ siêu âm, chụp CT cắt lớp, kết luận tôi bị viêm tụy cấp (không tìm ra nguyên nhân) Nằm viện điều trị tới ngày 17/8/2014 tôi xuất viện về, nhưng đến ngày 26/8 bị đau lại, vào bệnh viện, sau khi chụp CT, Bác sĩ kết luận viêm dạ dày và tá tràng, tụy bình thường. Đến ngày 2/9/2014 tôi lại đau bụng vào viện, sau khi xét nghiệm máu và nước tiểu, bác sĩ kết luận, viêm tụy cấp trong khi đó kết quả siêu âm nói tụy tôi bình thường. Đến ngày 9/9/2014 tôi lại đau, vào viện thì được điều trị bệnh viêm dạ dày. Đến ngày 20/9 tôi tái khám, qua kết quả xét nghiệm Amylase máu (977 U/L) tăng cao hơn so với ngày 11/8/2014. Vậy xin cho tôi hỏi:- Tại sao Amylase máu của tôi cứ tăng mà không giảm, mặc dù hiện tại thỉnh thoảng vẫn còn đau, nhưng theo bác sĩ đó là đau dạ dày. - Vậy khi nào thì Amylase máu mới trở lại bình thường, hay cứ như vậy. - Bác sĩ nói kiêng chất béo, dầu mỡ, những thực phẩm khó tiêu, vậy cho tôi hỏi kiêng là không được ăn hay chỉ ăn ít? Nếu đã bị viêm tụy cấp thì khi ăn những thức ăn có chất béo thì con đơn tái phát ngay hay 1 thời gian sau mới tái phát? Mong bác sĩ tư vấn giúp tôi, tôi chân thành cảm ơn.

Tư vấn

Chào bạn!
Viêm tụy cấp là một tổn thương tụy cấp tính, chức năng có thể phục hồi trở lại bình thường. Viêm tụy cấp có thể tái phát nhiều lần mà không thành viêm tuỵ mạn.
Nguyên nhân thường gặp:
- Tổn thương cơ giới: Sỏi mật, sỏi tụy, u gây chèn ép đường tụy, viêm nhiễm ở ống mật, viêm bóng Vallter, bệnh xơ tụ.
- Các bệnh nhiễm khuẩn ổ bụng: Viêm túi mật, viêm ruột thừa, thương hàn, leptospirose, virus ( quai bị, viêm gan virus ), giun đũa.
- Do rượu, hay gặp ở các nước: Âu, Mỹ.
- Các chấn thương bụng, phẫu thuật nội soi mật, tụy.
- Loét dạ dày tá tràng
- Một số thuốc: Cocticoit, lợi tiểu, ức chế miễn dịch ( 6MP ),
thuốc chống thụ thai, các thuốc tiêm chủng.
- Chuyển hoá và nội tiết: Cường tuyến cận giáp, tăng can xi huyết, tăng mỡ máu béo phì, đái đường, xơ vữa động mạch, là yếu tố thuận lợi
- Viêm tụy cấp tự phát chưa có nguyên nhân.
Các triệu chứng của viêm tuỵ cấp:
Viêm tuỵ cấp thường khởi đầu bằng đau ở vùng thượng vị, có thể bớt sau vài ngày. Đau bụng nhiều và liên tục, hoặc lan ra sau lưng và những vị trí khác. Đau có thể xảy ra đột ngột và dữ dội, hoặc đau nhẹ lúc khởi đầu sau đó tăng dần sau khi ăn. Một số bệnh nhân viêm tuỵ cấp cảm thấy cơ thể rất mệt mỏi. Các triệu chứng khác bao gồm: bụng sưng và đau tức; buồn nôn; nôn; sốt; mạch nhanh. Trong các trường hợp nặng, có thể bị mất nước và tụt huyết áp . Suy tim, suy hô hấp và suy thận có khả năng xảy ra. Nếu có xuất huyết ở tuỵ, sốc, sẽ dẫn đến nguy cơ tử vong cao.
Chẩn đoán viêm tuỵ cấp:
Ngoài việc hỏi tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng, Bác sĩ còn chỉ định xét nghiệm máu để chẩn đoán viêm tuỵ cấp. Trong các đợt viêm cấp, trị số amylase và lipase trong máu tăng ít nhất gấp 3 lần so với bình thường. Amylase và lipase là các men tiêu hoá hình thành trong tuyến tuỵ. Các thay đổi về lượng glucose, calcium, magnesium, sodium, potassium, và bicarbonate trong máu có thể xảy ra. Sau khi có cải thiện ở tuyến tuỵ, các trị số này thường trở về bình thường.
Bác sĩ có thể chỉ định làm siêu âm bụng để tìm sỏi mật và chụp cắt lớp CAT scan (computerized axial tomography scan) để đánh giá tình trạng viêm và hoại tử ở tuyến tuỵ. CAT scan còn giúp phát hiện nang giả tuỵ.
Năm nay bạn 32 tuổi, từ ngày 11/8/2014 đến ngày 20/9/2014 bạn bị đau bụng phải vào bệnh viện 5 lần. Bác sĩ siêu âm, chụp CT cắt lớp, xét nghiệm lúc thì kết luận bạn bị viêm tụy cấp (không tìm ra nguyên nhân), lúc lại chẩn đoán viêm loét dạ dày, tá tràng. xét nghiệm Amylase máu ngày 29/9 (977 U/L) tăng cao hơn so với ngày 11/8. Tuy không được khám trực tiếp cho bạn nhưng như vậy có thể bạn bị viêm tụy cấp nhưng chưa được điều trị dứt điểm. viêm dạ dày có thể là nguyên nhân nhưng cũng có khi là hậu quả của viêm tụy cấp. Kết quả xét nghiệm amylaza máu của bạn 997 u/l là tăng cao gấp hơn 4 lần bình thường (<220 u/l). Như vậy là chức năng của tuyến tụy chưa được cải thiện hay nói cách khác là bệnh viêm tụy cấp chưa được điều trị khỏi. Bạn cần tiếp tục điều trị, tìm nguyên nhân gây bệnh. Trong diều trị viêm tụy cấp thì việc kiểm soát mỡ máu và chế độ ăn là vô cùng quan trọng đặc biệt ở những cơ địa có rối loạn chuyển hóa.
Bác sĩ đã khuyên bạn nên ăn kiêng chất béo, dầu mỡ, những thực phẩm khó tiêu, vậy bạn nên thực hiện đúng theo lời Bác sĩ dặn. Trong giai đoạn đang điều trị bạn cần ăn kiên tuyệt đối. khi bệnh đã ổn định bạn có thể ăn trở lại nhưng phải rất từ từ và có kiểm soát nếu không viêm tụy cấp sẽ tái phát ngay.
Chúc bạn mạnh khỏe!